Harold Pinter’ın Git-Gel Dolap Adlı Oyunu Üzerinden Absürd Tiyatro’da Komiğin İşlevselliği
1939-1945 yılları arasında gerçekleşen İkinci Dünya Savaşı, insanların hayatında büyük yıkımlara sebep olmuştur. Çok sayıda insanın ölümüne ve hayatta kalanlarınsa büyük zararlar görmesine neden olan savaş, ayrıca insani değerlerin çöküşüne ve inançların yitimine yol açmıştır. İnsanlar umutsuzluk, güvensizlik, endişe, korku ve anlamsızlık hisleri eşliğinde savaşın beraberinde getirdiği acı ve yıkımla baş etmeye çalışırken bir yandan da yaşam gerçeklerini anlamak için uğraş vermişlerdir. Savaş gerçeğiyle yüzleşmeye zorlanan insanlar, büyük bir varoluş sorgulaması ile karşı karşıya kalmıştır. Bu savaş deneyiminin etkisiyle, insanın Tanrı tarafından dünyaya fırlatıldığı ve Tanrısının onun varlığına kayıtsız kaldığı inancı öne çıkıp Varoluşçuluk akımı gelişmiştir. Varoluşçuluk akımının tiyatrodaki yansıması ise Absürd Tiyatro ile olmuştur. Absürd Tiyatro insanın büyük trajedisini, yani saçma ama acı olan yaşam gerçeğini komiğe başvurarak trajikomik bir üslûpla ele almıştır. Samuel Beckett, Eugène Ionesco, Jean Genet, Arthur Adamov ve Harold Pinter gibi absürd oyun yazarları komiğin sırtına yükledikleri derin anlamlarla insanlık durumunu ortaya koymaya çalışmışlardır. Bu makalede Absürd Tiyatro’da komiğin işlevselliğinin çağdaş İngiliz oyun yazarı Harold Pinter’ın Git-Gel Dolap [The Dumb Waiter, 1957] adlı oyunu üzerinden tartışılması planlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Absürd Tiyatro, Komik, Trajikomik, Harold Pinter, Git-Gel Dolap
The Functionality of the Comic in The Theatre of the Absurd Through Harold Pinter’s The Dumb Waiter
The Second World War, which took place between 1939-1945, gave rise to great destruction in people’s lives. The war, which caused the death of many people and great damage to the survivors, also resulted in the destruction of human values and the loss of beliefs. With the feelings of despair, anxiety, fear, meaninglessness, and insecurity brought about by the war, people tried to continue their lives, at the same time they endeavoured to understand the realities of life. Being forced to face the reality of war, people were confronted with a great questioning of existence. Existentialism, highlighting the belief that human was thrown into the world by God and that their God remained indifferent to their existence, emerged out of that war experience. The reflection of Existentialism in theatre took form in the Theatre of the Absurd. By applying to the comic, the Theatre of the Absurd has presented the great tragedy of human, that is the reality of the absurd and bitter life, in a tragicomic manner. The absurdist playwrights such as Samuel Beckett, Eugène Ionesco, Jean Genet, Arthur Adamov, and Harold Pinter have tried to reveal the human condition with the deep meanings they have hidden in the comic. In this paper, a discussion on functionality of the comic in the Theatre of the Absurd by means of contemporary British playwright Harold Pinter’s The Dumb Waiter (1957) is aimed.
Keywords:
The Theatre of the Absurd, Comic, Tragi-comic, Harold Pinter, The Dumb Waiter,
___
- Aristoteles. (1983). Poetika. (İsmail Tunalı, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Beckett, S. (1985). Endgame: A Play in One Act, Followed by Act Without Words: A Mime for One Player. London: Faber and Faber.
- Bergson, H. L. (2014). Gülme. (Devrim Çetinkasap, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Billington, M. (2007, Feb 9). The Dumb Waiter. The Guardian. https://www.theguardian.com/arts/theatre/drama/reviews/story/0,,2009375,00.html
- Billington, M. (2007). Harold Pinter. London: Faber and Faber.
- Büyük Türkçe Sözlük. (1988). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Chiasson, B. (2009). (Re)thinking Harold Pinter’s Comedy of Menace. Mary F. Brewer (Ed.). Harold Pinter’s Dumb Waiter (s. 31-55) içinde. Amsterdam &New York: Rodopi.
- Cohn, R. (1986). Pinter’s Thread. Michael Scott (Ed.), Harold Pinter: The Birthday Party, The Caretaker & The Homecoming: A Casebook (25-29) içinde. Basingstoke: Macmillan.
- Coppa, F. (2009). The Sacred Joke: Comedy and Politics in Pinter’s Early Plays. Peter Raby (Ed.). The Cambridge Companion to Harold Pinter (s. 44-56) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
- Diamond, E. (1985). Pinter’s Comic Play. London & Toronto: Bucknell University Press.
- Dick, K. (1961). Mr. Pinter and the Fearful Matter. Texas Quarterly, 4(3), 257-265.
- Dukore, B. (1962). The Theatre of Harold Pinter. The Tulane Drama Review, 6(3), 43-54. https://doi.org/10.2307/1124934
- Dukore, B. F. (1976). Where Laughter Stops: Pinter’s Tragicomedy. Columbia: University of Missouri Press.
- Dukore, B. F. (1988). Harold Pinter. London & Hong Kong: Macmillan.
- Esslin, M. (1976). A Study of His Plays. New York: Norton Library.
- Esslin, M. (1977). Pinter: A Study of His Plays. London: Methuen.
- Esslin, M. (2001). The Theatre of the Absurd. London: Methuen.
- Evans, C. (2009). Pinter in Russia. Peter Raby (Ed.). The Cambridge Companion to Harold Pinter (s. 56-74) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
- Foster, V. (2004). The Name and Nature of Tragicomedy. Hampshire: Ashgate Publishing.
- Freud, S. (1990). Jokes and Their Relation to the Unconscious. (James Strachey, Çev.). New York: Norton.
- Hobbes, T. (1992). Leviathan veya Din ve Dünya Devletinin Biçimi ve Kudreti. (Semih Lim, Çev.). İstanbul: YKY.
- Jacquard, E. (1974). Le Théâtre de Dérision. Paris: Gallimard.
- Kant, I., (2006). Yargı Yetisinin Eleştirisi. İstanbul: İdea Yayınları.
- Kierkegaard, S. (2000). Kahkaha Benden Yana. (Nedim Çallı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Lahr, J. (1987). Prick up Your Ears. New York: Vintage.
- Luyat, A. (2009). The First Look in the Shadows: Pinter and the Pinteresque. Mary F. Brewer (Ed.). Harold Pinter’s The Dumb Waiter (231-245) içinde. Netherlands: Rodopi.
- Merritt, S. H. (1990). Pinter in Play: Critical Strategies and the Plays of Harold Pinter. Durham & London: Duke University Press.
- Mızıkyan, A. (2010). Rosencrantz ve Guildenstern Gerçekten Öldüler mi Yoksa Zaten Ölü müydüler?. Litera, 23(2), 23-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iulitera/issue/1240/14543
- Pinter, H. (1960, October 28). Interview with Harold Pinter. (Interviewer. K. Tynan). BBC Home Service.
- Pinter, H. (1962). Git-Gel Dolap. (Ergun Sav, Çev.). İstanbul: De Yayınevi.
- Platon, (2001), Devlet, (Çev. Sabahattin Eyüboğlu & M. Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Roumani, J. (2012). Political Tension and Existentialist Angst in the Drama of Harold Pinter and Isam Mahfuz. [Master Thesis, Lebanese American University].
- Saraci Terpollari, M. (2013). The Sense of Insecurity and the Language of Pinter’s Absurd Play the Birthday Party. Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, 4(11), 384-388. 10.5901/mjss.2013.v4n11p384
- Stevenson, R. (1984). Harold Pinter-innovator?. Alan Bold (Ed.). Harold Pinter: You Never Heard Such Silence (s. 29-60) içinde. London: Vision Press.
- Şener, S. (2006). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
- Von Paschen, R. (2012). Harold Pinter’s The Dumb Waiter in German: What’s Missing in Translation?. ELOPE, 9(1), 77-86. https://doi.org/10.4312/elope.9.1.77-86
- Vitello, B. (2006). Double Pleasure Pinter, Albee Plays Work Well. Daily Herald.
- Zarhy-Levo, Y. (2009). Pinter and Critics. Peter Raby (Ed.). The Cambridge Companion to Harold Pinter (s. 249-266) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
- Başlangıç: 2023
- Yayıncı: Atatürk Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Harold Pinter’ın Git-Gel Dolap Adlı Oyunu Üzerinden Absürd Tiyatro’da Komiğin İşlevselliği
Açılmak ya da Açılmamak: Zodwa Nyoni'nin Nine Lives Oyununda Kuir Açılması
Top Girls ve Yerma Adlı Oyunlarda Feminist Anneler ve Kızlar
Çağdaş Bir Ahlak Oyunu Olarak Carol Ann Duffy’nin Everyman (2015) Adlı Oyunu
Shelagh Stephenson’ın The Memory of Water adlı Oyununda Hafıza ve Hatırlama