SEVİNÇ ÇOKUM'UN TÜRKÇENİN SÖZCÜK VARLIĞINA KATKILARI

Cumhuriyet Dönemi'nin önemli hikâyeci ve romancılarından Sevinç Çokum, Hilal Görününce, Bizim Diyar ve Ağustos Başağı gibi tarihî romanlarıyla geniş bir okur kitlesine ulaşmıştır. Çokum, bunun dışında gazete yazarlığı ile de hatırı sayılır bir okuyucu kitlesinin gönlünü fethetmiştir. Bütün bu özellikleriyle 1970'li yıllardan bugüne kadar çok sayıda edebî eserle ününü pekiştirmiştir. Çokum'un okuyucular tarafından ilgiyle okunmasının belki de en önemli nedenlerinden biri eserlerinde kullandığı güzel, canlı ve akıcı Türkçedir. Sevinç Çokum gibi güçlü yazar ve şairler mensubu oldukları dil ve edebiyatın ifade kabiliyetine katkıda bulunup o dili zenginleştirirler. Hikâye, roman, deneme, anı, gazete yazıları ve şiirleri incelendiğinde Sevinç Çokum'un dili hakkında dikkati çeken en önemli detay, Türkçeyi kullanmadaki mahareti ve hassasiyetidir. Bu konuda son derece bilinçli davranan Sevinç Çokum'un Türkçeye kazanımları da azımsanmayacak ölçüdedir. Bununla aynı zamanda Sevinç Çokum, okuyucunun Türkçenin zenginliğinin farkına varmasını bekler. Bu zenginliği eserlerinde Türkçenin tarihî dönemlerinden kalma bugün unutulmuş kelimeleri, Anadolu ağızlarında yaşayan mahallî kelimeleri ve kendi üretimi olup türettiği kelimeleri kullanmak suretiyle hem eserlerinin diline hem de Türkçeye katkıda bulunur. Bu çalışma, Sevinç Çokum'un eserlerindeki bu türden Türkçeye katkılarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Yani bu yazıda Sevinç Çokum'un hikâye, roman ve denemelerindeki dil zenginliği tespit edilip ortaya çıkarılırken aynı zamanda Türkçeye Batı dillerinden gelme kelimelere Türkçe alternatifler sunma çabası da işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sevinç Çokum, dil zenginliği, mahalli sözcükler, sözcük türetme, yeni kavramlara karşılık bulma

PDF

___

ALTINTAŞ, A. (2015). Sevinç Çokum ile Söyleşi, Türk Dili, S. 758, s. 43-50.
ÇOKUM, S. (1978). Zor, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2010). Al Çiçeğin Moru, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2012). Arada Kalmış Tebessüm, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2013). Çok Yapraklı İlişkiler, İstanbul, Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2013). Rozalya Ana, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2014). Ağustos Başağı, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2014). Deli Zamanlar, İstanbul, Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2014). Karanlığa Direnen Yıldız, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2014). Kırmalı Etekler, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2014). Onlardan Kalan, Kapı Yayınları, İstanbul.
ÇOKUM, S. (2014). Tren Burdan Geçmiyor, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2015). Gece Kuşu Uzun Öter, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2015). Gece Rüzgârları, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2015). Lacivert Taşı, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2016). Beyaz Bir Kıyı, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2016). Gözyaşı Çeşmesi / Kırım'da Son Düğün, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2016). Hevenk - Kayıp İstanbul, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2017). Hilal Görününce, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2017). Vaktini Bekleyen Tohum, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2018). İskele Gazinosu, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2018). Tek Kalan Fincan, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2019). Güzele Bakan Karınca, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇOKUM, S. (2021). Yüzünü Sıyır Karanlıktan, İstanbul: Kapı Yayınları.
DAĞ, N. (2014). Sevinç Çokum ile Söyleşi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.1, s. 612-618.
DOĞAN, M. (2013). D. Mehmet Doğan ile Edebiyat Sohbetleri I, Ankara: Keçiören Belediyesi.
ERGİN, M. (2011). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım / Yayım Tanıtım.
TAHİROĞLU, D. (2022). Sevinç Çokum Üzerine Bir Araştırma (Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Türkçe Sözlük (2019). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
https://sozluk.gov.tr/ 10 Haziran 2022'de yararlanılmıştır.