Bedreddin Lu'Lu'nun Kürt Bölgelerine Yönelik Siyaseti

Lu’lu, İslam tarihinin en seçkin karakterlerinden biridir. Abbasi'nin hükümdarlığı boyunca bölgenin politikasını yönlendirmede büyük rol oynadı ve iktidar dengesi üzerindeki etkisini kanıtladı. Zengilerin kölesi olmasına rağmen, zekası ve becerileri sayesinde ustalığını kendi hükümdarlığına kullanabiliyordu. Hırsı onu bir yüzyıl süren Zankilerin otoritesine son vermesini sağladı ve ardından da emirliklerinin prensi oldu.Lu’lu, yetenek ve tecrübesine bağlı olarak tüm siyasi ve idari engelleri aşarak o zamanın etkili politik güçlerinden biri haline geldi. Moğolların Doğu İslam Devletini istilası sırasında, Lu’lu, emirliklerini bu istiladan korumak için onlara yardımcı oldu ve Moğollarla iyi ilişkiler kurdu.Lu’lu emrinde yaşayan, özellikle de Kürt bölgesinin sınırları içindeki siyasi güce karşı kendini güvensiz hissetti. Bu yüzden her iki düşmanın gücünde bir tehdit hissetti. Öte yandan, Kokobri ve diğer müttefik güçlerle temsil edilen Erbil emirliğinin artan etkisi, Lu’lu, 'yı Halife ile olan ilişkilerini güçlendirerek tüm önlemleri almaya ve ayrıca Kürtlerin onun gücüne yönelik tehditlerini azaltmak için Moğollar ile müttefik olarak ilişkilerini güçlendirmesine doğru itti. Bütün bunlarla, Kürtlere karşı Moğolların yürüttüğü kampanyada  Moğollara gereken her türlü desteği sağladı. Bu araştırma, Lu’lu'nın biyografisine ve Kürt bölgelerine yönelik politikasına ışık tutuyor. İlk iki bölümde Loa'loa'a'nın başlangıçtaki durumu, politik olaylardaki ortaya çıkışı ve ayrıca Zengilerle olan mücadelesinin nedenleri ve sonuçları ele alınmıştır. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde, Lu’lu’nın Kürt halkına yönelik saldırgan politikası, özellikle de Muzaffer El-Din Kokbri ve Edvin Kurd ile olan mücadelesi ele alınmaktadır.

Badr al-din Loa Loa's Policy Towards Kurdish Areas

Lo’aloa’a is one of the most distinguished characters of the Islamic history. He played a great role in directing the policy of the area during Abbasi’s reign and he proved his impact on the balance of power.Although he was a slave of the Zingies, but his intelligent and skills made him distribute his masters in their authority. His overambitions made him to put an end to the Zankies authority which was lasted for a century, and then he became the prince of their emirate. Loa’loa’a traversed all the political and administrational obstacles depending on his talent and experience then to became one of the affective political powers of his time. During the Mogul invasion of the Eastern Islamic State, Loa’loa’a helped them to prevent his emirate from this invasion and he established a good relation with the Mogul.Lo’aloa’a felt unsecure toward the political power adjacent to the boarders of his emirate, specially the Kurdish area. This is why he felt a kind of threat in the power of the two enemies. On the other hand, the growing influence of the emirate of Erbil, represented by Kokobri and his allies with the other powers, pushed Lo’aloa’a to take all the precautions through strengthening his relations with the Caliphate, and also his ally with the Mongols  in order to reduce the  threats of the Kurds to his power. All of that made him supply the Mongols with all the support through their campaign against the KurdsThis research spots light on the Loa’loa’a’s biography and his politicy towards Kurdish areas. The first two sections deal with Loa’loa’a’s early beginning and his emergence within the political events and also the reasons and consequences of his struggle with the Zankies. The third and fourth sections deal with aggressive policy of Loa’loa’a towards the Kurdish people especially his struggle with Mozafar Al-Deen Kokbry and Adaween Kurd.

___

  • 1- الكامل في التاريخ، راجعه وصححه: الدكتورمحمد يوسف الدقاق، دار الكتب العلمية، بيروت، 2003.
  • 2- التاريخ الباهر في الدولة الاتابكية، تحقيق: عبدالقادر احمد طليمات، دار الكتب الحديثة، القاهرة، 1963. ابن العماد: الامام شهاب الدين ابي الفلاح عبدالحي الحنبلي الدمشقي(ت1089ه/1678م)،
  • 3- شذرات الذهب في اخبار من الذهب، دار الميصرة، بيروت، 5/1979. ابن خلكان: ابو العباس شمس الدين احمد بن محمد الاربلي (ت681ه/1282م)
  • 4- وفيات الاعيان وانباء ابناء الزمان، حققه: احسان عباس، دار صادر، بيروت، د.ت. الذهبي: شمس الدين ابي عبدالله‌ محمد بن احمد بن عثمان (ت748ه/1347م)
  • 5- تاريخ الاسلام ووفيات المشاهير والاعلام، تحقيق: عمر عبدالسلام تدمري، دار الكتاب العربى، بيروت، ج45/1998، ج48/1999،ج23/1992، ج44، 1997 .
  • 6- سير اعلام النبلاء، تحقيق: بشار عواد معروف و محيي هلال السرحان، مۆسسة الرسالة، بيروت، ج23/1996، ج21/1984.
  • 7- العبر في خبر من غبر، حققه‌: ابو هاجر محمد السعيد زغلول، دار الكتب العلمية، بيروت، 3/1985.
  • 8- دول الاسلام، حققه‌: حسن اسماعيل مروة، دار صادر، بيروت، 1999. ابن رجب: الامام الحافظ عبدالله‌ احمد بن احمد بن رجب(ت795ه/1392م)
  • 9- الذيل على طبقات الحنابلة، تحقيق: عبدالله‌ احمد بن سليمان العثيمين، مكتبة العبيكات، مكة المكرمة، 2005. السيوطي: جلال الدين عبدالرحمن بن ابي بكر (ت911ه/1505م)
  • 10- تاريخ الخلفاء، دار الفكر، بيروت، 2005. الصفدي: صلاح الدين خليل ايبك (ت764ه/1362م)
  • 11- الوافي بالوفيات، تحقيق: احمد الارناؤوط و تركى مصطفى، دار أحياء التراث العربي، بيروت، 2000. ابو شامة: شهاب الدين ابو محمد بن عبدالرحمن المقدسي الدمشقي (ت665ه/1266م)
  • 12- تراجم رجال القرنين السادس والسابع المعروف بالذيل على الروضتين، تحقيق: محمد زاهد بن الحسن الكوثري، دار الجيل، بيروت، 1974. ابن العبري: غريغوريوس ابو الفرج جمال الدين (ت685ه/1286م)
  • 13- تاريخ الزمان، نقله‌ الى العربية: الاب اسحق أرملة، قدم له‌: جان موريس فييه‌، دار المشرق، بيروت، 1991.
  • 14- تاريخ مختصر الدول، وضع حواشيه: الاب انطوان صلحافي اليسوعي، دار المشرق، بيروت، 2007. الغساني: الملك الاشرف اسماعيل بن العباس (ت803ه/1400م)
  • 15- العسجد المسبوك والجوهر المحكوك في طبقات الخلفاء والملوك، تح: شاكر محمود عبدالمنعم، دار التراث الاسلامي، بيروت، 1975. ابو الفداء: الملك المؤيد عمادالدين اسماعيل بن علي (ت732ه/1331م)
  • 16- المختصر في اخبار البشر(تاريخ ابو الفداء)، علق عليه‌ ووضع عواشيه‌: محمد ديوب، دار الكتب العلمية، بيروت، 1997. ابن الفوطي: كمال الدين أبو الفضل عبد الرزاق بن أحمد بن محمد الصابوني (723ه/1323م)
  • 17- لحوادث الجامعة والتجارب النافعة في المائة السابعة، تح: مهدي النجم، دار الكتب العلمية، بيروت، 2003. الكتبي: محمد بن شاكر بن احمد(ت764ه/1363م)
  • 18- فوات الوفيات، تحقيق: احسان عباس، دار صادر، بيروت، 1973. ابن كثير، عماد الدين ابو الفداء اسماعيل بن عمر (ت774ه/1372م)
  • 19- البداية والنهاية، تحقيق: عبدالله بن عبدالحسن التركي، دار هجر، 1998. ابن المستوفي: شرف الدين ابو البركات المبارك بن احمد اللخمي الاربلي(ت637ه/1239م)
  • 20- تاريخ اربل المسمى نباهة البلد الخامل بذكر بمن ورده‌ من الاماثل، تحقيق: محمد عثمان، دار الكتب العلمية، بيروت، 2011. الهمداني: رشيدالدين فضل الله (ت718ه/1318م)
  • 21- جامع التواريخ، نقله‌ الى العربية: محمد صادق نشأت و محمد موسى هنداوي، دار احياء الكتب العربية، القاهرة، دون تاريخ. ابن واصل: جمال الدين محمد بن سالم(ت697ه/1297م)
  • 22- مفرج الكروب من اخبار بني ايوب، تحقيق: جمال الدين الشيال، د.م، 1960. سه‌رچاوه‌ عه‌ره‌بيه‌ نوێيه‌كان الجميلي: رشيد
  • 23- دولة الاتابكة في الموصل بعد عمادالدين زنكي (541-631ه)، دار النهضة العربية، بيروت، 1970. الحسيني: محمد باقر
  • 24- العملة الاسلامية في عهد الاتابكي، دار الجاحظ، بغداد، 1966. الحمد: محمد عبدالحميد
  • 25- الديانة اليزيدية بين الاسلام والمانوية، الرقة، 2001. الديوجي: سعيد
  • 26- تاريخ الموصل، دار الكتب للطباعة والنشر جامعة الموصل،1982. سمو: ازاد سعيد
  • 27- اليزيدية من خلال نصوصها المقدسة، المكتب الاسلامي، بيروت، 2001.
  • 28- صديقي: محمد الناصر
  • 29- تاريخ اليزيدية النشأة - الفكر والمعتقدات – العادات والطقوس، دار الحوار للنشر والتوزيع، اللاذقية، 2015. سه‌رچاوه‌ كوردييه‌كان حسين: محسن محمد
  • 30- هه‌ولێر له‌سه‌رده‌مى ئه‌تابه‌گيياندا، و: على قادر، له‌ بلاوكراوه‌كانى ئه‌كاديمياى كوردى، هه‌ولێر، 2010. تۆفيق: زرار صديق
  • 31- كورد و كوردستان له‌سايه‌ى خيلافه‌ى ئيسلاميدا، چاپخانه‌ى ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر، 2010. سه‌رچاوه‌ ئينگليزييه‌كان
  • Patton: Douglas 32- Badr al-din lulu and the Establishment of a mamluk Government in Mosul, Studia Islamica, No. 74 (1991), pp. 79-103