Okul Öncesi Eğitim Kurumları Öğretmenlerinin Örgütsel Çatışmaya Etki Eden Faktörlere İlişkin Algıları: Nitel Bir Çalışma
Amaç: Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışmakta olan öğretmenlerin örgütsel çatışmaya ile ilgili görüşleri, örgütsel çatışmaya etki eden faktörler ve bu faktörlerin engellenmesi, çatışma yaşanan olaya karşı çözüm önerilerini belirlemektir. Yöntem ve Araçlar: Yapılan bu araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin bir kavram veya fenomenle ilgili deneyimlerinin ortaya çıkarılması amacıyla yapıldığı için nitel araştırma desenlerinden “betimleyici fenomenolojik desen” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun seçiminde ise “kolay örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Eskişehir İli Odunpazarı İlçesinde görev yapan 14 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler betimsel içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Analiz sürecinde öncelikle, açık uçlu görüş formları için çözümlemeler yapılmıştır. Çözümlemeler sonrası, katılımcıların yanıtları doğrultusunda araştırmacılar tarafından temalar, hiyerarşik kodlar ve alt kod modelleri oluşturulmuştur. Sonuçlar: Okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinden oluşturulan temalar; örgütsel çatışma, örgütsel çatışmaya etki eden faktörler, örgütsel çatışmayı engelleyen tutumlar ve örgütsel çatışmalara çözüm önerileri biçimdedir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda okul öncesi eğitim kurumlarında çalışmakta olan öğretmenlere; gruplar arası çatışma yönetimi, kişilerarası çatışma yönetimi, iletişim kaynaklı nedenleri yönetebilmek için etkili iletişim konularında eğitimler verilmesi önerilebilir. Etkili yönetim sürecine yönelik yöneticilere; etkili karar verme süreci, ortak hedefler belirleme, personeli yönlendirme, örgüt içi olumlu iletişim ortamı yaratma, statü ve rollerin net biçimde belirlenmesi, idarenin net tutum sergilemesi, personelin iş ve sorumluluklarının net biçimde belirlenmesi, personeli etkili yönlendirme, iş birliği yapma, iş ve sorumluklarıyla ilgili olarak yapıcı önerilerde bulunmaları önerilebilir.
Anahtar Kelimeler:
Çatışma, Okul Öncesi Eğitim Kurumu, Öğretmen
Preschool Teachers' Perceptions on Factors Affecting Organizational Conflict: A Qualitative Study
Purpose: To determine the views of teachers working in preschool education institutions on organizational conflict, the factors affecting organizational conflict and the prevention of these factors and the solution proposals for the conflict. Method and Materials: In this study, “descriptive phenomenological design”, one of the qualitative research designs, was used because it was conducted to reveal the experiences of preschool teachers about a concept or phenomenon. In the selection of the study group of the research, “easy sampling” method was used. The study group of the research consists of 14 teachers working in Eskişehir Odunpazarı District. A semi-structured interview form was used as the data collection tool. The data were analyzed using the descriptive content analysis method. In the analysis process, first of all, analyses were performed for open-ended opinion forms. After the analysis, themes, hierarchical codes and subcode models were created by the researchers in line with the answers of the participants. Results: Themes that emerged from the opinions of preschool teachers included organizational conflict, factors affecting organizational conflict, attitudes preventing organizational conflict and solutions to organizational conflicts. In line with the results obtained, it can be recommended that teachers working in preschool education institutions are provided with training on conflict management between groups, interpersonal conflict management, effective communication in order to manage communication-related causes. For an effective management process, managers can be recommended to make constructive suggestions regarding effective decision-making process, setting common goals, directing the personnel, creating a positive communication environment within the organization, determining the status and roles clearly, displaying a clear attitude of the administration, determining the jobs and responsibilities of the personnel.
Keywords:
Conflict Organization, Preschool, Teacher.,
___
- Aaker, D.A., Kumar,V. & Day, G.S., (2007). Marketing research. 9. Edition. John Wiley & Sons, Danvers.
- Akat, İ. Gönül, B. ve Gülay, B.(1999). İşletme yönetimi. Barış Yayınları.
- Akgül, G. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki “İstanbul İli Sultanbeyli İlçesi örneği”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akın, M. (2004). İşletmelerde duygusal zekânın üst kademe yöneticiler ile astları arasındaki çatışmalar üzerindeki etkiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Aksu, A.(1997). Eğitim yöneticisinin başarısı örgütsel çatışma. Öğretmen Dünyası Dergisi, 215, 19-21.
- Altuntaş, M. (2008). Resmi kurum ortaöğretim öğretmenlerinin çatışma yönetimi stillerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Arslan, G. (2020). Okul yönetici ve öğretmenlerin çatışma yönetimine ilişkin algıları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi. Hatipoğlu Yayınevi.
- Balcı, A. (1993). Etkili okul, kuram-uygulama ve araştırma. Yavuz Dağıtım.
- Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme. Pegem Yayıncılık.
- Başsayın, N. (2022). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin çatışma ve çatışma yönetimine ilişkin görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
- Buğa, A. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- Coşkun, Y. (1997). Okul müdürlerinin liderlik davranışları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: TODAİ.
- Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri. (S.B. Demir ve M. Bütün, Çev.). Siyasal Kitabevi.
- Creswell, J.W. (1998). Qualitative ınquiry and research design: Choosing among five traditions. Sage, Thousand Oaks, CA.
- Donat, S. (2019). Yükseköğretim kurumlarındaki bölüm başkanlarının çatışma yönetimi stilleri ile akademik personelin iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Eren, E. (1991). Yönetim ve organizasyon, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayını, İstanbul.
- Girmen, P. (2001). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Göçer, O. (2021). Okul müdürlerinin çatışmaya ilişkin görüşleri ve çatışma yönetim stratejileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Greenhalgh, L. (1986). SMR Forum: Managing conflict. Sloan Management Review, 27(4), 45-51.
- Gümüşeli, A.İ. (1994). İzmir ilköğretim okulları yöneticilerinin öğretmenler ile aralarındaki çatışmaları yönetme biçimleri. (Yayınlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Güney, F. (2009). Okul yöneticilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Jay, R. (2001). Team konflikte lösen. Financial Times Prentice Hall.
- Kalebaşı, E.S. (2014). Anaokulu öğretmenlerinde örgütsel çatışma ve iş doyumu ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Kılınç, T. (1985.) Örgütlerde çatışma: mahiyeti ve nedenleri, İ. Ü. İşletme Fakültesi Cilt 14, Sayı 1, Nisan.
- Koçel, T. (2013). İşletme yöneticiliği, 14. Baskı, Beta Basım A.Ş.
- Köz, K. (2016). Eğitim yöneticilerinin çatışma yönetimine bakış açıları ve çatışma yönetim stratejileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kümbetoğlu, B (2005) Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayınları.
- Leung, Y.F, (2010) Conflict management and emotional intelligence. DBA thesis, Southern Cross University, Lismore, NSW.
- Malhotra, N. K. (2004). Marketing research an applied orientation. 4. Edition, Pearson Prentice Hall.
- Mayer, B. (2000). The dynamics of conflict resolution. Jossey-Bass.
- Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Nobel Yayın Dağıtım.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. 2. Edition. SAGE.
- Oflaslı, F. ve Erdem, M. (2004). Denizli İlinde sahada çalışan ebelerde iş doyum düzeylerinin belirlenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi. 7(3), 54-60.
- Oktay, F. (2016). Research on the relationship between conflict management and organizational support. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15 (4), 1146-1155. DOI: 10.21547/jss.265503
- Oral, Ş. (2005) İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi Batman İli örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
- Özdemir, N. (2018). Okullarda öğretmenlerin yaşadığı çatışma ve çatışma yönetim stilleri. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42(2) , 93-116.
- Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. 3. Baskıdan Çeviri. Bütün, M & Demir, S. B. (Edt.). Pegem Akademi.
- Pehlivan Türkmen, R. ve Korkmaz, M. (2022). Bağımsız anaokulunda çalışan okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları çatışma düzeyleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, Volume 23, 75-104.
- Pondy, L. (1990), Organizational conflict management: organizational behavior and management (Derl: Henry L. Tosi), Boston: PWS – KENT Publishing Company.
- Posthume, A. R. (2012). Conflict management and emotions. International Journal of Conflict Management. Doi: 10. 1108/104.440.61211210797.
- Robbins, S. P., Judge, T. A. (2011). Organizational behavior. 13. Edition, Prentice Hall.
- Robbins, S.P. (1994). Örgütsel davranışın temelleri. (Çev.: Sevgi Ayşe Öztürk). Etam Basım Yayım Ltd.
- Şendur, F. E. (2006). Örgütsel çatışma ve çatışma yönetimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Uçar, Y. (2007). İş yaşamında çatışma yönetimi ve Sidemir Sivas Demir Çelik İşletmeleri A.Ş.’de bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Ünlü, F. S., Özcihan, T., Özbaş Anbarlı, Z., & Bakıner, A., (2014). Örgütsel çatışma çözüm yöntemleriyle duygusal zekâ arasındaki ilişki bir tasarım mühendisliği örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, No.31, 251-263.
- Yedikardaşlar, C. (2009). Hemşirelerin çatışma yönetimi stratejilerinde duygusal zekânın rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2021
- Yayıncı: Marmara Üniversitesi