ERSİN ÖNEM, Mete MUTLU, Sevinç GÜNAY, Hande AZERİ

Soğan (Allium Cepa) yumru dış kabuğundan doğal boyarmadde ekstraksiyonu ve deri boyamada kullanımı

Bu çalışmada; ekstraksiyon işlemi sonucu soğan yumru dış kabuklarından elde edilen boya ekstraktı ile derinin boyanabilirliği ve elde edilen haslıklar araştırılmıştır. Boyamalarda farklı renkler elde etmek ve elde edilen renklerin haslıklarını geliştirmek amacıyla potasyum alüminyum sülfat $[KAl(SO_4)_2.12H_2O]$, bakır sülfat $[CuSO_4.5H_2O]$ ve demir sülfat $[FeSO_4.7H_2O]$ mordanları uygulanmıştır. Boyama işlemleri krom tabaklanmış deriler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Boyanan derilerin renk ölçümleri Konica Minolta CM-3600d marka spektrofotometre, boyarmadde tüketimleri ise Shimadzu UV-1601 PC UV-Visible marka spektrofotometre kullanılarak analiz edilmiştir. Mamül hale gelen derilerde yaş ve kuru sürtme haslığı testleri TS EN ISO 11640, ter haslığı TS EN ISO 11641, ışık haslığı analizleri ise ISO 105-B02 standart metotlarına göre yapılmış ve sonuçlar kıyaslamalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; banyo tüketiminin ve elde edilen renk ve renk haslığı değerlerinin kullanılan mordan tipine göre farklılıklar gösterdiği, haslık değerlerinin ise genel olarak iyi seviyelerde olduğu sonucuna varılmıştır.

Natural dyestuff extraction from onion (Allium Cepa) skin and utilization for leather dyeing

In this research, the dyeability of leathers by using dye extract obtained from the extraction of onion skins (Allium cepa) and obtained fastnesses have been investigated. Aluminium sulfate $[KAl(SO_4)_2.12H_2O]$, copper sulfate $[CuSO_4.5H_2O]$ and ferrous sulfate $[FeSO_4.7H_2O]$ mordants have been experimented to obtain various colors and enhance the fastness properties of dyed leathers. Dyeing processes have been applied to chromium tanned leathers. Color measurements have been performed by using Konica Minolta CM-3600d spectrophotometer and dyestuff exhaustions have been measured by using Shimadzu UV-1601 PC UV-Visible spectrophotometer. Back and fro rubbing fastness test, perspiration fastness and light fastness tests have been performed according to TS EN ISO 11640, TS EN ISO 11641, and ISO 105-B02 standards respectively. When the results have been considered, it was concluded that dyestuff exhaustion, colors and fastness values varied by mordant type used and generally all fastness tests gave acceptable results.

PDF

___

1. Tremlett, R.J., (1999), Leather Technologists Pocket Book, Dyes and Dyeing, The Society of Leather Technologists and Chemists, UK.
2. Reife, A., Freeman, S., (1996), Environmental chemistry of dyes and pigments, John Wiley&Sons, Inc., Canada.
3. Rao, J.R., Prakash, A., Thangaraj, E., Sreeram, K.J., Saravanabhavan, S., Nair, B.U., (2008), Natural dyeing of leathers using natural materials, Journal of the American Leather Chemists Association, 103(2), 68-75.
4. Musa, A.E., Madhan, B., Madhulatha, W., Rao, J.R., Gasmelseed, G.A., Sadulla, S., (2009), Coloring of leather using henna-Natural alternative material for dyeing, Journal of the American Leather Chemists Association, 104(5), 183- 190.
5. Lee, S.C., Shin, E.C., Kim, W.J., Park, S.M., (2012), Dyeing process for improving properties of black color using natural dyes and mordant, Journal of the American Leather Chemists Association, 107(2), 33-39.
6. Onem, E., Gulumser, G., Ocak, B., (2011), Evaluation of Natural Dyeing of Leather with Rubia tinctorum Extract, Ekoloji, 20(80), 81-87.
7. Kızıl, S., Kayabaşı, N., (2005), Muhabbet çiçeğinin (Reseda lutea L.) boyama özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 195-200.
8. Ölmez, F.N., (2005), Yün halı ipliklerinin fındık (Corylus avellana L.) yaprakları ile boyanmasından elde edilen renkler ve bazı haslık değerler, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 15(1), 77-84.
9. Ölmez, F.N., Kayabaşı, N., (2002), A research on the colors obtained from sage (Salvia officinalis L.) and their fastness values, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1), 31-36.
10. Kayabaşı, N., Şanlı, H.S., Etikan, S., (2000), Havaciva (Alkanna tinctoria (L.) Tausch) ve labada (Rumex conglomeratus Murr.) bitkilerinden elde edilen renkler ve bu renklerin ışık ve sürtünme haslıkları üzerinde bir araştırma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1), 7-10.
11. Erkan, G., Şengül, K, Kaya, S., (2010), Denim kumaşların Rubia Tinctorum L. (Kökboya) ile boyanması üzerine bir araştırma, Tekstil ve Mühendis, 17, 80, 1-10.
12. Doğan, Y., Başlar, S., Mert, H.H., Ay, G, (2003), Plants used as natural dye sources in Turkey, Economic Botany, 57(4), 442-453.
13. Fossen, T., Andersen, O.M., (2003), Anthocyanins from red onion, Allium cepa, with novel aglycone, Phytochemistry, 62(8), 1217-1220.
14. Karahocagil, P., (2003), Kuru soğan, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, T.E.A.E – Bakış, Sayı:4, Nüsha:9, ISSN: 1303-8346.
15. Keskin, N., Gündoğan, M.A., Öztürk, Ö., (2010), Buldan dokumacılığının tarihsel süreç içerisinde ülkemizdeki yeri, MYO-ÖS 2010 Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu, s14, 21-22 Ekim 2010-Düzce.
16. Tezel, Z., (2009), Yazmacılık sanatında desenleme teknikleri (Kalıp tekniğiyle ağaç baskı uygulama örneği), Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 25, 27-40.
17. Şanlı, H.S., Arlı, M., (2007), Bazı boya bitkileriyle ipekli tekstil ürünlerinin boyanması ve elde edilen renklerin belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 21, 55-78.
18. Kayabaşı, N., Şanlı, H.S., Etikan, S., (2003), Bazı boya bitkilerinden karışık boyama yöntemiyle elde edilen renkler ve bu renklerin ışık, sürtünme ve su damlası haslık değerleri, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Y:11, Sayı: 13, 1-11.
19. Onal, A., (1996), Extraction of dyestuff from onion (Allium cepa L) and its application in the dyeing of wool, featheredleather and cotton, Turkish Journal of Chemistry, 20(3), 194- 203.
20. TS 4125 EN ISO 4047, (2000), Leather - Determination of sulphated total ash and sulphated water - Insoluble ash. Turkish Standards Institution, Ankara.
21. Parvinzadeh, M., (2007), Effect of proteolytic enzyme on dyeing of wool with madder, Enzyme and Microbial Technology, 40(7), 1719-1722.
22. Paul, R., Solans, C., Erra, P., (2005), Study of a natural dye solubilisation in o/w microemulsions and its dyeing behaviour, Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects, 253(1-3), 175-181.
23. Goktas, O., Mammadov, R., Duru, M.E., Baysal, E., Colak, A.M., Ozen, E., (2006), Development of new environment friendly natural colored preservatives for wood surface dying derived from different tree and herbaceous plant extracts and determination of their color parameters. Ekoloji, 15(60), 16- 23.
24. TS EN ISO 11640, (2001), Leather - Tests for colour fastness - Colour fastness to cycles of to-and-fro rubbing. Turkish Standards Institution, Ankara.
25. TS EN ISO 11641, (2005), Leather - Tests for colour fastness - Colour fastness to perspiration. Turkish Standards Institution, Ankara.
26. International standard ISO 105-B02:2000/Amd.2.2000(E), (2000), Color fastness to artificial light: Xenon arc fading lamp test.
27. Sharif, A., Saim, N., Jasmani, H., Ahmad, W.Y.W., (2010), Effects of solvent and temperature on the extraction of colorant from onion (Allium cepa) skin using pressurized liquid extraction, Asian Journal of Applied Sciences, 3(4), 262-268.
28. Laleh, G.H., Frydoonfar, H., Heidary, R., Jameei R., Zare, S., (2006), The effect of light, temperature, ph and species on stability of anthocyanin pigments in four Berberis species, Pak. J. Nutr., 5(1), 90-92.
29. Turker, N., Erdogdu, F., (2006), Effects of pH and temperature of extraction medium on effective diffusion coefficient of anthocyanins pigments of black carrot (Daucus carota var. L.), J. Food Eng., 76(4), 579-583.
30. Ju, Z.Y., Howard, L.R., (2003), Effects of solvent and temperature on pressurized liquid extraction of anthocyanins and total phenolics from dried red grape skin, J. Agric. Food Chem., 51(18), 5207-5213.
31. Padma, S., Shanker, V., Shanker, R., Wijayapala, S., (2009), Dyeing of cotton, wool and silk with extract of Allium cepa, Pigment and Resin Technology, 38(4), 242-247.