Isparta’da Deprem Afet Bilinci Toplumsal Düzeyinin Belirlenmesi

Türkiye dünyanın en aktif tektonik kuşaklarından birinde yer almaktadır. Bu tektonik kuşaklardan biri olan Alp-Himalaya orojenik kuşağının bir kısmını oluşturan Isparta Büklümü boyunca çok sayıda hasar yapıcı deprem meydana gelmektedir. Tarihsel ve aletsel dönem depremler incelendiğinde bu kuşakta yer alan Isparta yerleşim alanı depremlerden olumsuz etkilenmiştir. Deprem zararlarının azaltılması için Isparta’da yaşayanların deprem konusunda bilgi düzeylerinin yüksek olması gerekir. Çalışmada, Isparta ili Merkez Zafer mahallesinde yaşayanların meslek yaş cinsiyet eğitim durumu fark etmeksizin deprem afet bilincinin toplumsal düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda kişilere yönetilmek üzere 23 sorudan oluşan bir anket formu düzenlenmiş ve anket 355 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Ankete katılanların % 90’nının deprem yaşadığı, ancak deprem konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığı gözlemlenmiştir. Depreme ilişkin bilgileri daha çok kitle iletişim araçları sayesinde edindikleri tespit edilmiştir. Aynı zamanda deprem öncesi risk yönetiminden daha çok, deprem sonrası kriz yönetimi konusunda bilgi sahibi olunduğu gözlemlenmiştir. Afet bilincinin oluşması için özellikle kurumsal iletişime ihtiyaç olduğu görülmüştür. Aynı zamanda insanımızın uygulama ve tatbikatlar ile sürece dahil edilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Diğer taraftan anketin gerçekleştiği mahallenin sosyo-ekonomik yapısının deprem afet bilincinin oluşmasında etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Algı Düzeyi, Afet bilinci, Deprem, Isparta

PDF

___

[1]AFAD, (2022). AFAD deprem kataloğu, https://www.afad.gov.tr (Erişim 20 Mayıs 2023).
[2] AFAD, (2023). 06 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan (Kahramanmaraş) Mw: 7.7 – Mw: 7.6 Depremleri Raporu. 140 s
[3] Ergünay, O. (1996). Afet Yönetimi Nedir? Nasıl Olmalıdır?, TÜBITAK Deprem Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 263s. Ankara.
[4] Ergünay, O., & Özmen, B. (2013). Okul Afet ve Acil Durum Yönetimi Planlama Kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığı, pp. 127. Ankara
[5] Eyidoğan, H. (2021). Türkiye’de ulusal ve yerel ölçekte afet risklerini azaltma eylemleri hakkında bir değerlendirme, 31039 (https://t24.com.tr/yazarlar/haluk-eyidogan) (Erişim: 17 Kasım 2022).
[6] Kadıoğlu, M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri; JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, 1-34s. Ankara.
[7] Kadıoğlu, M. (2017). Afet Yönetimi: Beklenmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek, Marmara Belediyeler Birliği Yayınları, İstanbul.
[8] Aşıkkutlu, H., Aşık, Y., Yücedağ, C., & Kaya, L., (2021). Olası Deprem Durumunda Mahalle Ölçeğinde Burdur Kenti Acil Toplanma Alanlarının Yeterliliğinin Saptanması,. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 442-456. DOI: 10.30798/makuiibf.835883.
[9] Şahin, Y., Lamba, M., & Öztop, S. (2018). Öğrencilerin Afet Bilinci ve Afete Hazırlık düzeylerinin Belirlenmesi, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3 (6), 149.
[10] Şahin, Ş. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi ve 2023 Hedefleri, Türk deprem Araştırma Dergisi, 1 (2), 180-186. DOI:10.46464/tdad.600455.
[11] Yiğit, E., Boz, G., Gökçe, A., & Özer, A. (2020). İnönü Üniversitesi Tıp ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Afet Konusundaki Bilgi, Tutum ve Davranışları, Sakarya Tıp Dergisi 10 (4), 580-586. DOI: 10.31832/smj.696069
[12] Ertürkmen, C. (2006).Afet Yönetimi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
[13] Aydın, M. (2009). Afet sonrasına yönelik planlama çalışmaları: İzmir örneği, TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 9-11 Ocak, Tepebaşı Kongre ve Sergi Merkezi, İzmir, ss. 115-131.
[14] Azimli Çilingir, G. (2018). Türkiye’de uygulanan afet yönetimi politikalarının incelenmesi: yasal düzenlemeler ve Dask, Journal of Resilience, 2(1), 13-21. DOI: 10.32569/resilience.413310
[15] Bulut, Y., & Kara, M. (2016). Afet yönetiminde toplumun yeri: Hatay’da bir uygulama, Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri (Kayfor 13 Bildiri Kitabı), 15-17 Ekim 2015, Konya, ss. 917-937.
[16] Özmen, B., & Özden, T. (2013). Türkiye’nin afet yönetim sistemine ilişkin eleştirel bir değerlendirme, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49, 1-28.
[17] Şahin, G. (2016). Yerel yönetimlerde afetlere hazırlık ve zarar azaltma sorumlulukları, Kamu Yönetimi Sempozyumu, 5-7 Mayıs, İzmir.
[18] Şahin, Ş., & Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi ve İş Sağlığı Güvenliği, Afet ve Risk Dergisi, 2 (1), 43-63. DOI:10.35341/afet.498594.
[19] Şahin, Ş. (2021) . Türkiye’de İş Sağlığı Güvenliği Uygulamaları ve Afet Yönetimi, Türkiye’nin Afet Risk Yönetimi 23. Yuvarlak Masa Toplantısı, 26 Şubat 2021, ODTÜ, ANKARA.
[20] Tüzel, B. (2004). Isparta Kent Merkezinin Zemin Büyütmelerinin Mikrotremor Yatay/Düşey Bileşen (H/V) Tekniği ile Belirlenmesi ve Deprem Tehlikesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 98s., Isparta.
[21] Şahin, Y., Lamba, M., Öztop, S. (2018) Üniversite Öğrencilerinin Afet Bilinci ve Afete Hazırlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3 (6), 149-159.
[22] Yiğit, E., Boz, G., Gökçe, A., Özer, A. (2020). İnönü Üniversitesi Tıp ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Afet Bilgi, Tutum ve Davranışları, Sakarya Tıp Dergisi, 10(4):580-586.
[23] İnal, E., Kocagöz, S., Turan, M. (2012). Temel Afet Bilinç ve Hazırlık Düzeyinin Saptanmasına Yönelik Bir Araştırma, Türkiye Acil Tıp Dergisi, 12(1):15-19, doi: 10.5505/1304.7361.2012.05658.
[24] Giresunlu, M.Y. (2020). Okullarımızın afete hazırlık düzeyi ile öğretmenlerimizin afet bilinç düzeyi arasındaki ilişki: Gümüşhane Örneği, Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gümüşhane.
[25] TBMM (1999). Türkiye Büyük Millet Meclisi 1999 Depremi Meclis Araştırma Komisyonu raporu, 50s. Ankara.