Türkiye’de genetiği değiştirilmiş gıda ve yem konusunda mevzuat uygulamaları ve denetimler

Genetiği değiştirilmiş gıda ve yem ürünleri, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de gündemi meşgul etmeye devam etmektedir. Söz konusu ürünler tüketici üzerinde merak uyandıran bir konu olması, insanlarının dikkatini çeken ve sürekli takip edilen konular arasında olması nedeniyle medya kuruluşları için de haber değeri taşıma özelliğine sahiptir. Konunun bu derecede çekici olması, medyada yer alan ve tüketiciyi derinden etkileyen GDO tartışmalarını gıda ürünlerinde yaratılan spekülasyonların belki de en can alıcısı haline getirmektedir. Türkiye' de son yıllarda GDO konusunda mevzuat anlamında ilerlemeler görülmektedir. Avrupa Birliği mevzuatı çerçevesinde hazırlanan mevzuatlar çerçevesinde yapılan gıda ve yem denetimlerinde artışlar görülmekte bununla birlikte denetim sisteminde bazı sorunlarda yaşanmaktadır. Bu çalışma ile Türkiye'de mevcut mevzuat düzenlemeleri incelenmiş olup genetiği değiştirilmiş organizmalar ile ilgili gıda amaçlı olarak onay verilmiş gen olmamasına rağmen, yem olarak ithalatı gerçekleştirilen ürünlerin gıda olarak kullanılabileceği, yapılan denetim ve kontrollerde ithalat kontrollerinin sıklaştırılması, izlenebilirlik mekanizmasının etkinleştirilmesi ve laboratuvar analizlerinin etkinliğinin gözden geçirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kanunlar, gıda yönetmeliği, tüketici hakları, Türkiye, gıda politikası, gıda güvenirliği, gıdalar, genetik mühendisliği, kalite kontrolü, insan, tüketiciler, yemler

The ımplementation of the legislation and ınspections on genetically modified food and feed in Turkey

The genetically modified food and feed products have continued to be a current issue in Turkey as well as throughout the world. The issue has always seen as newsworthy by the media since it arouses the curiosity of the consumers and attracts the attention of the people and makes them follow this topic continuously. The attractiveness of the issue puts the discussions which take place in media and effect the consumers deeply, into the center of the speculations regarding foodstuff. In recent years, a progression in terms of GMO legislation has been observed in Turkey. Pursuant to the legislation prepared according to EU legislation, there is an increase in the frequency of the inspections of food and feed. However there has been some problems in the inspection system. By this study, the in-force legislative arrangements are analysed, and it is concluded that there is no gene approved for use as food, whereas the the products that are imported as feed can be used as food. In the context of inspections and controls the frequency of the import controls should be increased and the traceability system should be strengthened and the effectiveness of the laboratory analyses should be reviewed.

Keywords:

legislation, food legislation, consumer protection, Turkey, food policy, food safety, foods, genetic engineering, quality controls, man, consumers, feeds,

PDF

___

Anonim 2010(a). Türkiye Biyogüvenlik Bilge Değişim Mekanizması, Ankara. http://www.tbbdm.gov.tr/Home.aspx, (ET.-26.07.2012)
Anonim 2010(c). Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. 13 Ağustos 2010 tarih ve 27671 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
Anonim 2010(d). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (Kanun No 5996). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. 13 Ağustos 2010 tarih ve 27671 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
Anonim 2010(e). Biyogüvenlik Kanunu (Kanun No:5977).Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. 18 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
Anonim 2011. TBMM Soru Önergesi Cevabı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 03 Kasım 2011.TBMM web sitesi. http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-0247c.pdf. (ET:30.07.2012)
Anonim 2012(a). Avrupa Birliği Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü Web Sitesi:http://eurlex.europa.eu/Result.do?argO=geneti cally&argl=8ıarg2=8ttitre=titre&chlang=en&RechTyp e=RECH_mot&Submit=Search. (ET:30.07.2012)
Anonim 2012(b). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Başbakanlık Bilgi Edinme Merkezi 353993 sayılı Başvurusu Cevabı. (ET: 29 Haziran 2012)
Anonim 2012(c). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. GDO'lu Yemler Hakkında Uygulama Talimatı, Ankara. (ET: 30.06.2012) Çetiner S. 2008. AB Müktesebatına Uyum İçin de Gerekli Olan Biyogüvenlikle İlgili Mevzuatın Bir An Önce Hazırlanması Büyük Önem Arzetmektedir. Asoforum, 2008 Mayıs, 40 s. Ankara.
Güngören, A.V. 2012 Genetiği Değiştirilmiş Tarım Ürünlerinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi,, Ankara,123 s.
Gürakan, C. 2010. Farklı Boyutlarıyla Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Ankara Tabip Odası, Ankara,118 s.
Demir A. ve Arısoy M. 2007. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalardan Gıda Üretimi ve Uluslararası Yasal
Düzenlemeler, e-akademi hukuk, ekonomi ve siyasal bilimler aylık internet dergisi Sayı 69 Prg.38.
Eştürk, O., Eştürk, 0., Ören, M.N., Ayhan, Z. 2010. Gıda Güvenliği ve Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Şanlıurfa
Soykan S. 2007. Avrupa Birliği ve Ülkemiz Mevzuatlarında Biyogüvenlik. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 170 s.