Muş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının değerledirilmesi

Muş’ta kıraç şartlarda 2008 ve 2009 yıllarında yürütülen bu çalışmada 4 nohut çeşidinin tane verimi ve bazı özellikleri incelenmiştir. Çalışma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. En yüksek tane verimi 132.8 kg/da ile Aziziye-94 çeşidinden, en düşük tane verimi ise 91.9 kg/da ile Çağatay çeşidinden elde edilmiştir. Bitki boyu 36.7 - 43.1 cm arasında, dal sayısı 3.1-3.3 adet arasında, bakla sayısı 21.6 - 25.5 adet arasında, baklada tane sayısı 19.3 - 23.3 adet arasında, ilk bakla yüksekliği 19.8 - 26.5 cm arasında ve 100 tane ağırlığı 40.7- 43.9 g arasında değişmiştir. Bu sonuçlara göre Muş’ta Aziziye-94 çeşidi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

uyum yeteneği, verim ögeleri, çeşitler, yetişme yeri faktörleri, bitki boyu, nohut, Cicer arietinum, Mus, Türkiye, bakla sayısı, verim

A study on yield and yield components of some Chickpea (Cicer arietinum L.) varieties in Muş ecological conditions

Seed yield and some properties of 4 chickpea varieties were investigated in this study under dry conditions of Muş between 2008 and 2009 growing seasons. This study was designed in randomized complete bloks with three replications. The highest seed yield (132.8 kg/da) was produced by Aziziye-94 variety, the lowest (91.9 kg/da) by Çağatay variety. Plant height ranged betwen 36.7-43.1 cm, branch between 3.1-3.3 number, pod number per plant 19.3-23.3 number, first pod height 19.8-26.5 cm, and 100 seed weight 40.7-43.9 g. Acording to results, Aziziye-94 variety was recomended to the farmers in Muş and surroundings.

Keywords:

adaptability, yield components, varieties, site factors, plant height, chickpeas, Cicer arietinum, Mus, Turkey, pod number, yields,

PDF

___

Ağsakallı A. ve M. Olgun, 1999. Erzurum Şartlarında Nohut Islahı İçin Seleksiyon Kriterlerinin Tespiti. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Çayır-Mer’a Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, Kasım, Adana. III: 324-329
Ağsakallı A., S. Yıldız, E. Kılıç, ve G.E. Babagil, 2001. Nohut Islah Çalışmalarında Çeşit Adayı Hatların Verin ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi IV. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ.
Ahmed, Z.U., M.A.Q. Sheikh, and M.H.R. Khan, 1986. Interrelatıonsh Among Agronomical Charecters and Their Contribation to Yield in Chickpea (Cicer arietinum L.). Bangladesh Journal of Agriculture (Bangladeş). 11(3): 21-26.
Anlarsal A.E., C. Yücel, ve D. Özveren, 1999. Çukurova Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarının Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Çayır-Mer’a Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, Kasım, Adana. III: 342-347.
Anonim, 2008. Erzincan 2008 Yılı Meteoroloji Bülteni. Erzurum Meteoroloji Müdürlüğü.
Anonim, 2009. Erzincan 2009 Yılı Meteoroloji Bülteni. Erzurum Meteoroloji Müdürlüğü.
Arshad, M., A., Bakhsh, M. Bashir, and A. M. Haqqani, 2002. Determining the Heritability and Relationship Between Yield and Yield Components in Chickpea (Cicer arietınum L.) Pakistan Journal of Botany, 34 (3), 237-245.
Bakoğlu, A. 2005. Elazığ Şartlarında Nohut (Cicer arietinum L.)’ta Tohum Verimi ve Tarımsal Özellikler. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 3(3), 178-181.
Bakoğlu, A. ve M. Ayçiçek, 2005. Bingöl Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(1): 107-113.
Bakoğlu A. 2009. Elazığ Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. HR.Ü.Z.F.Dergisi, 13(1): 1-6.
Bhardwaj, R. P. and I. B. Singh, 1972. Correlation Studies in Gram (Cicer arietinum L.). Indian Agricuturist, 16(2): 205-207.
Bozoğlu, H. ve H. Özçelik, 2005. Nohutta (Cicer arietinum L.) Bazı Genotiplerin Genotip*Çevre İnteraksiyonları ve Stabilitelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. GAP 4. Tarım Kongresi. Harran Üniv. Ziraat Fak. Şanlıurfa. Cilt I 834-839.
Ceyhan, E. 2007. Yemeklik Tane Baklagiller Ders Notları. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü.
Cubero, J. I. 1987. Morphology of Chickpea. The Chickpea, ICARDA, Alleppo, Syria, pp:41-46.
Eser, D., H.H. Geçit, ve H.Y. Emekliler, 1991. Evalvation Of Chickpea Landraces ın Turkey. Chickpea Newsletter Jun.ıcn, (24) p.4. FAO, 2004 Trade Yearbook. Fehr, W.R. 1987. Genotyp*Enviroment Interaction. Principles of Cultivar Development, Vol: I. Theory and Tecnique (Ed. W.R. Fehr). Macmillan Publishing Company, New York, pp: 247-260.
Gökkuş, A., A. Bakoğlu, ve A. Koç, 1996. Bazı Adı Fiğ (Vicia sativa L.) Hat ve Çeşitlerinin Erzurum Sulu Şartlarına Adaptasyonu Üzerine Bir Çalışma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi. 17-19 Haziran, Erzurum, s: 674-678.
Gül, M.K., C.Ö., Egesel, F.Kahrıman,ve Ş. Tayyar, 2006. Çanakkale Yöresinde Nohut Bitkisinin Kışlık Olarak Yetiştirilebilme Olanakları. Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg. 20(1): 57-66.
Hadjichristodoulou, A. 1989. Association Between Traits of Chickpea Varieties. Plant Breeding Abstracts, 59(9):892.
Karasu A. ve T. Karadoğan 2003. Farklı Topraklarda Değişik Toprak İşleme Yöntemleri ve Tohum Yatağı Hazırlığının Nohutun (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim Komponentlerine Etkisinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13-17 Ekim, Diyarbakır. s: 97-102.
Kartiyar, R.P., O.P. Sood, and N.R., Kalia, 1981. Selection Criteria in Chickpea. International Chickpea Newsletter, 4:5-6.
Özgün, Ö.S., B.T. Biçer, ve D. Şakar, 2003. Diyarbakır-Bismil Ekolojik Koşullarında Nohutta Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi Diyarbakır. Cilt II: 428-431.
Özgün, Ö.S., B.T. Biçer, ve D. Şakar, 2005. Gökçe Nohut Çeşidinde Farklı Ekim Zamanlarının Bitkisel ve Tarımsal Özelliklere Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi Antalya. Cilt I: 279-284.
Öztaş, E., B., Bucak, V. Al, ve A. Kahraman, 2007. Farklı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Harran Ovası Koşullarında Kışa Dayanıklılık, Verim ve Diğer Özelliklerinin Belirlenmesi. HR. Ü. Z. F. Dergisi, 11 (3/4):81-85.
Pundir, R.P.S., K.N. Reddy, and H. M. Melak 1988. ICRISAT Chickpea Germplasm Catalogue: Evaluation and Analysis. ICRISAT: International Crop Research Institute for the Semi-Arid Tropics, Patancheru, India, 24: 502.
Rao, S.K. 1999.Ideotype of Parents and Their Segregating Populations in Chickpea. Plant Breeding Abstracts, 69(4):447.
Sağsöz, S., 1996. Önsöz. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum. Salih, F.A. 1982. Chickpea Yield Trials and Selection Criteria in Sudan. Internationa Chickpea Newsletter, 7:4.
Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1089, Ders Kitabı:314, Ankara. 435 s.
Toker C. ve H. Çancı, 2003. Selection of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes for Resistance to Ascochyta Blight (ascochyta rabiai (pass.) labr.) Yield and Yield Criteri, Tr. J. of Agriculture and Forestry, 27: 277-283.
Üstün, A. ve A. Gülümser, 2003. Orta Karadeniz Bölgesi’nde Nohut İçin Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13-17 Ekim, Diyarbakır. s: 110-120.
Yeşilgün, S. 2006. Çukurova Bölgesinde Bazı Kışlık Nohut (Cicer Arietinum L.) Hat Ve Çeşitlerinin Bitkisel Ve Tarımsal Özelliklerinin Saptanması. (Yüksek Lisans Tezi.) Çukurova Üniversitesi Tarla Bitkileri A.B.D. Adana.
Yürürdurmaz, C. 2000. Kahramanmaraş Koşullarına Uygun Yazlık ve Kışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Tespit Edilmesi. (Yüksek Lisans Tezi.) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarla Bitkileri A.B.D. Kahramanmaraş.
Wahid M.A. and R. Ahmed, 1999. Genetic Variability, CorrelationStudies and Their Implication in Selection Of High Yielding Genotypes in Chickpea (Cicer arietinum L.). Plant Breeding Abstracts, 69(8): 1088.