Mardin'Kızıltepe'Koşullarında'Farklı'Ekim'Zamanlarının'Mercimek'(Lens& culinaris&Medic.)'Çeşitlerinde'Verim'Ve'Verim'Öğelerine'Etkisi
Bu! çalışmanın!amacı!Mardin! Kızıltepe! koşullarında!mercimek! çeşitleri! için! uygun!ekim! zamanını! belirlemektir.! !Üç! mercimek! çeşidi! (FıratP87,! Şakar! ve!Yerli! Kırmızı)! ! üç! farklı!ekim! zamanında! (10,! 25! Kasım! ve! 10! Aralık)!ekilmiştir.! Deneme! 2011P12! ve! 2012P13'de! Mardin! Artuklu! Üniversitesi! Kızıltepe! Meslek! Yüksekokulu! deneme! tarlalarında! tesadüf! bloklarında! bölünmüş! parseller! deneme! desenine! göre! 3! tekrarlamalı! olarak! yürütülmüştür.! Çeşitler! ana! parsellere,!uygulamalar!alt!parsellere!yerleştirilmiştir.!Üç!mercimek!çeşidinde!farklı!ekim!zamanlarının!bitki!boyu,!ilk! bakla!yüksekliği,!bitkide!bakla!sayısı!ve!tane!sayısı,!baklada!tane!sayısı,!!bin!tane!ağırlığı,!birim!alan!tane!verimi,!hasat! indeksi! ve! biyolojik! verime!etkisi!incelenmiştir.!İki! yıllık! sonuçlara!göre;! !ekim! zamanlarının!mercimek! çeşitlerinde! verim!ve!verim!öğelerine!etkisi!önemli!bulunmuştur.!En!yüksek!birim!alan!tane!verimi!2011P12!ve!2012P13!yıllarında! sırasıyla!237.48!kg/da!ve!210.34!kg/da!ile!Şakar!çeşidinden!alınırken,!en!düşük!birim!alan!tane!verimi!164.07!kg/da! ve! 148.22! kg/da! ile! Yerli! Kırmızı! çeşidinden! alınmıştır.! Mardin! koşullarında! en! uygun ekim! zamanının! 25! Kasım! olduğu!belirlenmiştir.
Effect'Of'Different'Sowing'Time'On'Yield'And'Yield'Components'of'Lentil'(Lens& culinaris Medic.)'Varieties'in'Mardin'Kızıltepe'Conditions
The!aim!of!this!work!is!to!determine!the!most!suitable!sowing!date!for!lentil!in!Mardin!Kızıltepe!conditions.!Three!cultivars!of!lentil!(FıratP87,!Şakar!andYerli!Kırmızı)!were!sown!at!three!different!sowing!dates!(November!10,!25!and!10! December).! The! trial! was! conducted! in! the! experimental! fields! of! Kiziltepe! Vocational! High! School! of!Mardin!Artuklu! University! by! using! split! plots! in! randomized! factorial! blocks! design! with! the! three! replicates! in! years! of!2011P12!and!2012P13.!Experiment!was!established!as!main!plots!and!sowing!times!treatments!as!split!plots.!Effects!of!sowing!dates!on!plant!height,!first!pod!height,!numbers!of!pod!per!plant!and!numbers!of!seed!per!plant,!numbers!of! seed! per! pod,! 1000! grain! weight,! grain! yield,! harvest! index! and! biological! yield! were! investigated! for! three!cultivars.!According!to!the!two!years results;!effects!of!varieties!and!sowing!time!on!the!yield!and!yield!components!of! lentil! were! obtained! significantly.!While! the! highest! grain! yield! per! area! was! obtained! at! the! Şakar! cultivar! as!237.48kg/da!and!210.34 kg/da,!the!lowest!grain!yield!per!area!was!obtained!at!the!Yerli!Kirmizi!cultivar!as!164.07kg/da! and! 148.22 kg/da! in! years! of! 2011P12! and! 2012P13! respectively.! The! most! suitable! sowing! time! was!determined!with!November!25!in!Mardin!conditions.
___
- Adams,!M.!V.,!D.!P.!Coyne,! J.!H.!C.!Davis,!P.!H.!Grahaw! and!C.!A.!Francia.!1985.!Grain!Legumes Crops.!Collins,! London.!478s.!
- Akçin,! A., 1988.! Yemeklik! Tane! Baklagiller! Ders! Kitabı.! S.Ü.!Yayınları,!No:!43,!Ziraat!Fak.!Yay:8!KONYA. Anonim,! 2013. Mardin! Meteoroloji! Bölge! Müdürlüğü! Kayıtları.
- Aydoğan,! A.,Karagül,! V.! ve Bozdemir,! Ç.,! 2005.! Kışlık! kırmızı! mercimek! çeşitlerinin! Orta! Anadolu!
- koşullarına!adaptasyonu.!GAP!IV.!Tarım! Kongresi! 21P 23!Eylül!2005.!I.Cilt,!820P825.Şanlıurfa.
- Ceylan,! A.ve Sepetoğlu,! H.,! 1977.! Mercimekte! (Lens! culinaris!medic.)!ekim!zamanı!araştırması.!Bitki,!4!(3):! 324–331.
- Çiftçi,! V.,! 1996.! Van! ekolojik! koşullarında! ekim! zamanı! ve!ekim!sıklığının!bazı!mercimek!çeşitlerinde!verim!ve! verim! öğelerine! etkisi.! (doktora! tezi,! basılmamış )Yüzüncü!Yıl!Üniversitesi!Fen!Bilimleri!Enstitüsü, Van.
- Çokkızgın,! A.,! Çölkesen,! M.,! Kayhan,! K.! ve Aygan,! M.,! 2005.! Kahramanmaraş! koşullarında! değişik! kışlık! mercimek! (Lens! culinaris Medic.)! çeşitlerinde! verim! ve! verim! üzerine! bir araştırma.! Akdeniz! Üniversitesi! Ziraat!Fakültesi!Dergisi!(2005),!18!(2)!285P290!Antalya
- Çölkesen, M.,! Çokkızgın,! A.,! Tuan.,! B.T.! ve! ! Kayhan,! K.,! 2005.! .! Kahramanmaraş! ve! Şanlıurfa! koşullarında! değişik! kışlık! mercimek! (Lens! culinaris Medic.)! çeşitlerinde! verim! ve! kalite! özellikleri! üzerine! bir! araştırma.!GAP!IV.!Tarım! Kongresi.! 21P23!Eylül! 2005,! 1.!Cilt,!826P833.
- Demirhan! M.! H.,! 2006.! Siirt! ekolojik! koşullarında! bazı! kışlık! mercimek! çeşitlerinin! çeşit! ve! adaptasyon! özellikleri! üzerine! araştırmalar.! (yüksek lisans! tezi,! basılmamış)Yüzüncü! Yıl! Üniversitesi! Fen! Bilimleri! Enstitüsü,!Tarla!Bitkileri!Anabilim!Dalı.!
- Düzgüneş,!O.,! Kesici,! T.! ve Gürbüz,! F.,! 1987.!Araştırma! ve! Deneme! Metotları,! Ankara! Üniversitesi! Ziraat! Fakültesi! Yayınları:! 1021,! Ders! Kitabı:! 295,! A.Ü.! Basımevi,!Ankara.
- Engin,! M.,! 1989.! Yemeklik! Tane! Baklagiller! Ç.Ü.! Ziraat! Fakültesi! Yayınları,! Ders! Kitabı:! 110.! Ç.Ü.! Basımevi! ADANA.
- Güngör,! O.,! 1991.! Konya! yöresinde! nadas! alanlarının! azaltılmasında! mercimek! tarımından! yararlanma, Tarım! ve! Köy! İşleri Bakanlığı! Köy! Hizmetleri! Genel! Müdürlüğü,!Konya!Köy!Hizmetleri!Araştırma!Enstitüsü! Müdürlüğü!Yayınları No:!146,!73!s.
- Karadeniz,! E.! ve Toğay,! Y.,2009.! Mardin! P Kızıltepe! Koşullarında! Türkiye’de! Tescil! Edilmiş! Mercimek! Çeşitlerinin! Verim! ve! Bazı! Verim! Özelliklerinin! Belirlenmesi! Türkiye! VIII.! Tarla! Bitkileri! Kongresi,! 19P 22!Ekim!2009!Hatay
- Sepetoglu,!H.,!1988.!Mercimekte!çeşit!ve!bitki!sıklığının! büyüme! ve! verim! üzerine! etkisi.! Ege! Üniversitesi! Ziraat!Fakültesi!Dergisi,!19!(2):!71–76.
- Singh,K.,!Singh,!S.,! Jain,!A.!and Singh,!P.P., 1990.!Effect! of!sowing!date!and!row!spacing!on!the!yield!of!lentil! varieties! (Lens! culinaris! medic.).! Lens! Newsletter! 1990,17(1),!9P10.
- Şehirali,!S.,!1988.!Yemeklik!Tane!Baklagiller.!A!Ü,!Ziraat! Fakültesi!Yay.!No:!1089,!Ankara,!435.
- Toğay,! Y.! ve! Engin,! M., 2000.! Van! Koşullarında! Ekim! Zamanlarının! Mercimek! (Lens! culinaris! Medic.)! Çeşitlerinde!Verim!ve!Verim!Öğelerine!Etkisi.!Ankara! Üniversitesi!Ziraat!Fakültesi!Tarım!Bilimleri!Dergisi.! 6! (3),!Sf.!32P36.!Ankara.
- Tosun,! O.! ve! Eser,! D., 1978.! Mercimek! (Lens! culinaris! Medic.)’te! ekim! sıklığı! araştırmaları.! ekim! sıklığının! verim! üzerine! etkileri,! Ankara! Üniversitesi! Ziraat! Fakültesi!Yıllığı,!28!(1):!218!– 236.
- TUİK,! 2012.! T.C.! Başbakanlık! Devlet! İstatistik! Enstitüsü! 2013,!http://www.tuik.gov.tr (29.12.2013).