Kızılırmak’ta (Çankırı) İkici Ürün Olarak Kullanılabilecek Alternatif Sebze Türlerinin Belirlenmesi

ÖzetBu çalışma, 2013-2014 yıllarında, Çankırı Karatekin Üniversitesi Kızılırmak Meslek Yüksekokulu araştırma ve uygulama alanında yürütülmüştür. Araştırmada; 12 karnabahar (Agatha 75 Fı, Bolerus Fı, Toygar Fı, Sante Fı, Arizona Fı, Altamira Fı, Fargo Fı, Skywalker Fı, Arano Fı, XCF-01, XCF-02, 87CF-NO01), 13 brokkoli (General Fı, Ironman Fı, Burton Fı, Jade Fı, Monet Fı, Aktör Fı, Tutku Fı, Sedef Fı, Beaumont Fı, 27 BR-NO01, 95BR-NO01, 95BR-NO02, 25BR-NO02), 10 kıvırcık yapraklı salata (BT Bursa süper iri kıvırcık 016, BTŞamba, Novita, Bohemia, Gentiliana, Funly, Güllü, Green Wave, 87LT-K102 ve 87LT-K105) ve 2 çin lahanası (Bilko Fı ve Taranko Fı) çeşitleri kullanılmıştır. Araştırmada ele alınan sebze türlerinde önce fide yetiştiriciliği yapılmış, fideler dikim olgunluğuna geldiği zaman arazideki yerlerine dikilmiştir. Tohum ekim tarihleri, arpa-buğday hasadı yapıldıktan sonra fide dikimi yapılacak şekilde planlanmıştır. Karnabahar çeşitlerinin; verimleri 2938,67-3881,33 kg/da arasında değişmiştir. En verimli çeşit Arizona Fı olmuştur. Brokkoli çeşitlerinin; verim değerleri ise 992,67-1530,00 kg/da arasında tespit edilmiştir. En verimli çeşit 25BR-NO02 olup, Jade Fı çeşidi her iki yılda da baş oluşturmadan çiçeklendiği için bitkisel özelliklere ait değerler elde edilememiştir. Kıvırcık yapraklı salata çeşitlerinin; verimleri 2019,17-3187,00 kg/da arasında belirlenmiştir. En verimli çeşit ise Bohemia olmuştur. Çin lahanası çeşitlerinde; verimin 7348,83-7646,33 kg/da olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre; Kızılırmak’ta (Çankırı) arpa-buğday hasadından sonra bu sebze türlerinin yetiştirilebileceği söylenebilir. Fakat; bu çalışmadan sonra farklı ekim zamanları ile farklı çeşitlerinde ele alındığı başka çalışmalarında planlanarak yapılmasının daha uygun olabileceği kanaati oluşmuştur.

PDF

___

Akıncı, S., Akıncı, İ.E., Türkmen, Ö., Karataş A., 1995. Van Koşullarında Çin Lahanası Adaptasyon Çalışmaları. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, s: 273-276, Adana.
Anonim,2011. Çankırı İli Tarım Master Planı. http://www.tarim.gov.tr/ Bolge_ve_Il Master, Il_Planlari.html,
Balkaya, A., Odabaş, F., 1995. Bazı Çin Lahanası Çeşitlerinin Samsun Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, s: 269-272, Adana.
Biesheuevel, A.R., Zweep, F., 1987. Chinese Cabbage Cultivars for Autumn Culture. Horticultural Abstract, 57 (1):1885.
Bozokalfa, M.K., Eşiyok, D., Yoltaş, T., Koçak, M., 2004. Bazı Brokkoli Çeşitlerinin Verim Kalite ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. V. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 150-155, Çanakkale.
Bracy, R.P., Constantin, R.J. 1993. Extending the Production Seasons of Broccoli in Southeast Luosiana. Luosiana Agr., 34 (4) p:17-19.
Chung, B. 1985. The Effect of Sowing Time and Plant Density on the Once-over Harvest Yields of Broccoli. Journal of Horticultural Science (1985) , 60, (1), 57-64.
Damato, G., Bianco, 1990. Soving Date and Plant Density on Two Early Cauliflower of Broccoli Raab. 23. International Horticultural Congress.
Demirkaya, M., 2001. Kayseri Yöresinde Örtüaltında İkinci Ürün Olarak ‘ İceberg’ Kıvırcık Salata Yetiştiriciliği Üzerine Bir Araştırma. 6. Ulusal Seracılık Sempozyumu. s:139-142, Fethiye-Muğla
Düzgüneş, O., T., Kesici, O., Kavuncu Ve F., Gürbüz, 1987. Araştırma Ve Deneme Metotları. A. Ü. Zir. Fak. Yay. No: 1021. Ankara.
Düzyaman, E., Duman, İ., 1996. Bazı Baş Salata ve Marul Çeşitlerinin Erken İlkbahar Dönemi Yetiştiriciliğine Uygunluklarının ve Çiçeklenme Özelliklerinin Belirlenmesi. GAP I. Sebze Tarım Sempozyumu, s: 69-73, Şanlıurfa.
Ece, A., Geboloğlu, N., Sağlam, N., Fidan, S., Yazgan, A., 1996. Tokat Koşullarında Karnabahar (Brassica oleracea L. var. botrytis) Yetiştiriciliği İçin Uygun Çeşit ve Ekim Zamanlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, GAP I. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 122-130, Şanlıurfa.
Erken, O., Öztokat Kuzucu, C., 2010. İlkbahar Dönemi Brokkoli Yetiştirme Olanakları. VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu, 23-26 Haziran 2010, s: 41-45, Van.
Eryılmaz, F., Varış, S., 1996. Farklı Ekim Zamanlarının Çin Lahansı Çeşitlerinde Gelişme ve Verim Üzerine Etkisi. GAP I. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 106-112, Şanlıurfa.
Eşiyok, D., Özen, Ş.,Özzambak, E., 1996. Salata-Marul Çeşitlerinde Dikim Mesafesinin Verim ve Kaliteye Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. GAP I. Tarımı Sempozyumu. s:79-83, Şanlıurfa.
Farey, J.W., Zalcman, A.T., Talalay, P., 2001. The Chemical Diversty and Distribution of Glucosinolates and Isothiocyanates Among Plants.
Phytochemistry 56, %-51.
Günay, A., 1984. Özel Sebze Yetiştiriciliği, Cilt: III, Çağ Matbaası, Ankara.
Hill, D.E. 1988. Cauliflower and Broccoli Trials-1987. The Conn. Agric. Exp. Sta., New Haven, Bull. 857. p:18.
Hill, D.E. 1989. Cauliflower and Broccoli Trials-1988. The Conn. Agric. Exp. Sta., New Haven, Bull. 869. p:18.
Karaman, M.R., Brohi, A.R., Müftüoğlu, N.M., Öztaş, T., Zengin, M. 2007. Sürdürülebilir Toprak Verimliliği. Koyulhisar Ziraat Odası Kültür Yayınları No:1, s: 342.
Mihov, K., Antonova, G., 2001. Some Morphological Characteristics of Broccoli (Brassicea oleracea var. italica L.) Hybrids Grown as Spring, Summer and Autumun Crops Under the Conditiones of Bulgaria. Crucifer News, 23:75-77.
Öztürk, B., 2011. Farklı Dikim Zamanlarında Kıvırcık Yapraklı Salata (Lactuca sativa L. var.crispa)’nın Organik ve Konvansiyonel Yetişiriciliğinin Verim, Kalite ve Toprak Özelliklerine Etkisi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yükseklisans Tezi (Basılmamış), s: 56, Tokat.
Padem, H., Alan, R., Dursun, A., 1996. Farklı Dikim Zamanlarının Bazı Karnabahar (Brassica oleracea L. var. botrytis) Çeşitlerinde Bitki Gelişmesi, Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi. GAP I. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 106-112, Şanlıurfa.
Paksoy, M., Türkmen, Ö., Yücel, N.K., 2006. Sera Koşullarında Karnabahar Çeşitlerinde (Brassica oleracea L. var. botrytis) Dikim Sıklığının Verim Üzerine Etkisi, VI. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 75-79, Kahramanmaraş.
Sarı, N., Pakyürek., Abak, K., 1995. Çukurova Bölgesi Koşulları İçin İlkbahar Üretimine Uygun Baş Salata (Lactuca sativa L. var. capitata) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Çukurova Üni. Zir.Fak., Dergisi, 10,(3):121-128, Adana.
Seow, A., Yuan, J.M., Sun, C.L., Van Den Berg, D., Lee, H.P., Yu, M.C., 2002. Dietary Isothiocyanates, Glutathione S-Tarnsferase Polymorphisms and Colorectal Cancer Risk in The Singapore Chinese Healty Study. Carcinogenesis 23: 2055-2061.
Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri. Ege Üni. Basımevi, s: 440, İzmir.
Yaralı, F., Güvenç, İ., 2006. Farklı Dikim Zamanlarının Değişik Brokkoli (Brassicea oleracea L. var. italica) Çeşitlerinde Bitki Gelişmesi ve Verime Etkisi. VI. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 309-314, Kahramanmaraş.
Yazgan, A., 1986. Çin Lahanası. Dört Mevsim, 2, 12, 21-23.
Yazgan, A., Sağlam, N., Ece, A., 1989. Çin Lahansı Yetiştiriciliği. Cumhuriyet Üniversitesi, Tokat Ziraaat Fakültesi Yayınları: 8, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 4, Tokat.
Yazgan, A., Ece, A., 1990. Tokat-2, Tokat5, Tokat-29 ve Tokat-89 Çinlahanası Çeşit Adaylarının Tokat Koşullarına Adaptasyonunu. C.Ü Ziraat Fakültesi Dergisi, 6,1, 439-450, Tokat.
Yoldaş, F., Eşiyok, D., 2004. Brokkoli Çeşitlerinin yayla Koşullarındaki Gelişimine Ekim-Dikim Zamanı ve Bitki Sıklıklarının Etkileri. V. Sebze Tarımı Sempozyumu, s: 155-161, Çanakkale.