Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Atdişi Mısır (Zea mays L. indendata) Çeşit ve Hatlarının Agronomik Özellikler Yönünden Karşılaştırılması

Araştırma, 2008 yılında Samsun, Adana ve Adapazarı olmak üzere 3 lokasyonda 9 çeşit ve 21 hat toplam 30 atdişi mısır (Zea mays L. indendata) genotipi ile yürütülmüştür. Bu otuz atdişi mısırın 12 tanesi FAO 700 grubu (140 günlük), 4 tanesi FAO 600-700 (130 günlük), 8 tanesi FAO 600 (120 günlük) ve 6 tanesi FAO 500 (100 günlük) grubuna dahildir. Denemede bitki boyu (cm), ilk koçan yüksekliği (cm), hasat nemi (%), koçan çapı (mm), koçanda sıra sayısı (adet), sırada tane sayısı (adet), bin tane ağırlığı (gr), tane / koçan oranı(%) ve birim alan birim alan tane verimi (kg/da)belirlenmiştir. Lokasyonun etkisi ilk koçan yüksekliği hariç diğer tüm ölçülen karakterlerde istatistiksel olarak önemli (sırada dane sayısı için p < 0.05; diğerleri için p < 0.01) bulunmuştur. FAO değişkeninin ölçülen özellikler üzerindeki istatistik etkisi değerlendirildiğinde; 1000 tane ağırlığı, hasat nemi ve birim alan tane verimi üzerinde çok önemli (p < 0.01), koçanda sıra sayısı ve ilk koçan yüksekliği üzerinde önemli (p < 0.05) etkisi olduğu, diğer karakterler üzerinde ise etkisinin istatistiksel olarak önemli olmadığı (p > 0.05) görülmüştür. Birim alan tane verimleri Adapazarı’nda 930-1511 kg/da, Adana’da 784-1291 kg/da ve Samsun’da ise 910-1219 kg/da arasında değişim göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Atdişi mısır, lokasyon, agronomik özellikler

Comparison of Dent Corn (Zea Mays L. Indendata) Varieties and Lines Growth in Different Locations in Terms Of Agronomic Traits

This study was conducted in 3 locations (Samsun, Adana and Adapazarı) with 30 dent corn ( Zea mays L. indendata) samples (9 varieties and 21 lines) in 2008. Of these 30 dent corn samples, 12 are in FAO 700 group (140 days), 4 a re in FAO 600-700 group (130 days), 8 are in FAO 600 (120 days) and 6 are in FAO 500 (100 days). In this study, plant length (cm), first corncob height, corncob diameter (mm), line count in a corncob, seed number in a line, 1000-seed weight (g), seed/corncob ratio (%) and grain yield per unit area (kg/da) were determined. The effect of location was found significant for all traits except for first corncob height (P<0.05 for seed number in line and P<0.01 for other traits). FAO variability affected 1000-seed weight and seed yield (P<0.01) and first corncob height (P<0.05). Grain yield per unit area (kg/da) were between 930-1511 kg/da in Adapazarı, 784-1291 kg/da in Adana and 910-1219 kg/da in Samsun.

Keywords:

Dent maize, location, agronomic traits,

PDF

___

Anon, 2003. Türkiye Tahıl ve Yemeklik Tane Baklagil Üretiminin Bugünkü ve Gelecekteki Boyutları. www.zmo.org.tr/etkinlikler.
Anon, 2012. Türkiye Mısır Üretimi. http://www.die.gov.tr [Ulaşım: 21.05.2012].
Emeklier, H.Y., 1997. Erkenci hibrid mısır çeşitlerinin verim ve fenotipik özellikleri üzerine araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yay., No:1493, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 817, Ankara.
Hallauer, A.B. and J.B. Miranda, 1987. Quantative Genetics in Maize Breeding. P. 118-119.Lowa State Unıv. Press, Ames, Lowa.
Kapar, H.,A. Öz, 2006. Bazı mısır çeşitlerinin orta Karadeniz bölgesinde Performanslarının belirlenmesi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(2):147-153.
Kırtok, Y., 1998. Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Basım ve Yayın Evi. Adana.
Koca, Y.O., Erekul, O., Ünay, A. ve İ. Turgut. 2009. Bazı Melez Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Aydın İlinde Birinci ve İkinci Ürün Performanslarının Değerlendirilmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009; 6(1):41-52.
Öktem, A., ve Öktem, A.G., 2009. Bazı Atdişi Hibrit Mısır (Zea mays indentata L.) Genotiplerinin Harran Ovası Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2):49-58.
Sağlamtimur, T., 1979. Çukurova'da ekim zamanı ve bitki sıklığının üç mısır çeşidinin tane ve silo verimi ve başlıca verim unsurlarına etkileri üzerinde araştırmalar. Doçentlik Tezi. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, Adana.
Sezer, İ., K. Kevseroğlu, ve C. Köycü, 1995. Çarşamba ovasında geç ekim yapılan bazı hibrit mısır çeşitlerinde bitki sıklığının birim alan tane verimi ve bazı agronomik karakterler üzerine etkileri. OMÜ. Z.F. Dergisi 9, (2): 123-133.
Sezer, İ ve A. Gülümser, 1999. Çarşamba ovasında ana ürün olarak yetiştirilebilecek, mısır çeşitlerinin belirlenmesi üzerine araştırma. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana.
Sezer, İ., Mut, Z., Öner, F., Sirat, A., Gülümser, A., 2007. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007 Erzurum, (Poster Bildiri).
Shaw, R. H. 1988. Climate Requirement. Corn and Corn Improvement, 3 rd Ed. Agronomy No:18.ASA. Madisan. Wisconsin.
Uyanık, M., 1984. Mısır Bitkisinin Botanik Özellikleri. Karadeniz Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 1984-1, Samsun.
Vartanlı, S. ve Emeklier, H.Y. 2007. Ankara koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (3): 195-202.
Watson, A.S. 1987. Structure and Composition. Corn: Chemistry and Technology. Association of Cereal Chemistry. Inc. St Paul. P. 53-82, Minnesota.