Azotlu gübrelemenin çok yıllık çim (Lolium perenne L.)'in tohum verimi ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi

Çalışmada, azotlu gübre uygulamalarının çokyıllık çim (Lolium perenne L.)’de tohum verimi ve bazı bitkisel özelliklere etkileri tespit edilmiştir. Araştırma, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü arazisinde 2001-2003 yılları arasında yürütülmüştür. Çokyıllık çim 0, 12, 24 ve 36 kg N/da ile gübrelenmiştir. Azotlu gübre sonbaharda bir, ilkbaharda iki defa olacak şekilde 3 parça halinde uygulanmıştır. Her azot uygulamasından sonra ve başaklanma döneminde bir defa sulama yapılmıştır. Azotlu gübre uygulamaları bitki boyu, fertil kardeş sayısı, biyolojik verim ve tohum verimini olumlu yönde, hasat indeksini ise olumsuz yönde etkilemiştir. Azotun başak uzunluğu ve bin tane ağırlığına etkisi ise önemsiz olmuştur. Bu araştırmada, çokyıllık çimin tohum üretiminde 12 kg N/da azotlu gübrelemenin uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

azotlu gübreler, bitki boyu, uygulama oranı, freze, tohum üretimi, tohum ağırlığı, başaklar, Lolium perenne, ürün verimi, hasat indeksi, tarımsal özellikler

Effect of nitrogen fertilization on seed yield and some plant characteristics of perennial ryegrass (Lolium perenne L.)

The objectives of this study were to determine the effect of nitrogen fertilization on seed yield and some plant characteristics of perennial ryegrass (Lolium perenne L.). The study was conducted at experimental field of Viticulture and Research Institute of Agricultural Ministry located in Tekirdağ -TURKEY during 2001-2003. In the experiment, nitrogen was applied in four different doses such as 0, 12, 24 and 36 kg da –1. Nitrogen application splited into 3 equal parts. One third of the nitrogen applied in fall while the rest two parts applied in the spring season. Irrigation was made in heading stage and after each nitrogen application. Nitrogen application effected plant height, fertil tiller number, biological yield and seed yield of perennial ryegrass positively while it effected harvest index negatively. Nitrogen application had no significant effect on spike lenght and thousand seed weight. Based on the results of this study, optimum nitrogen dose for seed production was obtained from plots applied 12 kg da-1 nitrogen in total.

Keywords:

nitrogen fertilizers, plant height, application rates, tillers, seed production, seed weight, spikes, Lolium perenne, crop yield, harvest index, agronomic characteristics,

PDF

___

Aamlid, T. S., O. M. Heide and B. Boelt, 2000. Primary and secondary induction requirements for flowering of contrasting European varieties of Lolium perenne. Annals Botany, 86, 1087-1095.
Açıkgöz, E., N. Çelik, V. Bulur, ve A. Uzun, 1996. Değişik azot uygulamalarının bazı yeşil alan bitkilerinde tohum verimlerine ve kalitesine etkisi. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, s: 551-557.
Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Yenilenmiş 3. Baskı. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 82.
Bahmani, I., E. R. Thom, C. Matthew and G. Lemaire, 2001. Productivity of grazed perennial ryegrass dairy pastures from different ecotypes under nitrogen and irrigation treatments. New Zealand Journal of Agricultural Research, 44 (2-3): 123-133.
Borm, G. E. L., W. van den Berg, 2008. Effects of application rate and time of the growth regulator trinexapac-ethyl in seed crops of Lolium perenne L. in relation to spring nitrogen rate. Field Crops Research, 105: 182-192.
Cookson, W.R., J. S. Rowarth and K. C. Cameron, 2000. The response of a perennial ryegrass (Lolium perenne L.) seed crop to nitrogen fertilizer application in the absence of moisture stres. Grass & Forage Science, 55 (4): 314-325.
Cookson, W.R., J. S. Rowarth and K. C. Cameron, 2001. The fate of autum- late winter- and spring-applied nitrogen fertilizer in a perennial ryegrass (Lolium perenne L.) seed crop on a silt loam soil in Canterbury, New Zealand. Agriculture, Ecosystems and Environment, 84: 67-77.
Fairey, N. A. and L. P. Lefkovitch, 2001. Effect of seeding rate on seed production of perennial ryegrass after establishment with a grain companion crop in the Peace River region of north-western Canada. Canadian Journal of Plant Science, 81: 265-271.
Holmes, W. 1989. Grass. Its production and utilization. Second Edition. Published for The British Grassland Society by Blackwell Scientific Publications.
Jung, G.A., A. J. P. Van Wijk, W. F. Hunt and C. E. Watson, 1996. Cool-season forage grasses. Agronomy Monograph no. 34. American Society of Agronomy, Crop Science Society of America, Soil Science Society of America, 677 S. Segoe Rd., Madison, WI53711, USA.
Kelly, A.F. 1988. Seed Production of Agricultural Crops. Longman Scientific & Technical Copublished in the U. S. With John Wiley & Sons, Inc., 227 p.
Nizam, İ., 2004. İki Buğdaygil Bitkisinde Farklı Dozlarda Azot Uygulamalarının Ot ve Tohum Verimleri ile Verime Etkili Karakterler Üzerinde Etkileri. (Doktora tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, 136 s.
Rolston, M. P., W. J. Archie and W. Rumball, 2005. Branched inflorescence perennial ryegrass (Lolium perenne L.) – seed yield evaluated in field trials and response to nitrogen and trinexapac-ethyl plant growth regulator. New Zealand Journal of Agricultural Research, 48: 87-92.
Rowarth, J. S., B. Boelt, J. G. Hampton, A. H. Marshall, M. P. Rolston, G. Sicard, T. B. Silberstein, J. R. Sedcole and W. C. Young, 1998. The relationship between applied nitrogen, nitrogen concentration in herbage and seed yield in perennial ryegrass (Lolium perenne L.) I. Cv. Grasslands Nui at five at sites around The Globe. Journal of Applied Seed Production. 16: 105-114.
Şenkaya, H. L. 1991. İngiliz Çimi (Lolium perenne L.) Tohum Üretiminde Azotlu Gübre Miktarı ve Uygulama Zamanının Verim ve Kaliteye Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Tan, A., M. Munzur, A. Karagöz ve E. Karagüllü, 1991. Bazı çokyıllık yembitkilerinin tohum verimi üzerine araştırmalar. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, İzmir, s: 486-494.
Tekeli, A.S. 1988. Buğdaygil Yem Bitkileri. T. Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayın No: 64, Ders Notu No: 49, Tekirdağ, 49 s.
Young III, W.C., D. O. Chilcote and H. W. Younberg, 1999. Spring-applied nitrogen and productivity of cool-season grass seed crops. Agronomy Journal, 91: 339-343.
Young III, W.C., G. A. Mellbye, G. A. Gingrich, T. B. Silberstein, S. M. Griffith, T. G. Chastain and J. M. Hart, 2001. Defining optimum nitrogen fertilization practices for grass seed production systems in the Willamette Valley. http://cropandsoil.oregonstate.edu/seed-ext/Pub/2000/01.pdf