Bu makale, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dillerin yeniden canlandırılması çabaları çerçevesinde görsel malzemenin eğitim amaçlı ne şekilde kullanılabileceği üzerine bir örnek sunmaktadır. Etkileşimli öğrenmede görsellerin rolünü ortaya koyarken Rusya’nın Kuzey Kafkasya bölgesinde konuşulan ve konuşur sayısı yönünden bakıldığında küçük ölçekli Türk dillerinden biri sayılan Nogayca örneğinden hareket edilmiştir. Nogayca, Volga ve Kuzey Baltık Denizi bölgelerinde konuşulan Mişer Tatarcasına yakın bir dildir. Günümüzde, çocukların ve gençlerin, çoğunlukla, toplumsal kullanım açısından baskın dil konumunda olan Rusçayı tercih etmeleri sonucu Nogaycanın kullanım oranı hızlı bir şekilde azalmaktadır. Ayrıca yine ekonomik kaygılarla büyük şehirlere doğru yaşanan göçlerle birlikte çocukların Nogaycayı aktif bir şekilde kullanacakları toplumsal alanların gittikçe daralması dilin nesilden nesile aktarımını zorlaştırmaktadır. Diğer yandan ise yetişkinlerin önemli bir kısmının ve yaşlı neslin neredeyse tamamının Nogaycayı tercih ediyor olması çocukların bizzat kullanmasalar da bir ölçüde aile içi iletişimi sağlayan bu dili en azından anlamalarında hala önemli bir motivasyon unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Makalemizde, görsel malzemenin, Nogaycayı etkin olarak kullanmayan ikidilli çocukların, var olduğunu düşündüğümüz edilgen dilsel belleklerini harekete geçirme amacıyla kullanılabileceği düşüncesinden hareket ediyoruz. Bu bağlamda, bu tür malzemenin, özellikle, toplumsal hayatı, kültürel unsurları ve yaşlı nesli gerçekçi olarak yansıtan fotoğrafların, duygusal ilgiyi tetiklemek suretiyle çocuklarda, miras dili olan Nogaycanın tercihen ya da alternatifsiz kullanıldığı durumlarla ilgili belleği ortaya çıkaracağını var sayıyoruz. Yaklaşımımız, dilin belgelenmesi amacıyla gerçekleştirdiğimiz saha araştırmalarında derlediğimiz fotoğraflar ile eğitim ve dilbilim alanlarında uygulanan yöntemleri bir araya getirmektedir.

This article gives an example of how visual data can be used as an educational aid in the context of language revitalisation. Here the language for presenting the use of visual data in interactive learning is Noghay, a small Kipchak Turkic language spoken in the Northern Caucasus. Noghay is relatively close to Mishar Tatar, a variant of Tatar spoken in the Volga region and in the Tatar diaspora of the northern Baltic Sea region. Today the use of Noghay is rapidly decreasing, as a growing number of children and young people prefer to speak Russian, which is the socially dominant language. The transmission of the language from one generation to another is also endangered by migration to cities and resulting bilingual situations, where children are not forced to actively speak Noghay. Elderly persons however still prefer Noghay to Russian, and children could be motivated by contact with the older generation to activate their knowledge of the family language. The purpose of using visual data in reawakening a language is to trigger linguistic memories of the community’s heritage language in young bilingual children, which they do not use actively or in their everyday life. We assume that visual data, especially photos depicting realistic situations from their community life, are well suited to stimulate emotional attention and elicit memories of situations in which the heritage language is preferably used. Our approach combines materials gathered during field research and from language and cultural documentation with methods mainly drawn from pedagogy and linguistics.