Şehmus BADAY, Hüdayim BAŞAK, Fikret SÖNMEZ

ISIL İŞLEM UYGULANMIŞ ORTA KARBONLU ÇELİKTE MİKROYAPI DEĞİŞİMİNİN BULANIK MANTIK İLE TAHMİN EDİLMESİ

Bu çalışmada, su verme işlemi ile mikroyapısı martenzit faza getirilmiş, AISI 1050 orta karbonlu çeliğe üç farklı ısıl işlem sıcaklığı ve üç farklı ısıl işlem süresi uygulanmış ve bu işlemler sonucunda mikroyapıda gözlenen değişimler bulanık mantık ile tahmin edilmiştir. Mikroyapı değişimlerini tahmin etmek için üç farklı sıcaklık 500°C, 600°C ve 700°C ve üç farklı süre 15, 60 ve 180 dakika giriş parametresi olarak seçilmiştir. Giriş parametrelerine bağlı olarak mikroyapının küreselleşme oranı dilsel ifade olarak hiç, az, orta ve çok sözcükleri ile bulanıklaştırılarak dokuz adet kural oluşturulmuştur. Küreselleştirme oranı tahminlerini yapılabilmesi için Mamdani çıkarım yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak bulanık mantık ile orta karbonlu çeliğin mikroyapı değişimleri başarılı bir şekilde tahmin edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Isıl işlem, Mikroyapı, Bulanık Mantık, Orta Karbonlu Çelik, Mamdani Yöntemi

PDF

___

1. Adalı, Y. ve Kurnaz, C., (2003). 5140 Çeliğinin Küreselleştirme Isıl İşlemi ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi. SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, ss:251-258.
2. Baday, Ş., Başak, H. ve Güral, A., (2015). Küreselleştirme Isıl İşlemleri Uygulanmış Orta Karbonlu Çeliğin Mikroyapı ve Sertlik Değerlerinin İncelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi; Cilt:5, Sayı:1, ss:66-77.
3. Altuntaş, O. ve Güral, A., (2015). Yüksek Karbonlu Sinterlenmiş Çeliklerin Darbe Tokluklarına Küreselleştirme Isıl İşlemlerinin Etkisinin İncelenmesi. Politeknik Dergisi, Cilt:18, Sayı:3, ss:107-112.
4. Başak, H. ve Baday, Ş., (2016). Küreselleştirilmiş Orta Karbonlu Bir Çeliğin İşlenmesinde, Kesme Parametrelerinin Kesme Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlülüğüne Etkilerinin Regresyon Analizi İle Modellenmesi, Pamukkale Univ Muh Bilim Derg, Cilt:22, Sayı:4, ss:253-258.
5. Baday, Ş., Başak, H. ve Güral, A., (2014). Aşırı Temperleme Isıl İşlemi Uygulanmış Orta Karbonlu Çeliğin Kesme Kuvvetleri ve Yüzey Pürüzlülüğü Açısından İncelenmesi. Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt:11, Sayı:4, ss:1-9.
6. Karnyabi-Gol, A. and Sheikh-Amid, M., (2010). Spheroidizing Kinetics and Optimization of Heat Treatment Parameters in CK60 Steel Using Taguchi Robust Design. Journal of Iron and Steel Research. Volume:17, Number:4, pp:45-52.
7. Gajalakshmi, K., Palanivel, S., Nalini, N.J., Saravanan, S., and Raghukandan, K., (2017). Grain Size Measurement in Optical Microstructure Using Support Vector Regression. Optik, Volume:138, pp:320-327.
8. Adalı, Y. ve Kurnaz, C., (2003). 5140 Çeliğinin Küreselleştirme Isıl İşlemi ve Mekanik Özelliklerinin İncelenmesi. SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, ss:251-258.
9. Barzani, M.M., Zalnezhad, E., Sarhan, A.A.D., Farahany, S., and Ramesh, S., (2015). Fuzzy Logic Based Model for Predicting Surface Roughness of Machined Al–Si–Cu–Fe Die Casting Alloy Using Different Additives-Turning. Measurement, Volume:61, pp:150-161.
10. Dewangan, S., Gangopadhyay, S., and Biswas, C.K., (2015). Multi-response Optimization of Surface Integrity Characteristics of EDM Process Using Grey-Fuzzy Logic-Based Hybrid Approach. Engineering Science and Technology, an International Journal. Volume:18, pp:361-368.
11. Lv, Z.Q., Wang, B., Wang,Z.H., Sun, S.H., and Fu, W.T., (2013). Effect of Cyclic Heat Treatments on Spheroidizing Behavior of Cementite in High Carbon Steel. Materials Science & Engineering A, Volume:574, pp:143–148.
12. Ibrahim, A.A., Abd Rabbo, S.M., El-Axir, M.H., and Ebied, A.A. (2009). Center Rest Balls Burnishing Parameters Adaptation of Steel Components Using Fuzzy Logic. Journal of Materials Processing Technology, Volume:209, pp:2428–2435.
13. Fedai, Y. ve Ünüvar, A., (2014). Frezelemede Optimum Kesme Parametrelerini Belirlemek İçin Yapay Zeka Sistemlerinden Oluşan Adaptif Bir Sanal Operatörün Geliştirilmesi. 5. Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu, Bursa, Türkiye, Bildiri.
14. Orak, İ.M., ve Erkaymaz, H., (2011). Soğuk Haddehane Tandem Sisteminin Bulanık Mantık İle Modellenmesi. 6th International Advanced Technologies Symposium (IATS’11), Elazığ, Turkey, Bildiri.
15. Acar, M., Haberler-Weber, M., and Ayan, T., (2008). Bulanık Çıkarım Sistemleri İle Heyelan Bloklarının Belirlenmesi: Gürpınar Örneği. Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetim Dergisi, Cilt:1, Sayı:98, ss:28-35.
16. Karahan, M. and Şen, E.Z., (2003). Nehirlerdeki Askı Maddesi Miktarının Bulanık Mantık İle Modellenmesi. İTÜ Dergisi/d Mühendislik, Cilt:2, Sayı:3, ss:43-54.
17. Gani, A., Açıkgöz, H., Keçecioğlu, Ö.F., and Yılmaz, Ş., (2014). Lineer Olmayan DC Servo Motorun Bulanık Mantık Denetleyici ile Hız Denetimi. Elektronik–Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, Bursa, Türkiye, Bildiri.