Ölünün Ardından Ağlamaya Dair Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Her fani için kaçınılmaz son olan ölüm geride kalanlar için bir hüzün sebebidir. Bazı insanlar bu hüznü göz yaşı olarak dışa yansıtırken bazıları ölüm gerçeğine isyan edercesine feryat, figan ederek ağlamakta, bazıları da âdet, gelenek gereği ya da gösteriş olarak ağıt yakıp taşkınlık yapmaktadır. Bu nedenle ölen bir insanın ardından hüzünlenmenin, göz yaşı döküp sesli veya sessiz ağlamanın, cahiliyedeki gibi feryat, figan edip ağıt yakmanın, yaka paça yırtıp saç baş yolmanın İslâm’daki yerini ve hükmünü rivayetlerle ortaya koymanın önemi tartışılmaz. Ölen bir insanın ardından hüzünlenip göz yaşı dökerek ağlamanın câiz olmadığını söylemek mümkün değildir. Zira bu durum fıtrat/yaratılış gereği ve merhamet eseridir. Hz. Peygamber ile Hz. Ömer (ö. 23/644), Hz. Fâtıma (ö. 11/632), İbn Mes’ud (ö. 32/652-53), İbn Ömer (ö. 73/692) gibi sahâbîler de sevdiklerinin vefatı sebebiyle ağlamışlardır. Ancak rivayetlerden, ölen kişinin meziyet ve güzelliklerini sayarak ve bağırıp çağırarak ağlamanın, yüze vurmanın, yaka paça yırtıp saç baş yolmanın, ölümü çağırmanın câiz olmadığı anlaşılmakta, ölen birinin ardından bu şekilde ağlanması ve bunda ölen kişinin etkisi ve katkısı olması durumunda o kişinin azap göreceği anlaşılmaktadır. Bu makale, Hz. Peygamber ve bazı sahâbenin ölen yakınlarına ağladığına dair rivayetler ile yasak olan ağlama ve davranışları belirten rivayetleri sunmayı, dirinin ağlaması sebebiyle ölüye azap edileceğine dair rivayetleri ve ilgili yorumları nakledip değerlendirmeyi, câiz olan ve olmayan davranış ve ağlama biçimlerini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, ağlamak, ağıt, ölü, azap

Assessment of the Prophetic Narrations About Crying After Death

Death which is inevitably for every mortal is a sadness for those who are left behind is the cause of sırrrow. While some people reflect this sadness out-word as a tear some of them rebel against this through and cry out.Some of them are traditionally reguired or lamenting as showy. For this reason it is inevitable to reveal the Position of the head of the head In İslam and the fact that it is not permissible to narrate it. As a result of person who dies after A person who dies and sheds tears and silent or vocal crying like the lgnorant. It’s not possible to say that, Permissible to cry after And that person sheds tears and tears. Because this situation is the essence of creation and work of mercy. The prophet Muhammad and Omar (d. 23/644), Fatima (d. 11/632), Ibn Mes’ud (d. 32/652-53), Ibn Omar (d. 73/692) Arecrying because of the death of their loved ones. However it’s understood that It’s not permissible to say the merits and beauty of the person who died from the narrations and to call the shocks of shouting and shouting. And it seen that, If a dead person is crying like that and affect and contribution of the dead person in it, He will see the punishment. This article aims to present to rumors that the prophet and some of companions had cried to their death relatives cried and cried forbidden behaviors and interpret and comment on the narrations about the punishment of the dead by the cry of alive and reveal the permissible and non-pemissible behaviors and forms of crying

Keywords:

Hadith, cry, lament, dead, torment,

PDF

___

Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî. Musannef. Nşr. Habîburrahmân el-A‘zamî. 12 cilt. Karaçi: el-Meclisü’l-ilmî, 1390/1970. Aşıkkutlu, Emin. “Arkasından Ağlanması Sebebiyle Ölüye Azap Edilir Hadisine Sosyo-Kültürel Bağlamda Bir Yaklaşım”. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi 31 (2006/2): 33-66.Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdilâh b. İshâk el-İsfahânî. Ma’rifetü’s-sahabe. Nşr. Adil b. Yusuf el-Azâzî. 7 cilt. Riyad: Dâru’l-vatan, 1419/1998.Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali el-Mevsılî. Müsned, Nşr. Hüseyin Selim Esed. 14 cilt. Dımaşk: Daru’l-me’mûn, 1407/1973.Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsned. Nşr. Şuayb el-Arnaût ve arkadaşları. 50 cilt. Dımaşk: Müesssetü’r-risâle, 1416/1995. Algül, Hüseyin. “Mûte savaşı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 385-387. Ankara: TDV Yayınları, 2006.Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. Nşr. M. Abdülkâdir Atâ. 11 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2003. Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1423/2002. Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. et-Târîhu’l-evsat. Nşr. Muhammed b. İbrahim el-Luheydân. 2 cilt. Riyad: Dâru’s-samiî, 1418/1998.Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. et-Târîhu’s-sağîr., nşr. Mahmud İbrahim Zâyid. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-marife, 1406/1986.Fayda, Mustafa. “Hâlid b. Velîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 1997), 289-292.Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî. Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Nşr. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1422/2002. Hererî, Muhammed el-Emîn b. Abdullah. el-Kevkebe’l-vehhâc ve’r-ravza’l-behhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. el-Haccâc. 26 cilt. Cidde: Dâru’l-minhâc, 1430/2009.Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. ez-Zübeyr. Müsned. Nşr. Hüseyin Selim Esed. 2 cilt. Dımaşk: Dâru’sekâ, t.y. İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullâh b. Muhammed. Musannef fi’l-ehâdîs ve’l-âsâr, Nşr. Muhammed Avvâme. 26 cilt. Beyrut: Dâru Kurtuba, 1427/2006. İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Nşr. Ebû Kuteybe Nazar Muhammed el-Faryâbî. Riyad: Dâru Taybe, 1426/2005. İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. el-İśâbe fî temyîzi’ś-śaĥâbe. Nşr. Adil Ahmed Abdülmevcûd – Ali Muhammed Muavviz, 8 cilt. (Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415/1995).İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân. İhsân fî takrîbi Sahîhi İbn Hibbân (Tertîb, Alâüddîn Ali b. Belbân). Nşr. Şuayb el-Arnaût, 18 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1414/1993. İbn Kudâme, Ebü’l-Ferec Şemsüddîn Abdurrahman b. Muhammed. eş-Şerhu’l-kebîr. Nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî - Abdülfettâh Muhammed. 32 cilt. Kahire: Dâru hecr, 1414/1993. İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. Sünen. Nşr. Şuayb el-Arnaût - Âdil Mürşid-Saîd el-Lehhâm. 5 cilt. Dımaşk: Müessesetü’r-risâle, 1430/2009. Kandemir. Yaşar, “Osman b. Maz’ûn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 470-471. Ankara: TDV Yayınları, 2007.Kurtubî, Ebü’l-Abbâs Ziyâüddîn Ahmed b. Ömer. Müfhim limâ eşkele min telhîsı kitâbi Müslim. Nşr. Muhyiddin Dîb Müstû ve arkadaşları. 7 cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1416/1996.Müslim b. Haccâc, Ebü’l-Hüseyn el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki. 2 cilt. Mısır: Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye, 1412/1991. Miras, Kamil-Ahmed Naim. Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi. 13 cilt. Ankara: Emel Matbaacılık Sanayi, 1975. Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. Sünen (Suyûtî ve Sindî haşiyeleriyle birlikte). 5 cilt. Beyrut: Dâru’l-marife, t.y. Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. es-Sünenü’l-kübrâ. Nşr. Hasan Abdülmun’im Şelebî. 12 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1421/2001. Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 cilt. Müessesetü Kurtuba, 1414/1994. San’ânî, Ebû İbrâhim İzzüddîn Muhammed. Sübülü’s-selâm şerhu Bulûğu’l-merâm. Nşr. Muhammed Subhî Hasen Hallâk. 8 cilt. Demmâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1421/2001. Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-kebîr. Nşr. Hamdî Abdülmecîd es-Silefî, 25 cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, t.y. Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed. el-Mu’cemü’l-evsat. Nşr. Târık b. Ivezullah - Abdülmuhsin b. İbrâhim. 10 cilt. Kahire: Dâru’l-Haremeyn, 1415/1995.Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed ed-Dımaşkī. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ. Nşr. Şuayb el-Arnaût – Hüseyin el-Esed, 25 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1405/1985.Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd ed-Dımaşkī. el-A‘lâm. 8 cilt. Beyrut: Dâru’l-ilm, 2002.