Kur’ân-ı Kerîm’de Nesh İddiası

Tercümesini yapmaya çalıştığımız bu risale Muhammed Sâlih Ali Mustafa (ö. 1438/2017) tarafından hazırlanılmış olup en-Nesħ fi’l-Kur’âni’l-Kerîm (Dâru’l-Kalem, Beyrut 1409/1988, 72 s.) adıyla neşredilmiştir. Evrenselcilik iddiasını temellendirmek maksadıyla neshi “hükümlerde tedricilik” olarak tanımlamakta ve nesih problemini özet bir şekilde okuyucularına sunmaya çalışmaktadır. Alî Mustafa, nesih konusunu üç başlık altında ele almıştır. Birinci bölümde nesih terimi, selef ve halef âlimlerinin nesih için zikrettikleri lügat ve ıstılah tanımları konu edinmektedir. Bu bölümde nesih taraftarlarının ve muhaliflerinin delillerine, neshi tanıma yollarına yer vererek konu hakkında biraz detaya girmiştir. Nesih konusunu ele alan pek çok kitapta yer verildiği halde neshin kısımlarına, şartlarına, çeşitlerine ve neshin bedâ ile tahsîs arasındaki farkına değinmemiştir. İkinci Bölümde sahabe ve tabiûn döneminden başlayarak günümüze kadar nesih konusunda yazılmış eserlerin listesine yer vermiştir. Üçüncü bölümde klasik kitaplarda mensûh olduğu iddia edilen âyetlere dair özet bir sunumu konu edinmiştir. Risalenin çevirisinde büyük ölçüde asıl metne bağlı kalmaya çalıştık. Bununla birlikte, cümleler ve pasajlar arasındaki bağlantı kopukluklarını ve bazı ifadelerdeki mana kapalılıklarını gidermek amacıyla asıl metinde bulunmayan bazı kelimeler ilave etmek suretiyle metni daha anlaşılır kılmaya çalıştık.

___

  • Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr es-Süyûtî (ö. 911/1505), el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân, Mektebetu’s-Sekafiyye, Beyrût ts.Ebû Muhammed Alî b. Hazm el-Endelüsî ez-Zâhirî (ö. 456/1064), el-İhkâm fî usuli’l-ahkâm (nşr. Muhammed Ahmet Abdülaziz Zeydan), Dâru’l-Fikri’l Arabî, 1398/1978.Ebû’l-Hasen Seyfüddîn Alî b. Muhammed b. Sâlim es-Sa‘lebî (ö. 631/1233), el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Halep 1387/1967.Ebû Muhammed Mekkî b. Ebî Talib el-Kaysî(ö.437), el-İzâh li nâsihi’l-Kur’ân ve mensûhi ve ma‘rifetu usûlihi ve ihtilâfu’n-nâsi fihi (nşr. Ahmet Hasen Ferhat), Câmiatu’l-İmam Muhammed b. Suudi’l-İslamiyye, Riyad 1396/1976.