İşitme Engelli Öğrencilerin Sorunları ve Dini Başa Çıkma Yöntemleri

Çalışma, toplumumuz içerisinde önemli bir yere sahip işitme engelli öğrencilerin sorunlarını ve sorunlarıyla başa çıkmalarında başvurdukları dini başa çıkma yöntemlerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde işitme engelli öğrencilerin sorunları ve dini başa çıkma yolları incelenmiştir. İkinci bölümde ise yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen bulgular, katılımcıların sorunları ve dini başa çıkma yöntemleri şeklinde iki başlıkta yorumlanmıştır. Çalışma amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemlerinden olan yarım yapılandırılmış görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim yöntemine göre desenlenen araştırmanın çalışma grubunu, Çorum Özel Eğitim Meslek Lisesi’nin 9., 10., 11. ve 12. sınıflarında öğrenim gören 9 erkek ve 2 kız olmak üzere toplam 11 öğrenci oluşturmuştur. Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda işitme engelli öğrencilerin sorunlarının üstesinden gelmede olumlu dini başa çıkma yollarına sıkça başvurdukları görülmüştür. Öğrencilerin sorunlarını paylaşmakta istekli oldukları, dini düşünce, duygu ve davranışların sorunlarıyla başa çıkmada önemli bir etkisi olduğu, sorunlarıyla başa çıkarken Allah’a duyulan güven, dua, ibadet gibi dini başa çıkma yöntemlerini kullanmakla birlikte çevreden gösterilecek desteklere açık oldukları, şikâyet değil sabır ile sorunların üstesinden gelmeye çalıştıkları görülmüştür. İşitme engelli öğrencilerin başkalarının değil de neden kendilerinin engelli olduklarını zaman zaman sorguladıkları ve bu durumda huzursuz hissettikleri görülmüştür. İşitme engelli öğrencilerin ruh sağlıklarını koruyabilmeleri için problemlerinin dini yönü ihmal edilmeden gerekli eğitimlerin verilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Engellilik, İşitme Engelli Öğrenciler, Ergenlik, Dini Başa Çıkma

Problems and Religious Coping methods of Hearing Impaired Students

The study was carried out in order to reveal the problems of hearing-impaired students, who have an important place in our society and the reli-gious coping methods they use to cope with their problems. In the first part of the study, the problems of the hearing impaired students and their religious coping methods were examined. In the second part, the findings obtained as a result of the interviews were interpreted under two headings as the participants' problems and religious coping methods. In accordance with the purpose of the study, semi-structured interview technique, which is one of the qualitative research methods, was used. The study group of the research, which was designed according to the phenomenology method, one of the qualitative research methods, consisted of 11 students, 9 boys and 2 girls, studying at the 9th, 10th, 11th and 12th grades of Çorum Special Education Vocational High School. The data obtained in the study were analyzed by content analysis method. As a result of the study, it was seen that hearing-impaired students frequently resort to positive religious coping methods to overcome their problems. It is also concluded that the students are willing to share their problems; religious thoughts, feelings and behaviors have an important effect on coping with their problems; they use religious coping methods such as trust in Allah, prayer and worship while coping with their problems but they are open to support from the environment; they try to overcome the problems not with complaints but with patience. It has been observed that hearing-impaired students sometimes question why they are disabled rather than others, and they feel uneasy in this situation. For hearing-impaired individuals to protect their mental health, necessary training should be provided without neglecting the religious aspect of their problems

Keywords:

Psychology of Religion, Disabled, Hearing, Adolescence, Religious Coping,

PDF

___

Aflakseir, A. & Coleman, P.G. “Initial Development Of The İranian Religious Coping Scale”. Journal of Muslim Mental Health, 6(1) (2011), 44-61.
Akdaş F., Belgin, E., Çiprut, A., Derinsu, U., Demirel, B. Ertürk B.B., … Öztürk, B. Yenidoğan İşitme Taraması Eğitim Kitabı. Ankara: Başbakanlık Özürlülük İdaresi Başkanlığı Yayını, 2006.
Akfırat, F. Ö. “Yaratıcı Dramanın İşitme Engellilerin Sosyal Becerilerinin Gelişimine Etkisi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1) (2004), 9-22.
Arseven, A. D. Alan Araştırma Yöntemi (İlkeler, Teknikler, Örnekler). Ankara: Gül Yayınevi, 1993.
Arslan, H. ve Altıntaş, G. “Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılımını Arttırarak Toplumla Kaynaşmalarını Sağlamayı Hedefleyen Bir Model Önerisi”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2) (2014), 165-186.
Ayten, A. ve Sağır, Z. “Dindarlık, Dinî Başa Çıkma ve Depresyon İlişkisi: Suriyeli Sığınmacılar Üzerine Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 47 (2014), 5-18.
Ayten, A. ve Yıldız, R. “Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dinî Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerine Bir Araştırma”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16(1) (2016), 281-308.
Bahadır, A. “Psiko-Sosyal Bir Sorun Olarak Engelliliği Anlamlandırmada Dinî Referanslar ve Pratik Yansımaları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 10(2) (2010), 9-25.
Bahçekapılı, M. “Biyopsikososyal Açıdan Dinin Engellilik Ve Farklı Sağlık Problemleri Üzerindeki Etsisi”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1 (2016), 19-44.
Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. BEÜ SBE Dergisi, 7(1), 231-274.
Burcu, E. “Engelli Gençlik ve Sosyal Riskler”. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 1(2) (2013), 30-45.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2013.
Certel, H. “Din Psikolojisi Açısından Engelliler ve Din”. Tabula Rasa, 5(13) (2005), 253-260.
Cüceloğlu, D. İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1993.
Deliveli, K. “A Qualitative Research About The Evaluation Of The Educational Services Offered To Hearing- Impaired Students”. SDU International Journal of Educational Studies, 7(1) (2020), 26-44.
Doğan, M. “Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynler İle Sağlıklı Çocuk Sahibi Ebeveynlerin Dinî Başa Çıkma, Umut ve Sabır Düzeylerinin Karşılaştırılması”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8) (2016), 3214-3245.
Efe, A. “Engelli Çocuk ve Ailelerinin Sorunlarının Belirlenmesi ve Bunların Çözümünde Dinin Rolü (Isparta Spastik Çocuklar Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezi Örneği)”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (2006), 169-198.
Ekim, A. ve Ocakçı, A. F. “8-12 Yaş Arası İşitme Engelli Çocuklarda Yaşam Kalitesi”. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1) (2012), 17-23.
Ekiz, D. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2015.
Eryücel, S. “Yaşam Olayları ve Olumlu Dini Başa Çıkma”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23) (2013), 251-271.
Fellinger, J., Holzinger, D. and Pollard, R. “Mental Health Of Deaf People”. The Lancet, 379(9820) (2012), 1037-1044.
Hökelekli, H. Din Psikolojisine Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2010.
Hökelekli, H. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013.
Karaca, F. Din Psikolojisi. Trabzon: Eser Ofset Matbaacılık, 2015.
Karakaş, A.C. ve Koç, M. “Stresle Başa Çıkma ve Dini Başa Çıkma Yöntemleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(3) (2014), 569-590.
Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık, 2016.
Karataş, Z. “Sosyal Bilim Araştırmalarında Paradigma Değişimi: Nitel Yaklaşımın Yükselişi”. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1) (2017), 68-86.
Kırman, A. ve Sarı, H. Y. “İşitme Engelli Çocuk ve Adölesanların Sağlık Durumları”. Güncel Pediatri, 9(3) (2011), 85- 92.
Kolibiki, H. M. “A Study Of Emotional Relationships Among Deaf Adolescents”. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114 (2014), 399-402.
Kula, N. “Engellilere Verilecek Tebliğ ve İrşad Hizmeti”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(1) (2004), 17-45.
Kula, N. “Engelli Birey ve Ailelerinin Yaşantılarında Hz. Muhammed’in Örnekliği (Çorum Örneği)”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11(3) (2011), 163-194.
Kula, N. “Engelli Gençlerin Gelişim Özellikleri ve Din - Ahlak Eğitimi”. Turkish Studies, 12(20) (2017), 167-182.
Mengi, A. “Van İşitme Engelliler Derneği'nin Temel Sorun ve Beklentileri Açısından İncelenmesi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (2019), 19-40.
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi İşitme Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı. (2008). (2022, 09, 05). https://orgm.meb.gov.tr/.
Pargament, K. I. and Abu Raiya, H. “A Decade of Research on The Psychology of Religionon and Coping: Things We Assumed and Lessons We Learned”. Psyke & Logos, 28(2) (2007), 742-766.
Pargament K., Feuille M. and Burdzy, D. “The Brief RCOPE: Current Psychometric Status of a Short Measure of Religious Coping”. Religions, 2(1) (2011), 51-76.
Pearlin, L. I. and Schooler, C. “The Structure of Coping”. Journal of Health and Social Behavior, 19(1) (1978), 2-21.
Peker, H. Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2015.
Punch, K.F. Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. D. Bayrak, H. Bader Arslan, Z. Akyüz (Çevirenler). Ankara: Siyasal Kitabevi, 2016.
Schlesinger, H. S. and Meadow, K. P. Sound And Sign; Childhood Deafness And Mental Health. Berkeley: University of California Press, 1972.
Treloar, Linda L. “Engellilik, Dini İnançlar ve Kilise: Engelli Yetişkinlerin ve Aile Bireylerinin Deneyimleri”. M. Bahçekapılı (Çev.). İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27 (2012), 211-230.
Türk Dil Kurumu (TDK). (2022, 08, 29). Engelli. https://sozluk.gov.tr/.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2011). (2022, 08, 30). “Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması”, 2010. https://data.tuik.gov.tr/.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). (2023, 05, 24). “Türkiye Sağlık Araştırması”, 2019. https://data.tuik.gov.tr/.
Usta, M. “Özel Eğitim Gerektiren Birey, Aile ve Din Eğitimi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 20 (2009), 75-110.
Ünal, V. “Engellilerin Engelliliğe Bakışı ve Dine Yaklaşımları”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(3) (2018), 1457-1482.
Weinberg, N. and Sterritt, M. “Disability And Identity: A Study Of Identity Patterns in Adolescents With Hearing Impairments”. Rehabilitation Psychology, 31(2) (1986), 95-102.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
Yılmaz, İ. ve Kahraman, B. “İşitme Engelli Bireyler İle Ailelerinin Gündelik Yaşam Sorunlarının ve Stratejilerinin İncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(1) (2023), 29-47.