GAMZE SANER, HAKAN ADANACIOĞLU, Zakiyeh NASERI

Türkiye'de Bal Arzı ve Talebi için Öngörü

Günümüzde arıcılık tüm dünyada gelişmekte olan ve yapısal olarak tarımsal üretimin devamlılığını sağlayan önemli bir hayvancılık faaliyeti olup, bir tarım ülkesi olan Türkiye için de ayrı bir önem taşımaktadır. Türkiye 2016 yılında 7,900,364 adet kovan varlığı ile Dünyada 2. sırada, 105,727 ton bal üretimi ile 3. sırada yer almaktadır. Arıcılık, bal ve diğer arı ürünleri(polen, arı sütü, propolis, arı zehiri, balmumu) ile toplumun sağlıklı gelişimi açısından da önemli rol oynamaktadır. Bununla birlikte, Türkiye'de sürdürülebilir arıcılık ile ilgili stratejik planlama açısından bal arzı ve talebindeki gelecek eğilimlerini ortaya koymak önemli görülmektedir. Bu çalışmanın temel amacı 2016-2023 dönemi için Türkiye'deki bal arzı ve talebini öngörmektir. Bu çalışma ile arıcılık işletmelerinin gelecekte karşılaşabilecekleri durumları önceden öngörmeleri ve bu doğrultuda yatırımlarına yön vermeleri için bir fikir oluşturmaları amaçlanmıştır. Çalışmada yapılan öngörüler için Box-Jenkins tahmin modeli kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre özellikle 2020 yılı sonrası bal arzı ve talebinde artış beklenmektedir. Bununla birlikte bal arzının talebi karşılamada yetersiz kalacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Arıcılık, Arz, Talep, Eğilim, Türkiye

Forecasting Honey Supply and Demand in Turkey

Beekeeping is an important developing enterprise of livestock all over the world in recent years and provides the sustainability of agricultural production. It also has special importance in Turkey as an agricultural country. Turkey with 7,900,364 beehives is in 2nd rank and with 105,727 tons of honey production in 2016 is in 3rd rank in the world bee products (honey, pollen, royal jelly, propolis, bee venom and beeswax) have an important role in the healthy nutrition. From point of view of strategic planning the related to sustainable apiculture in Turkey, it is essential to determine future trends of honey supply and demand. The main aim of this study is to forecast honey supply and demand in Turkey for 2016-2023. This study aims to help beekeepers for forecasting future conditions and to establish an idea to direct their investments in this direction. The Box-Jenkins estimation model was used in this study. According to the results of this study, it is expected that honey supply and demand will increase especially from 2020. However, it is predicted that the supply of honey will be insufficient in obtaining the honey demand.

Keywords:

Beekeeping Supply, Demand, Trend, Turkey,

PDF

___

Bircan, H. ve Karagöz, Y., 2003, Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49-62.
Burcu, V. ve Gülse Bal, H.S., 2017, Türkiye'de Arıcılığın Mevcut Durumu ve Bal Üretim Öngörüsü, TEAD, 3(1):28-37.
Çivi Yalçın, F., 2014, Tokat İli Merkez İlçede Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletmelerde Bal ve Diğer Arı Ürünleri Üretimi ve Organik Üretim Potansiyeli, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 112 s.
Emir, M., 2015, Türkiye'de Arıcıların Sosyo- Ekonomik Yapısı ve Üretim Etkinliği, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 187s.
Emir, M., 2015, Arıcılar İçin E-Ticaret Adımları ve Pazarlama Önerileri, Arıcılık Araştırma Dergisi, 7:13,32-33
Engindeniz, S., Uçar, K., ve Başaran, C., 2014, İzmir İlinde Arıcılığın Ekonomik Yönleri ve Sorunları, Tarım Ekonomisi Dergisi, 20 (2):113-120
Erbaş, E.T. ve Artukoğlu, M.,2016. Tüketicilerin Markalı Gıda Ürünü Tercih Etme Eğilimleri: Zeytinyağı Örneği, Ege Üniv.Ziraat Fak. Derg., 53(4): 425-434.
FAO, http://www.fao.org/faostat, 31.01.2018
Gül, A., Şahinler. N., Akyol, E., Şahin. A., 2005, Organik Arı Yetiştiriciliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Hatay, 10 (1-2):63-70.
Hanedar, A., Akkaya, O. ve Bizim, Ç., 2015, Durağanlık Analizi, Birim Kök Testleri ve Trend, 14 s.
Kaynar, O. ve Taştan, S., 2009, Zaman Serisi Analizinde MLP Yapay Sinir Ağları ve ARIMA Modelinin Karşılaştırılması, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 161-172.
Kuvancı, A., Yılmaz, Ö., Ylmaz, F., KayaBoynu, Ü., 2013, Erzurum Aşkale İlçesi Güllüdere Köyü İle Sivas Ulaş Tarım İşletmesinden Üretilen Balların Yapısal Özellikleri, Arıcılık Araştırma Dergisi, 5:10, 29-31.
MIEPO, 2016, European Union's Neighbourhood Programme For Moldova, Foreign Market Sector Brief , Honey İn France, http://www.miepo.md/ (20.10.2016)
Naseri, Z., 2015, Uşak İlinde Kuru Koşullarda Buğday Üretimi Yapan Üreticilerin Olası Kuraklık Sigortasını Benimsemesinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi, Yüksek Lisans Tezi, E.Ü. Ziraat Fakültesi, 189 s.
Ören, M., Alemdar, T., Parlakay, O ve Gürer, B., 2010, Adana İlinde Arıcılık Faaliyetlerinin Ekonomik Analizi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, No:178.
Özbilgin, N., Alataş, İ., Balkan, C., Öztürk, A. Ve Karaca, Ü., 1999, Ege Bölgesi Arıcılık Faaliyetlerinin Teknik ve Ekonomik Başlıca Karakteristiklerinin Belirlenmesi, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, 149-171.
Özer, O. ve İlkdoğan, U., 2013, Box-Jenkins Modeli Yardımıyla Dünya Pamuk Fiyatının Tahmini, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10:2, 13-20.
Öztürk, F.G., 2013, Ordu İli Arıcılık Sektörünün Ekonomik Yapısı Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 60 s.
Parlakay, O., 2004, Tokat İli Merkez İlçede Arıcılık Faaliyetinin Ekonomik Analizi ve İşletmecilik Sorunları, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 112 s.
Parlakay, O., Yılmaz, H., Yaşar, B., Seçer, A. ve Bahadır, B., 2008, Türkiye'de Arıcılık Faaliyetlerinin Mevcut Durumu ve Trend Analizi Yöntemiyle Geleceğe Yönelik Beklentiler, U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22:2, 17-24.
Popescu, A., 2017, Bee Honey Production İn Romania, 2007-2015 And 2016-2020 Forecast, Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 17:1, 339-350 pp.
Sancak, K., Zan Sancak, A. ve Aygören, E., 2013, Dünya ve Türkiye'de Arıcılık, Arıcılık Araştırma Dergisi, 5:10, 7-13.
Saner, G., Yücel, B., Yercan, M., Karaturhan, B., Engindeniz, S., Çukur, F. ve Köseoğlu, M., 2011, Organik ve Konvansiyonel Bal Üretiminin Teknik ve Ekonomik Yönden Geliştirilmesi ve Alternatif Pazar Olanaklarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Örneği, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No:195, Ankara,173 s.
Saner, G., Adanacıoğlu, H., Uğurluer, S. ve Karapaça, Ş., 2017, Branding of Bee Products in Turkey, 45th Apimondia International Apicultural Congress, Septembe 29 - October 4, Istanbul- Turkey.
Semerci, A. ve Özer, S., 2011, Türkiye'de Ayçiçeği Ekim Alanı, Üretim Miktarı ve Verim Değerinde Olası Değişmeler, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8:3, 46-52.
Seven, İ., Akkılıç, M.E., 2005, The Solution Suggestions And Determination Of Production and Marketing Problems of Beekeeping Enterprises in Elazıg Province, Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 45(2):41-52.
TÜİK, 2017, http://www.tuik.gov.tr/ (13.12.2017)
Uzundumlu, A., Aksoy, A. ve Işık, B., 2011, Arıcılık İşletmelerinde Mevcut Yapı ve Temel Sorunlar; Bingöl İli Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 42(1):49-55.