Selma KAYALAK, Ahmet ÖZÇELİK

4015

Türkiye'de ve Dünyada fındık politikaları

2010 yılı itibariyle Türkiye'de 660 bin hektar alanda fındık yetiştirilmektedir. Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık %76'sını, ihracatının ise %85'ini gerçekleştirmektedir. Fındık yetiştiriciliğinin Karadeniz Bölgesinde çevresel, sosyal ve ekonomik etkisi büyüktür. Bu çalışmada, Türkiye'de uygulanan fındık politikaları kronolojik bir şuaya göre incelenmiş ve sektörün mevcut sorunlarına yönelik öneriler verilmiştir. Ayrıca dünya da fındık üreten diğer ülkelerdeki uygulamalar da incelenmiştir. Uzun yıllar uygulanan destekleme alımı ve destekleme fiyatı politikalarının etkisiyle fındık üretim alanlarının artması, özellikle pek çok ürünün rahatlıkla yetiştirilebildiği Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi ve taban arazilerde fındık yetiştiriciliğinin yayılması önemli sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Üretim alanlarındaki artış ve beraberinde getirdiği sorunlar, Türkiye'yi çözüm arayışlarına yöneltmiştir. Bu arayış neticesinde dikim alanlarının sınırlandırılması ve alternatif ürün projesi politikaları geliştirilmiş, ancak uygulanamamıştır. 2009 yılından itibaren Yeni Fındık Stratejisi kapsamında destekleme alınıma son verilmesi doğrudur. Ancak Yeni Fındık Stratejisinin temeli daha önce denenmiş ve amacına ulaşmamış Alternatif Ürün Desteği ve Doğrudan Gelir Desteği gibi uygulamalara dayanmaktadır. Destekleme alımı ve fiyatı veya alan bazlı desteklemeler gibi kısa vadeli politikalar yerine, en uygun asgari işletme büyüklüğünü, verimlilik artışını ve çeşit standardizasyonu sağlamaya yönelik desteklemeler ile çiftçi gelirlerinde ve gelir dengesinde uzun vadeli iyileşmeler hedeflenmelidir.

Hazelnut policies in Turkey and in the world

Hazelnut has been produced on an area of 660 thousand hectares in Turkey since 2010. Turkey produces approximately %76 of hazelnut production in the world, and %85 of the hazelnut exportation is carried out by Turkey. Hazelnut production has environmental, social and economic impacts on Black Sea region. In this study, hazelnut policies pursued in Turkey has been analyzed, and some suggestions about existing problems in this sector have been offered. In addition, policies and implementations in the other countries producing hazelnut have been focuscd as well. Along with hazelnut production' spreading over large areas especially in Middle and Western Black sea regions, an increase in the hazelnut production areas as a consequence of support purchase and support price implemented for a long time has also caused significant problems. The increases in production areas and subsequent problems related with this increase have led Turkey to find out new solutions. As an outcome of this solution seeking, some policies like restricting plantation areas and alternative production projects have been determined; however they have not been implemented. It has been accurate to end support purchase in accordance with New Hazelnut Strategy since 2009. However, New Hazelnut Strategy is based on some implementations like Alternative Production Support and Direct Income Support which were attempted and resulted in failure. Instead of some policies like support purchase, support price or field-based support, some support policies about sustaining appropriate minimum farm size, productivity growth and type standardization should be aimed so that long-term improvements could be provided in terms of farmers' income and income balance.
PDF

___

  • Anonim 1935. http://w ww.resmigazete.gov.tr/ main .aspx?home=http://www.resmigazete. gov.tr/ars iv/3146.pdf&main=http://www.resmigazete. gov.tr/arsiv/3146.pdf [Erişim Tarihi: 18.10.2011]
  • Anonim 1983. Kanun No. 2844, "Fındık üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun", 18 Haziran 1983 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 18081, Ankara.
  • Anonim 1984. http://www.resmigazete.gov.tr/ main.aspx?homea= h t t p : / / www.resrnigazete.gov.tr/arsiv/18313.pdf&main=http: //www.resmigazete.gov.tr/arsiv/l 8313.pdf [Erişim Tarihi: 11.03.2012]
  • Anonim 1989. Karar Sayısı: 89/14313 "Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesine Dair Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik" 9 Temmuz 1989 Tarih ve 20220 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
  • Anonim 1990. Karar Sayısı: 90/339 "Fındık Üretiminin Planlanması v e Dikim Alanlarının Belirlenmesine Dair Esas ve Usuller Hakkında Yönetmeliğin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine İlişkin Yönetmelik" 11 Mayıs 1990 Tarih ve 20515 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
  • Anonim 1995. "Süresini Doldurmayan Fındık Bahçelerinin İsteğe Bağlı Olarak Tazminat Ödenerek Sökülmesine Dair BKK Eki", 25 Şubat 1995 Tarih ve 22213 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
  • Anonim 2000. Kanunun No. 4572, "Tanrn Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun", 16 Haziran 2000 Tarihli, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 24081, Ankara.
  • Anonim 2001a. Karar Sayısı: 2001/3267 "Fındık Alanlarının Tespitine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar", BKK, 24 Nisan 2001 Tarihli, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 24382, Ankara.
  • Anonim 2001b. Karar Sayısı:2001/2218, "Fındık Alanlarının Tespitine ve Sökülen Fındık Bahçeleriyle Birlikte Yerine Alternatif Ürün Yetiştireceklerin Desteklenmesine Dair Karar", BKK, 24 Nisan 2001 Tarihli, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 24382, Ankara.
  • Anonim 2001c. Karar Sayısı 2001/3438 sayılı "Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi ile Fındığa Alternatif Ürün Yetiştirmeyi Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik", BKK, 11 Kasım 2001 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24637, Ankara.
  • Anonim 2002. Karar Sayısı: 2002 / 4765, "Fındık Üreticisinin Fiyat Hareketlerinden Korunması ve Tarım Reformu Uygulama Projesi Gözetilerek Piyasa istikrarının Sağlanması Amacıyla, Arz Fazlası 2002 Yılı Ürünü Kabuklu Fındığın Devlet Adına Satın Alınmasına İlişkin Karar" BKK, 26 Eylül 2002 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 24888, Ankara.
  • Anonim 2006. Karar Sayısı: 2006 /10865, "Fındık Alımı ve Satımı Hakkında Karar" BKK, 31 Ağustos 2006 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 26275, Ankara.
  • Anonim 2007. Karar Sayısı:2007/127S7, "28/8/2006 tarihli ve 2006/10865 sayılı Kararname eki", BKK. 13 Kasım 2007Tarihli. T.C. Resmi Gazete, Sayı:26699
  • Anonim 2008a. "FÎSKOBİRLİK İstatistik Kayıtları Giresun.
  • Anonim 2008b. "Fındık Bülteni", TMO Genel Müdürlüğü. Sayı:2008/08,11.08.2008
  • Anonim 2009a. "Fındık Bülteni", TMO Genel Müdürlüğü.Sayı:2009/08,25.08.2009
  • Anonim 2009b. Karar Sayısı: 2009 / 15202, "Fındık Alımı ve Satımı Hakkında Kararın Yürürlükten Kaldırılmasına İlişkin Karar" BKK, 15 Temmuz 2009 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 27289, s.9., Ankara.
  • Anonim 2009c. Karar Sayısı : 2009/15531, "Fındık Alanlarının Tespitine Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar"ın Yürürlüğe Konulması", 27 Ekim 2009 Tarihli, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 27389, Ankara
  • Anonim 2009d. Karar Sayısı: 2009 / 15201, "Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği ve Alternatif Ürüne Geçen Üreticilere Telafi Edici Ödeme Yapılmasına Dair Karar" BKK, 15 Temmuz 2009 Tarihli, T. C. Resmî Gazete, Sayı: 27289, Ankara.
  • Anonim 2009e. http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx? home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07 /20090703.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr /eskiler/2009/07/20090703.htm [Erişim Tarihi: 15.11.20091
  • Anonim 2011a. http://www.fiskobirlik.org.tr/default.asp? sayfa=icerik&cat=subpage&id=99&lang=tr [Erişim Tarihi: 01.08.2011 ] Erişim Tarihi: 0108 2011 Anonim 2011b. "Fındık Ve Mamulleri İhracat Değerlendirmesi Ocak-Aralık 2010", İstanbul İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, AR-GE Şubesi, tstanbul.
  • Anonim 2011c. http://www.tmo.gov.tr/Main.aspx?ID=84 [Erişim Tarihi: 02.11.2011] Anonim 201 İd. "Fındık Bülteni", TMO Genel Müdürlüğü, Sayı:2011/08,07.09.2011
  • Anonim 2012a. http://extension.oregonstate.edu/gardening/ fılbcrts-or-hazelnuts-oregon-number-one-us [Erişim Tarihi: 17.01.2012]
  • Anonim 2012b. http://www.oregonhazelnuts.org/pages/ industry.html [Erişim Tarihi: 17.01.2012] Anonim 2012c. http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/ bultenler/2012/findikbultn200212.pdf [Erişim Tarihi: 17.09.2012]
  • Anonim 2012d. http://www.resmigazetc.gov.tr/main.aspx? home=-http://www.rcsmigazete.gov.tr/eski!er/2012/09 /20120904.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr /eskiler/2012/09/20120904.htm [Erişim Tarihi: 17.09.2012]
  • Bozoğlu, M. 2004. Türkiye'de Değişen Fındık Politikası ve Olası Etkileri. Üçüncü Milli Fındık Şurası, 10-14 Ekim 2004, Giresun, s.397,
  • Bozoğlu, M. 2007. Türkiye'de Fındık Piyasasının Yapısı, Uygulanan Politikalar ve Etkileri, http://www.yuksekyayla.com/index.php?option=com _content&task=view&id=76&Itemid= 1 [Erişim Tarihi: 15.01.2009]
  • DölekoğluT., 2002. "Türkiye'de Fındık", Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, TEAE-Bakış, Sayı: 1. Nüsha:3, s.3 Aralık 2002, Ankara.
  • European Commission, 2004, http://ec.europa.eu/agriculture/publi/reports/fruitvegsi mpl/rep_cn.pdf [Erişim Tarihi: 26.01.2012]
  • Kayalak, S., 2009. "Türkiye Fındık Piyasasındaki Ekonomik Değişkenlerin Yapısal Değişimi Ve Zaman Serisi Analizi" Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Ankara, s. 151,128,190.
  • Kılıç, O. 1997. "Samsun İli Çarşamba ve Terme İlçelerinin Ova Köylerinde Fındık Üretimine Yer Veren Tanm İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Fındığa Alternatif Üretim Planlarının Araştırılması", Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s.55
  • Kılıç, O., Alkan, I. Ve Binici, T., 2007. "Türkiye'de Fındık Dikim Alanlarının Daraltılmasına Karşı Çiftçi Davranışlarının Belirlenmesi (Samsun-Çarşamba Ovası)", Harran Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (3/4): 9-14, s:9,2007.
  • Patterson. L. A., and Josling. T. E., 2005. http://aic.ucdavis.edu/researchl/pattJos_med ag glo bmkt.pdf [Erişim Tarihi: 17.01.2012]
  • Sarımeşeli, M., Aydoğmuş, O., 2000, Dünya fındık Piyasasının Ekonomik Analizi ve Türkiye İçin Optimum Politikaların Saptanması, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yayın No:45, s.l, Ankara.
  • Şahin A., Berk A., 2008, "Avrupa Birliği'nde Tek Çiftlik Ödeme Yöntemi ve Türkiye Acısından Değerlendirilmesi", Kamu-lş; C: 10, S:2., s.3., 2008.
  • TEPGE 2011, "Durum ve Tahmin, Fındık, 2011/2012" Tarımsal Ekonomi Ve Politika Geliştirme Enstitüsü, TEPGE Yayın No: 1918. s. 3, Ankara 2011.
  • TKİB 2009. "Alternatif Ürün Projesi", Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Ankara.
  • Vural M., M., A.; 2008, "Fındıkta Destek Politikalarındaki Değişimin Üretici Üzerindeki Etkisi" Yüksek Lisans Tezi, istanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Teorisi Anabil im Dalı, s. 33.
Tarım Ekonomisi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-0183
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1992
  • Yayıncı: Tarım Ekonomisi Dergisi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Dünyada ve Türkiye'de Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve çok uluslu şirketlerin gelişimi

O.Murat KOÇTÜRK, Meral EKER

Erzurum'da meraya dayalı üretim yapan hayvancılık işletmelerinin sosyoekonomik analizi

Abdurrahman KARA, Semiha KIZILOĞLU

Türkiye'de ve Dünyada fındık politikaları

Selma KAYALAK, Ahmet ÖZÇELİK

Türkiye'de 1990 yılından sonra uygulanan vergi politikaları ve kriz etkisi

Nesrin CANDAN