Nevin AKPINAR

Sürdürülebilir Alan Kullanım Planlamasında Alan Kullanım Tiplerine Ait Önceliklerin Simos Prosedürü ve ELECTRE 1 Yöntemi ile Belirlenmesi

Doğal ve kültürel kaynaklar ı n hatal ı kullan ı mı ndan kaynaklanan ekolojik, ekonomik ve sosyal sorunlar, gerek kentsel gerekse k ı rsal alanlarda yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeyi sürdürmektedir. Bu problemlerin küresel, bölgesel ve yerel ölçekte çözümünde, sürdürülebilir alan kullan ı m planlamas ı etkin bir araç olarak kabul edilebilir. Sürdürülebilir alan kullan ı m planlamas ı kapsamı nda, ekolojik, ekonomik, sosyal verileri ve planlama hedeflerini birlikte değerlendirebilmek, çok kriterli karar verme yöntemleri ile mümkündür. Bu çal ışmada; sürdürülebilir alan kullan ı m planlamas ı sürecinde alan kullan ı m tiplerine ait önceliklerin belirlenmesi için ELECTRE I olarak bilinen çok kriterli karar verme yöntemi kullan ı lmıştı r. Bu yönteme ek olarak, kriterlere a ğı rl ı k tayin edilmesinde ise Simos prosedüründen yararlan ı lmışt ı r. Çal ışma kapsamı nda sekiz alan kullan ı m tipi, onbeş kriter kullan ı larak değerlendirilmiş ve seçenekler üstünlüklerine göre s ı ralanmıştı r. Ad ı yaman Ziyaret Çay ı Havzas ı nda gerçekleştirilen bu örnek çal ışmada; alan için en uygun alan kullan ı m tipleri, tar ı msal ormanc ı l ı k ve tarı msal rekreasyon olarak belirlenmi ştir. Sonuç olarak; ELECTRE 1 yönteminin alan kullan ı m tiplerinin önceliklerinin belirlenmesinin yan ı sı ra çeşitli peyzaj planlama ve değerlendirme çal ışmaları nda da kullan ı labilecek uygun bir yöntem oldu ğ u saptanm ışt ı r.

Anahtar Kelimeler:

alan kullan ı m planlamas ı , ELECTRE 1 yöntemi, Simos prosedürü

Determination of Priorities of Land Use Types Using Simos Procedure and ELECTRE 1 Method in Sustainable Land Use Planning

Ecological, economical and social problems caused by misuse of natural and cultural resources effects the life quality in both urban and rural areas. Sustainable land use planning may be accepted as an effective tool to solve these problems in global, regional and local level. In the frame of sustainable land use planning, evaluation of ecological, economical, social information and planning goals all together can be managed with multi criteria decision making methods. In this study a multi criteria decision making method known as ELECTRE 1 was employed to determine priorities of land use types. Additionally , Simos procedure was used assigning weight of criteria. Eight land use types considered as alternatives have been assessed using fifteen criteria and all alternatives outranked in the scope of ELECTRE 1 Agro-forestry and agricultural recreation have been determined as the best land use types for the case study that has been carried out in Ad ı yaman Ziyaret Stream Basin. As a result, ELECTRE 1 method has been determined as an appropriate method for ranking land use alternatives and also different landscape planning and assessment studies.

Keywords:

land use planning, ELECTRE 1 method, Simos procedure,

PDF

___

Anonymous, 1999. Ranking projects using the ELECTRE method. http//www esc.auckland.ac.nz/organizations/ORSNZ/conf33 /papers.
Anonymous, 2001. Multicriteria analysis: A manuel. Department for Transport, Local Government and Regions. http//www.dtlr.gov.uk/about/multicriteria/14.htm.
Anonymous, 2002. Multicriteria decision making using ELECTRE 1 http//ecolu-info.unige.ch/haurie/matute_final/lectures.
Basal, M.,N. Akp ı nar, N. Karadeniz, I. Talay, H. Tanr ı vermiş , N. Kı l ı ç, 2000. Ad ı yaman Ziyaret Çay ı Havzas ı Tarı msal Potansiyelinin Belirlenmesi ve Enerji Etkin Planlama Bağ lamı nda Arazi Kullan ı m Deseninin Olu şturulmas ı . TÜBITAK/TARP Sempozyumu Bildiri Ozetleri Kitab ı s.36- 37.
Figueira, J. and B. Roy, 2002. Determining the weights of criteria in the electre type methods with a revised Simos procedure. European Journal of Operational Research, 139, 317-326.
Golley, F. B. and J. Bellot. 1999. Rural Planning from an Environmental System Perspective. 376 p. Springer Verlag, New York, USA.
Martinez F. E. and Gonzalez-Alonso, S. 1995. Quantitative Techniques in Landscape Planning. 274 p. Lewis Publishers, CRC Press, USA.
Raju, K. S. and C. R. S. Pillai, 1999. Multicriterion decision making in river basin planning and development. European Journal of Operational Research, 112, 249-257.
Rogers, M. and M. Bruen, 1998. A new system for weighting environmental criteria for use within ELECTRE III. European Journal of Operational Research, 107, 552-563.
Türker, A. 1986. Ağaçland ı rmalarda Çok Olçütlü Karar Verme. Doktora Tezi. Istanbul Only., Orman Fak., Orman Ekonomisi Anabilim Dal ı . Istanbul.
Van Lier,H. 1994. Sustainable Land Use Planning. 376 p. Published by Elsevier. The Netherlands.
Zanakis, S. H., A. Solomon, N. Wishart, S. Dublish, 1998. Multiatribute decision making: A similation comparasion of select methods. European Journal of Operational Research, 107, 507-529.