GAP — Fırat Sulama Birliğinde Yeterli ve Kısıtlı Sulama Suyu Koşullarında Sulama Programlaması ve Optimum Bitki Deseni

GAP bölgesi toprak ve iklim özellikleri aç ı sı ndan yüksek bir tar ım potansiyeline sahiptir. Proje tamamland ığı nda yaklaşı k olarak 1.8 milyon ha alan sulanacakt ı r. Bölgenin mevcut toprak ve su kaynaklar ı ndan etkin bir şekilde yararlan ı labilmesi için, yetiştirilecek bitkilerin ve oranlar ı n ı n bilinmesi işletmelerde büyük önem ta şımaktad ı r. Bu araşt ı rman ı n amac ı , Harran ovas ı Fı rat Sulama Birliğindeki küçük ölçekli 40 da bir tar ı m işletmesinde, yeterli ve kı sıtlı sulama suyu koşulları nda, bitkilerin sulama programlar ı n ı n ve işletme için optimum bitki deseninin belirlenmesidir. Çal ışmada, ele alı nan bitkiler için bitki su tüketimleri ve yeterli ve k ı sı tl ı su koşulları nda sulama zaman planlar ı , üretim girdi ve maliyetleri ile brüt kar de ğerleri belirlenmiştir. Daha sonra doğrusal programlama tekniği ile optimum bitki deseni elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

bitki su tüketimi, sulama zaman ı n ı n planlanmas ı , IRSIS, brüt kar, optimum bitki deseni, doğrusal programlama

Optimum Crop Pattern and Irrigation Scheduling with Adequate and Limited Water Supply in GAP-F ı rat Irrigation District

GAP project arsa has a great agriculture potential according to its climate and soil properties. At the end of the project approximately 1.8 billion ha will be irrigated. For effı cient use of the soil and water resources, it is important to determine the optimum crop patterns in the irrigated areas. The study aims to settle irrigation scheduling of crops and optimum crop pattern under adequate and limited water supply conditions at a small-scale farm in F ı rat Irrigation District. For that purpose, irrigation scheduling and gross return values of each crop has been calculated. Linear programming has been used to determine optimum crop pattern for the farm.

Keywords:

evapotranspiration, irrigation scheduling, IRSIS, gross return, optimum crop pattern, linear programming,

PDF

___

Ailen, R. G., L. S. Pereira, D. Raes ve M. Smith, 1998. Crop Evapotranspiration. Irrig. and Drain. Paper No: 56, Rome, 300s.
Bilgel, L., Y. Sözbilici ve O. Çetin, 1997. GAP Bölgesi Harran Ovas ı Koşulları nda Kı rm ı zı Mercimeğin Su Tüketimi. Top. ve Su Kay. Araş. Yı ll ığı . KHGM. Yay. No: 102. S. 295-307.
Dernek, Z. ve G. Erdem,1993. Ankara İ li Beypazarı ilçesinde Tarı m Işletmelerinde En Uygun Ürün Deseni ve Yeter Gelirli Işletme Büyüklüğü. KHGM Ankara Araş. Ens. Md. Yay. 186/93, Ankara,119s.
Doorenbos, J. ve A. H. Kassam, 1986. Yield Response to Water. FAO lrrig. and Drain. Paper No: 33, Rome, 193s.
Doorenbos, J. ve W.O. Pruitt, 1984. Crop Water Requirements. FAO Irrig. and Drain. Paper No: 24, Rome, 144s.
English, M.J. ve G.S. Nuss, 1982. Designing for Deficit Irrigation. ASCE, Journal of the Irrigation and Drainage Engineering. Vol. 108, No.2, 91.
English, M. 1990. Deficit Irrigation !: Analytical framework. ASCE, Journal of the Irrigation and Drainage Engineering. Vol. 116, No.3, 399-412.
English, M., L. James ve C.F. Chen, 1990. Deficit Irrigation Il: Observations in Columbia Basin. ASCE, Journal of the Irrigation and Drainage Engineering. Vol. 116, No.3, 413- 426.
Erkuş , A. ve R. Demirci, 1996. Tar ı msal İşletmecilik ve Planlama. Ankara Üniv. Ziraat. Fak. Yay. 1435, Ders Kitab ı 417, Ankara, 158s.
Esin, A. 1984. Yöneylem Ara şt ı rmas ı nda Yararlan ı lan Karar Yöntemleri. Gazi Üniv. Yay ı nlar ı No: 41, Fen Edebiyat Fakültesi Yay ı n No: 5, Ankara,371s.
Halaç, O. 1983. Kantitatif Karar Verme Teknikleri(Yöneylem Araşt ı rmas ı na Giriş). Genişletilmiş 2. Baskı ,Cilt 1, İ stanbul Üniv. Yay ı n No:3078, I ş letme Fakültesi Yay ı n No.138, İ stanbul, 344s.
Karaca, G. 2000. Harran Ovas ı nda Karı k ve Damla Sulama Sistemlerinin Ekonomik Yönden Kar şı laşt ı r ı lmas ı . Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Bas ı lmam ış), Ankara, 88 s.
Karayalç ı n, İ . 1993. Yöneylem Ara şt ı rmas ı , Hareket Ara şt ı rmas ı , Operations Research, Kantitatif Planlama ve Karar Verme Yöntemleri. Genişletilmiş 3. Baskı , Menteş Kitabevi, İ stanbul, 668s.
Kodal, S. 1996. Ankara-Beypazar ı Ekolojisinde Yeterli ve K ı s ı tl ı Su Koş ullar ı nda Sulama Programlamas ı , İş letme Optimizasyonu ve Optimum Su Da ğıt ı m ı . Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay ı n No :1465, Ankara, 69s.
Koral,A. İ . ve A. Altun, 2000. Türkiye'de Üretilen Tar ı m Ürünlerinin Üretim Girdileri Rehberi. Köy Hizmetleri Genel Müdürlü ğ ü Yay ı n NO: 104,Rehber No: 16, Ankara, 360s.
Mannocchi, F. ve P. Mecarelli, 1994. Optimization Analysis of Deficit Irrigation Systems. ASCE, Journal of the Irrigation and Drainage Engineering, Vo.120, No.3: 484-503.
Martin, D.L. ve D.F., Herrmann, 1984. Scheduling to Maximize Profit from Deficit Irrigation. ASAE No. 84-2607, 30 s.
Öztürk, A. 1992. Yöneylem Ara şt ı rmas ı . Genişletilmiş III.Bask ı , Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakf ı , Yay ı n No: 58, 364s.
Raes, D., H. Lemmens, P. Van Aelst, M. Vanden Blucke ve M. Smith, 1988. IRSIS, Irrigation Scheduling Information System. Reference Manuel 3. Faculty of Agricultural Science, Katholieke Universite it Leuven, Belgium.
Stewart, J. I. ve R.M. Hagan, 1973. Functions to Predict Effects of Crop Water Deficits, Journal of Irrigation and Drainage Division, ASCE, Proceedings Paper 10229, 99 (4): 421- 439.
Şelli F, 1996. Şanl ı urfa İ li Merkez ilçe Tar ı m işletmelerinde Optimal İş letme Organizasyonlar ı ve Yeter Gelirli İş letme Büyüklüğü, Köy Hizmetleri Genel Müdürlü ğ ü A.P.K. Dairesi Başkanl ığı Toprak ve Su kaynaklar ı Şube Müdürlü ğ ü, Toprak ve Su Kaynakları Araşt ı rma Yı ll ığı , Ankara.
Tekinel, O. ve R. Kanber, 1979. Çukurova Ko şullar ı nda Kı s ı nt ı l ı Su Kullanma Durumunda Pamu ğun Su Tüketimi ve Verimi. • Tarsus Bölge TOPRAKSU Ara ş . Ens. Md.. Yay ı nlar ı : 98/48, Tarsus, 39s.
Tulunay, Y. 1991. Matematiksel Programlama ve İşletme Uygulamalar ı . İ kt. Ens. Yay. No: 137.
Tunal ı gil, B.G. ve B. Eker, 1987. Tar ı msal Mekanizasyonda Sistem Analizi. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay ı nları :1050, Ders Kitab ı :306, Ankara, 140s.
Yı ld ı rı m, O., S. Kodal, M.F. Selenay, Y.E. Y ı ld ı r ı m, 1995. Kı s ı tl ı Sulaman ı n Mı s ı r Verimine Etkisi. 5. Ulusal Kültürteknik Kongresi Bildirileri, Kültürteknik Derne ği, Ankara, s: 347- 365.