Hasan ÖZCAN, Nevzat AYDIN, H. Orhan BAYRAMOĞLU

Ekmeklik Buğdayda Verim Stabilitesi ve Stabilite Parametreleri Arasındaki Korelasyon

Bir genotipin farklı çevrelerde yüksek verim vermesi ıslahçı ve yetiştiriciler açısından çok önemlidir. Bu araştırmanın amacı 23 adet buğday çeşit ve hattının tane verimi ve verim stabilitesini belirlemektir. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak Samsun ve Amasya lokasyonlarında 2000-2003 yılları arasında yürütülmüştür. Stabilite parametreleri olarak genotiplerin ortalama verimleri, regresyon katsayısı b , regresyondan sapma kareler ortalaması S2d , belirleme katsayısı r2 , varyasyon katsayısı VK ve regresyon sabitesi a kullanılmıştır. Altı, 16 ve 17 numaralı hatların ümitvar ve stabil oldukları saptanmıştır. Hem ortalamanın üzerinde verime sahip olan hem de b değeri 1’in üzerinde olan genotipler 6, 12, 15, 16, 20 ve 21 numaralı hatlardır. Stabilite parametreleri arasındaki en yüksek ilişki varyasyon katsayısı ile regresyondan sapma kareler ortalaması arasında bulunmuştur. Çeşitlerin stabilite parametrelerinde yapılan küme analizi sonucu iki ana küme elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Ekmeklik buğday, verim, stabilite parametreleri

Yield Stability and Correlation Among the Stability Parameters in Wheat

A genotype having high yield across the environment is very important for wheat breeders and growers. The aim of this research was to determine the yield and yield stability of 23 wheat cultivars and lines. The experimental designs were completely randomized block designs with four replications. Experiments were established in Samsun and Amasya in the years of 2000-2003. Mean yield of genotypes, regression coefficient r , deviation from regression S2d , and determination coefficient r2 , coefficient variation CV , regression line intercept a were evaluated as stability parameters. Lines no 6, 16 and 17 showed high and stable yielding ability. Lines 6, 12, 15, 16, 20 and 21 have higher yield than average yield and their r value are higher than 1. Coefficient variation CV was highly correlated with deviation from regression S2d . Clusters were combined for stability parameters of genotypes and two main groups were obtained

Keywords:

Bread wheat, yield, stability parameters,

PDF

___

Altay, F. 1987. Kışlık buğdaylarda verim stabilitesi. TÜBİTAK Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 1987, TOAG, 431- 442, Bursa.
Eberhart, S. A., W. A. Russell, 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop. Sci.6: 36-40.
Falconer, D. S., T. F. C. Mackay, 1996. Introduction to Quantitative Genetics. Addison Wesley Longman Limited. Edinburg Gate, Harlow Essex CM20 2JE, P.132, London.
B e n z e rlik ka ts a yıs ı
Finlay, K. W., G. N. Wilkinson, 1963. The analysis of adaptation in a plant-breeding programme. Aust. J. Agric. Res. 14: 742- 754.
Francis, T. R., L. W. Kannenberg, 1978. Yield stability studies in short season maize. Can. J. Plant Sci. 58: 1029-1034.
Keser, M., N. Bolat, F. Altay, M. T. Çetinel, N. Çolak, A. L. Sever, 1999. Çeşit geliştirme çalışmalarında bazı stabilite parametrelerinin kullanımı. Hububat Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, s. 64-69, Konya
Lin, C. S., M. R. Bins, L. P. Lefkovitch, 1986. Stability analysis. Where Do We Stand? Crop. Sci. 26: 894-900.
Smith, E. L. 1982. Heat and drought tolerant wheats of the future. In: Proc. Natl. Wheat Res. Conf., Betswille, M.D. 26-28 Oct. National Association of Wheat Growers Foundation Washington, DC.
Teich, A. H. 1983. Genotype-Environment interaction variances in yield of winter wheat. Cereal Research Communication. 11: 15-20.
Zencirci, N., V. Eser, İ. Baran, 1990. Bazı stabilite istatistiklerinin karşılaştırılması üzerine bir yaklaşım. Tarla Bitkileri Merkez Araş. Enst. Yayın No: 1990/2, Ankara.