Ascochyta rabiefye karşı nohut çeşitlerinin gösterdikleri dayanıklılıkta yaprak yaşının ve inokulum yoğunluğunun etkisi, koparılmış yaprak metodu kullanılarak saptanmıştır. İki nohut (ILC 195 ve Canıtez 87) çeşidinin 30 günlük bitkilerinin genç ve yaşlı yaprakları Ascochyta rabiei'nin 1 ve 4 nolu ırklarının 6 (4, 8, 16, 32, 64 ve 128x $10^4$ spor/ml) farklı yoğunluktaki spor süspansiyonları ile inokule edilmişlerdir. Hastalık reaksiyonları inokulasyondan 3, 5, 7, 9, 11 ve 13 gün sonra değerlendirilmiştir. Yapraklar üzerinde lezyonların meydana geldiği günler yaprak yaşına ve ırka bağlı olarak değişmiştir. İnokulum yoğunluğu 4x $10^4$ den 128x $10^4$ 'e doğru arttıkça hastalık şiddeti de artmıştır. Ancak bu artış nohut çeşidine, yaprak yaşına ve Ascochyta rabiefn'ın ırklarına bağlı olarak değişmektedir. Irk 1 'in düşük inokulum konsantrasyonu (4 ve 8x $10^4$ spor/ml) ile inokule edilen her iki çeşidin genç yapraklarında lezyon meydana gelmemiştir. ILC 195 çeşidinin genç yaprakları ırk 1'e orta derecede dayanıklı, buna karşın Canıtez 87 çeşidinin genç yaprakları aynı ırka duyarlı olarak bulunmuşlardır. ILC 195 çeşidinin genç yaprakları Canıtez 87 çeşidine kıyasla ırk 4'e dayanıklıdır. Ascochyta rabiei'mn her iki ırkı ile inokule edilen her iki çeşidin genç yapraklarındaki hastalık şiddeti yaşlı yapraklardakilerden çok daha düşüktür.

The effects of leaf age and inoculum concentration on resistance of chickpea cultivars to Ascochyta rabiei (Pass.) Labr. were studied using a detached leaflet method. Young and old leaflets of 30 day-old plant of two chickpea cultivars (ILC 195 and Cahitez 87) were inoculated with each of six different inoculum concentrations ( 4, 8 ,16, 32, 64 and 128x $10^4$ spores/ml) of race 1 and 4 of Ascochyta rabiei. Disease reactions were assessed 3, 5, 7, 9, 11 and 13 days after inoculation. The appearance of lesions on leaflets depended on race and leaflet age. Disease severity increased with increasing inoculum concentration from 4x $10^4$ to 128x $10^4$ , but this increase depended on the chickpea cultivar, leaflet age and race of Ascochyta rabiei. Young leaflets of both cultivars inoculated with race 1 did not produce lesions at low inoculum concentrations (4 and 8x $10^4$ spqres/ml). Young leaflets of cv. ILC 195 were found to be moderately resistant to race 1; however, young leaflets of cv. Canıtez 87 were susceptible to race 1. The1: young leaflets of cv. ILC 195 were more, resistant to race 4 than cv. Canitez 87. Disease severity in young leaflets was lower than in old leaflets.of both cultivars when inoculated with each of two races of Ascochyta rabiei.