Bazı tritikale (x triticosecale Wittmack) çeşitlerinde farklı ekim sıklıklarının tane verimi ve verim öğeleri üzerine etkileri

Bu araştırma Van ilinde 2004-2005 ve 2005-2006 kışlık yetiştirme sezonunda tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Dört tritikale çeşidi (Karma-2000, Presto, Tatlıcak-97, Mikham-2002) altı farklı ekim sıklığında (250, 350 450, 550, 650, 750 tohum/m2 yetiştirilerek tane verimi ve verim öğelerindeki değişim incelenmiştir. Uygulanan ekim sıklıkları her iki yılda da tüm çeşitlerin incelenen özelliklerini önemli derede etkilemiştir. En yüksek tane verimi 2004-2005 yılında 328.3 _ kg/da ile Mikham-2002 çeşidinde 550 tohum/m2 ekim sıklığında, 2005-2006 yılında, ise 303.0 kg/ da ile Presto çeşidinde 650 tohum/m2 ekim sıklığında elde edilmiştir. Sonuç olarak, ekim sıklığına bağlı olarak tüm çeşitlerde tane verimi, bitki boyu bir dereceye kadar artmış daha sonraki ekim sıklıklarında ise azalmıştır. Ayrıca metrekarede fertil başak sayısı ekim sıklığı ile birlikte artmış, buna karşılık başakta tane sayısı, başakta tane verimi ve bin tane ağırlığı azalmıştır.

Effects of different seeding rates on grain yield and yield components in some triticale varieties (x Triticosecale Wittmack)

The present study was conducted during the 2004-2005 and 2005-2006 growing seasons at one site in Van Province and the experimental design was a completely randomized blocks of split plot a with three replications. Four triticale cultivars (Karma-2000, Presto, Tathcak-97, Mikham-2002) were grown with six sowing rates (250, 350 450, 550, 650, 750 seed/m2) for determining of the most suitable seeding rates for the cultivars in terms of yield and yield components. Moreover, all yield components in varieties that investigated in the present study differed with seeding rates in two seasons. The highest grain yield was obtained in Mikham-2002 with 328.3 kg da'1 at the seed densities of 550 seeds m"2 in 2004-2005. Grain yield in 2005-2006 was the highest in Presto with 303.0 kg da"1 at the seed density of 650 seeds m2. Consequently, seed yield and plant height and increased with optimum seeding rates, and then they decreased with higher seeding rates. Spike number per square meter increased in all cultivars, whereas grain number per spike, grain weight per spike and 1000 grain weight declined with the increasing of the seeding rates.

PDF

___

Ali, M. and P.R. Rajput. 1977. Relative performance of triticales in comparison to wheat on different dates of sowing. Indian J. of Agron. 22(1): 44-45.
Anonim 2004. Tarımsal Yapı ve Üretim. Devlet İstatistik Ens.Yay., Ankara.
Anonim 2005. Van Tarım İl Müdürlüğü Kayıtları. Anonim 2006. Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Atak, M. ye C.Y. Çiftçi. 2005. Tritikale (xTriticosecale Wittmack)'de farklı ekim sıklıklarının verim ve bazı verim öğelerine etkileri. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 11 (1): 98-103.
Bağcı, S.A. ve H. Ekiz. 1993. Triticalenin insan ve hayvan beslenmesindeki yeri. I. Konya'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu: 135-156, 12-14 Mayıs 1993, Konya.
Bağcı, S.A., E. Tulukçu, S. Çeri ve H. Ekiz. 1999. Tritikale: insan ve hayvan beslenmesi için geliştirilmiş alternatif bir bitki.. Orta Anadolu'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu: 126-132, 8-11 Haziran 1999, Konya.
Bohle, M., R. Karow, E. Marx and S. James. 1998. Seeding rate effect on winter triticale and soft white winter wheat in 1998. Oregon State University, CentralOregon Agricultural Research Center Annual Report for, Report Number 1003.
Çölkesen, M., A. Ökten, N. Eren ve C. Akıncı. 1994. Harran ovası sulu koşullarında farklı ekim sıklığının arpa çeşitlerinde verim ve verim unsurlarına etkisi üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi, Agronomi Bildirileri, 1: 13-17, İzmir.
Darwinkel, A. 1978. Patterns of tillering and grain production of winter wheat at a range of plant densities. Neth. J. Agric. Sci. 26: 383-398.
Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. 1021, Ankara.
Geçit, H. H. 1982. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L. Em Thell) çeşitlerinde ekim sıklıklarına göre birim alan değerleri ile ana sap ve çeşitli kademedeki kardeşlerin tane verimi ve verim komponentleri üzerine araştırmalar. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Doçentlik Tezi, (Basılmamış) 91 s, Ankara.
Genç, İ., A. C. Ülger, T. Yağbasanlar, Y. Kırtok ve M. Topal. 1988. Çukurova koşullarında triticale, buğday ve arpanın verim ve verim öğeleri üzerinde kıyaslamalı bir araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 3 (2):1-13.
Giunta F. and R. Motzo. 2004. Sowing rate and cultivar affect total biomass and grain yield of spring triticale (x Triticosecale Wittmack) grown in a Mediterranean-type environment. Field Crops Research 87:179-193.
Kaçar, B. 1995. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 3, ss 705, Ankara.
Kovac, K. and B. Kollar. 1979. The dependence of triticale yield formation on the yield -forming factors in a field model experiment with different sowing rates and depths. Rostlinna Vyroba 25(6): 639-662.
Martiniello, P.R., G, Arangino, F. Boggini and F. Falcagno. 1988. Influence of seeding rates on productivity and yield components. Riv. Di Argon. 22 (2): 81-88.
Mut, Z., İ. Sezer and A. Gülümser. 2005. Effect of different sowing rates and nitrogen levels on grain yield, yield components and some quality of triticale. Asian J. Plant Sci. 4(5): 533-539.
Oelke, E.A., E.S. Oplingerand M.A. Brinkman. 1989. Triticale. Alternative Field Crops Manuel.
Tosun, O. ve N. Yurtman. 1973. Ekmeklik buğdaylarda (Triticum aestivum L.) verime etkili morfolojik ve fizyolojik karakterler arasındaki ilişkiler. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı 30 (3-4): 485-502.
Ünver, S. 1999. Bazı tritikale hatlarında verim ve verim öğelerinin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 8 (1-2): 82-92.
Varughese, G., T., Barker and E. Sari. 1987. Triticale CIMMYT, Mexico, D.F.32p.
Yağbasanlar, T. 1987. Çukurova'nın taban ve kıraç koşullarında farklı ekim tarihlerinde yetiştirilen değişik kökenli yedi tritikale çeşidinin başlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 171s. Adana.
Yağbasanlar, T., İ. Genç ve A. C. Ülger. 1988. Çukurova koşullarında tritikalede farklı azot dozu ve tohumluk miktarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Ç.Ü. Ziraat Fak. Dergisi 3 (2): 23-35 Adana.
Yanbeyi, S. ve İ. Sezer. 2006. Samsun koşullarında bazı tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi 21(1):33-39.
Yılmaz, N. ve S. Bostan.1996. Van ekolojik koşullarında bazı yazlık tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi 11 (3):31-44.
Yılmaz, N. ve A. N. Kaya. 2003. Ekim sıklığının bazı tritikale (XTriticosecale Wittmack) hatlarının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Atatürk Üniversietesi, Zir. Fak. Dergisi 34 (3): 1-7.
Walton, P.D. 1971. Factor analysis of yield in spring wheat. Crop Science 12: 731-733.
Walker, K.C. ve S. Matthews. 1991. Effect of autumn nitrogen and sowing date on the growth and yield of winter barley in the North of Sccotland. Journal of Agricultural Sci. 117(3):279-285.