Sözlü Tarihin Kaynakları: Bir Bibliyografya Çalışması

Bu Sözlü tarih, milletlerin tarih yazımına katkıda bulunan en önemli yöntemlerden biridir. Bu yöntem, ilk defa 1948 yılında bir disiplin olarak Kolombiya Üniversitesi’nde kurumsallaşmıştır. Bu gelişmeden sonra sözlü tarih, bütün dünyada tanınmaya başlamıştır. Günümüzde antropoloji, eğitim, halk bilimi, iletişim, mimarlık, müzik, radyo ve televizyon, siyasal bilimler, spor, sosyoloji, tarih gibi çeşitli alanlarda veri toplama aracı ve öğretim yöntemi olarak kullanılmıştır. Ancak Türkiye’de bu alan, Türkiye’de 1990’lı yıllarda Tarih Vakfı’nın girişimleriyle tanınmıştır. Özellikle 2005 yılından sonra çeşitli disiplinlerdeki araştırmalarda daha fazla kullanılmıştır. Bu araştırmanın amacı, sözlü tarihle ilgili dünyada ve Türkiye’de yapılmış çalışmaları, bir bütün olarak sunmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmada incelenen kaynaklar, Türkçe ve İngilizce dilleriyle sınırlıdır. Araştırma sonuçları, dünyada sözlü tarihle ilgili çalışmaların çok çeşitli alanları kapsadığını göstermektedir. Bununla birlikte Türkiye'de sözlü tarihe ilişkin 99 kitap veya kitap bölümü, 50 makale ve 215 tez yapıldığı tespit edilmiştir. Bu olumlu gelişmelere rağmen hâlâ sözlü tarih konusunda detaylı kılavuz kitaplara ihtiyaç olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Sözlü tarih, tarih yazımı, yerel tarih, bibliyografya

Sources of Oral History: A Bibliographical Study

Oral history is one of the most important methods that contribute to the historiography of nations. This method first turned into an institution as a discipline at Columbia University in 1948. After this development, oral history has become widespread around the world. Nowadays, it is used as a data collection tool and teaching method in various fields such as anthropology, education, folklore, communication, architecture, music, radio and television, political sciences, sports, sociology, and history. However, the discipline has come to be known with History Foundation’s attempts in Turkey in the 1990s. Especially, it is more used in investigations that are conducted in various fields after 2005. The current research aims to present investigations that are conducted in Turkey and around the world related to oral history systematically. The document analysis method is used in the study. Sources of the research are limited with Turkish and English languages. The research results have shown that oral history studies include many various disciplines all around the world. At the same time, it is established that 99 books or book chapters, 50 articles, and 215 dissertations were conducted regarding oral history in Turkey. However, the positive developments, In spite of these positive developments, it is still possible to say that detailed oral history guidebooks are needed.

Keywords:

Oral history, historiography, local history, bibliography,

PDF

___

Abrams, L. (2010). Oral history theory. London: Routledge.
Alaslan, F. ve Şimşek, A. (2013). Bibliyografya: Tarihyazımı, metodolojisi ve felsefesiyle ilgili Türkçe eserler bibliyografyası. TUHED-Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 2(2), 129-191.
Ayers, W. & Ayers, R. (2013). Every person is a philosopher/ every day is another story. In Mayotte, C. & Eggers, D. (Eds.), The Power Of The Story: The Voice Of Witness Teacher's Guide To Oral History, Voice Of Witness. San Francisco.
Bozkurt, Ö. (1995). The Making of young women at an American Missionary School in early republican Turkey/Cumhuriyetin ilk yıllarında bir Amerikan Misyoner Okulunda genç kızların yetişmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin izleri: Yanıbaşımızdaki tarih için bir kılavuz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
Dere, İ. (2017). Sosyal bilgiler derslerinde bir öğrenme ve öğretme yöntemi olarak sözlü tarih (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dere, İ. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında (2005 ve 2017) Sözlü Tarih. Milli Eğitim Dergisi, 47(220).
Dere, İ. ve Dinç, E. (2018). Yapılandırmacı bir öğrenme ve öğretme yöntemi olarak sözlü tarihin sosyal bilgiler derslerine entegrasyonu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 115-127.
Gibson, M. D. (1979). A Selective Bibliography of Oral History. The Annals of Iowa, 44(8), 654-657.
High, S. (2018). Listening across difference: Oral history as learning landscape. LEARNing Landscapes, 11(2), 39-47.
Portelli, A. (1998). Oral history and genre. In Chamberlain, M. & Thompson, P. R. (Ed.), Narrative and genre (pp. 23-45). London: Routledge.
Ritchie, D. A. (2015). Doing oral history. New York: Oxford University.
Somersan, S. (1995). Sözlü tarih, araştırmacılık ve tarih yazımına katılım. İçinde Özbaran, S. (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları (ss. 368-379). İstanbul: Tarih Vakfı.
Storycorps, (2018). About Storycorps. 05.03.2019 tarihinde https://storycorps.org/ adlı adresten alınmıştır.
Thompson, P. (1999). Geçmişin sesi (çev. Layıkel, Ş.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
Women's Oral History Two, (1983). Selected bibliography on women's oral history. Frontiers: A Journal of Women Studies, 7(1), 111-113.
Yow, V. R. (2005). Recording oral history: A guide for the humanities and social sciences. Walnut Creek, CA: AltaMira.