Yarbay Kâzım Bey’in (İnanç) Çanakkale Cephesi’ndeki Faaliyetleri

Birinci Dünya Savaşı’nda, Çanakkale Cephesinin denge anahtarı olarak nitelendirebileceğimiz Kâzım İnanç Paşa’nın Çanakkale Cephesinde yapmakla yükümlü olduğu görev, yetki ve sorumlulukların belgeler ışığında değerlendirilip açıklığa kavuşturulması esasına dayanarak bu makalemiz oluşturulmuştur. Çalışmada öncelikli olarak Kâzım Paşa’nın, doğumundan Çanakkale Cephesi’nde kurmay başkanlık yapmaya başladığı sürece kadar olan hayatı ayrıntıya inilmeden belgeler ışığında ele alındı. Türk toprakları üzerinde emelleri olan büyük devletler 19.yüzyılın sonunda ve 20.yüzyılın başında birleşerek Türklere karşı mücadeleye başladılar. Kâzım Paşa, Harbiye’den mezun olduktan sonra, Türk milletinin düşmana karşı bağımsızlık mücadelesi verdiği üç önemli savaşta yer aldı. Düşmana karşı bağımsızlık mücadelesi verilen bu savaşlarda kendisi daha çok cephe gerisinde karargâhlarda mücadele etti. Bu savaşlarda bulunmasında, Harbiye’den parlak bir asker olarak mezun olması, karargâhlarda edindiği askeri deneyim ve askeri kimliği dışında kültürel alanda kendisini önemli ölçüde yetiştirmesi etkili oldu. Savaşlarda bulunduğu görev ve konum, çok kritik zamanlarda savaşın kaderini değiştirecek kararlar almasını sağladı. Keza Çanakkale Cephesinde, 5. Ordu’nun Kurmay Başkanı olarak cephede yerine getirdiği görev, yetki ve sorumluluklar bu bağlamda önem taşımaktadır. Dolayısıyla Çalışma konumuz olan Çanakkale Zaferi, Mustafa Kemal ve onun silah arkadaşlarının başarısı olmakla birlikte Kâzım Paşa’nın da kendi özveri ve çabasının sonucudur.

Anahtar Kelimeler:

Kazım Paşa, Çanakkale Cephesi, 5.Ordu

DUTIES AND AUTHORITIES FROM KAZIM INANC ON THE ÇANAKKALE FRONT

First World War, Çanakkale Front's balance keys can be named as Kazım İnanç Pasha in Gallipoli were obliged to do the tasks, Powers and responsibilities of the documents in the light assesed to be clarified on the basisi of this article we have been created. In the study, Kazım Pasha's life from his birth to the time he started to be the chief of staff at the Çanakkale Front was discussed in the light of documents without going into details. The great states that had ambitions on Turkish lands united at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century and started to struggle against the Turks. After Kazım Pasha gratuated from the Military Academy, he took part in three important wars in which the Turkish nation fought for independence against the enemy. In these wars, in which the struggle for independence was fought against the enemy, he mostly fought in the headquarters behind the front. His participation in these wars was effective because he graduated from the Harbiye as a brillant soldier, and besides the military experience he gained in the headquarters and his military identity, he trained himself significantly in the cultural field. His mission and position in the wars enabled him to make decisions that would change the fate of the ward at very critical times. Likewise, in the Çanakkale Front, the duties, Powers and responsibilities he fulfilled as the Chief of Staff of 5th Army are important in this context. Therefore, the Çanakkale Victory, which is our subject, is the success of Mustafa Kemal and his comrades in arms, as well as the result of Kazım Pasha's own dedication and effort.

Keywords:

Kazım Pahsa, Çanakkale Front, 5.Army,

PDF

___

Avcı, Halil Ersin, Çanakkale Ruhu, 12. baskı, Metropol Yay., İstanbul, Şubat 2007.
Armaoğlu, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasî Tarihi (1914-1995), Alkım Yay., İstanbul 2009.
Baykara, Tuncer, “Liman Von Sanders’in Kurmay Başkanı Diyarbakırlı Kâzım İnanç Paşa (1880-1938)”, Çanakkale Muharebeleri’nin İdaresi Komutanlar ve Stratejiler, Ed., Lokman Erdemir, Kürşat Solak, Çanakkale Valiliği Yay., Ankara, Şubat 2015.
Bayrak, M. Orhan, İstanbul’da Meşhur Gömülü Adamlar (1453-1978), Türkiye Anıtlar Derneği İstanbul Şubesi Yay., İstanbul, Aksüt Matbaası, 1979.
Bean, C. E. W, Gallipoli Mission, Çev. Yetkin İşcen, AWM, 1948.
Benazus, F., Çanakkale’den Gelibolu’ya, 2. baskı, Bizim Kitaplar Yayınevi, İstanbul 2007.
Bilbaşar, Ayhan S., Çanakkale 1915, İstanbul, Ocak 1971.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Çanakkale Harekâtı, V’inci Cilt, 2’nci Kitap, Amfibi Harekât, GnKur. Atase Başkanlığı Yay., Genelkurmay Basımevi, Ankara 1978.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Çanakkale Harekâtı, 1’nci, 2’nci ve 3’ncü Kitapların Özetlenmiş Tarihi (Haziran 1914-9 Ocak 1916), Genel Kurmay ATASE Başkanlığı Yay., Gn.Kur Basımevi, Ankara 1997.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (04 Haziran 1915-09 Ocak 1916), V’inci Cilt III’üncü Kitap, Gn. Kur ATASE Başkanlığı Yay., Ankara 2012.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesi (25 Nisan 1915-04 Haziran 1915), V’inci Cilt II’nci Kitap,
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik (ATASE) Daire Başkanlığı Yay., Genelkurmay Basımevi, Ankara 2012.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (Haziran 1914-25 Nisan 1915), V’inci Cilt I’inci Kitap, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yay., Genelkurmay Basımevi, Ankara 2012.
Çanakkale Hatıraları, C.2, Yay. Haz. Metin Martı, Arma Yay., İstanbul, Temmuz 2002.
Çanakkale Hatıraları, C.3, Yay. Haz., Metin Martı, Arma Yay., İstanbul, Eylül 2003.
Erickson, Edward J., Size Ölmeyi Emrediyorum! Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu, Çev. Tanju Akad, 3.baskı, Kitap Yayınevi, İstanbul, Mart 2011.
Göze, Ergun, Çanakkale’de Kumandanlar Savaşı, 2.baskı, Boğaziçi Yay., İstanbul, Mart 2006.
Sanders, Liman Von, Türkiye’de Beş Yıl, Çev. Eşref Bengi Özbilen, 2. baskı,Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul, Mayıs 2011.
Mühlman, Carl, Çanakkale Savaşı, Çev. Sedat Umran, 9.baskı, Timaş Yay., İstanbul, Şubat 2009.
Prıgge, Erıch R., Limân Von Sanders Paşa’nın Emir Subayı Binbaşı Erıch R.Prıgge’nin Çanakkale Savaşı Günlüğü, Çev. Haz., Bülent Erdemoğlu, Timaş Yay., İstanbul, 2011.
Schweder, Paul, Çanakkale Cephesinde Türklerin Genel Karargâhında, Çev. Eşref Bengi Özbilen, Yeditepe Yay., İstanbul, Nisan 2012.
Seçilmiş Komutanların Biyografileri, 2.baskı, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1989.
İmparatorluktan Cumhuriyete: Fahrettin Paşa Anlatıyor, Haz. Taylan Sorgun, Bilge Karın-ca Yay., İstanbul 2003.
Süslü, Azmi, Balcıoğlu, Mustafa, Atatürk’ün Silah Arkadaşları, Atatürk Araştırma Merkezi Şeref Üyeleri, Divan Yay., Ankara 1999.
TBMM Albümü 1920-2010, C.1, (1920-1950).
Tuncoku, Mete, Çanakkale 1915 Buzdağının Altı, TTK Yay., Ankara 2002.
Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen Ve Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, 2.baskı, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1989.
Türk Parlamento Tarihi TBMM-IV Dönem (1931-1935), C.2, TBMM Vakfı Yay., No:12.
Figen Atabey, “İngiliz Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri’nin Deniz Harekâtı”, Askeri Tarih Araştırmalar Dergisi Özel Sayı, S.16, Yıl:8, Gn.Kur. Atase Başkanlığı Yay., Ankara, Ağustos 2010.
Baycan, Nusret, “Büyük Taarruz’da Komuta Kademelerinde Görev Alanlarla Üst Düzeydeki Karargâh Subayları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.9, S.26, Mart 1983.
Ali Galip Baltaoğlu, Atatürk Dönemi Valileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü-sü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya, 1992.
Bağır, Rüya, Çanakkale Cephesinde Kâzım İnanç, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-tüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 2015.
Erdemir, Lokman, Sebep ve Sonuçlarıyla Çanakkale Savaşları (Sosyal Tarih Açısından), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2008.
Güven, Senem; Hatırat Türü Eserlerde Çanakkale Muharebeleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
Kara, Hatice Işıldak; Çanakkale Savaşları’na Fiilen Katılan Türk ve Alman Generaller, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi, Kütahya 2009.
Karataş, Murat, Haritalarla Çanakkale Savaşları (Osmanlı Kaynaklarına Göre Gelibolu Yarımadası Kuzey Bölgesi Muharebeleri), Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale, 2006.
Taş, Özlem Elif Polat, (2008). Kâzım İnanç Paşa; Hayatı, Askeri Ve Siyasi Faaliyetleri (1880-1938), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2008.