TÜRKİYE’DE HAVA SALDIRILARINA KARŞI PASİF KORUNMA TEDBİRLERİ (1923-1960)

Türkiye, konumu itibariyle 20. yüzyılda gerçekleşen iki dünya savaşının sarsıcı etkilerini coğrafyasında hissetmiştir. Her ne kadar bu etkileri tamir etmeye çalışsa da toplum üzerindeki derin sarsılmanın yankıları uzun süre atılamamıştır. Özellikle Atatürk döneminden itibaren toplum, olası savaşlara karşı hazırlıklı olmaya çağırılır. Büyük meydan savaşları yerine geniş halk kitlelerini hedef haline getirebilen yeni savaş teknolojileriyle birlikte bu adeta zorunlu hale gelmektedir. Sivil halkın olası dış saldırılara karşı bilinçli olması arzu edilmektedir. Devlet, bu sebeple çeşitli yayın organları aracılığıyla halkın bilgisini artırmaya çabalamıştır. Bu kimi zaman kampanyalar, kimi zaman da halkın etkin katılımıyla gerçekleşen tatbikatlarla yapılmaktadır. Atatürk, daha 1930’ların başlarında yaklaşan tehlikeye karşı Türkiye’yi hazırlamaya başlamıştı. 1935 yılında ki meclis açılış konuşmasında sivil savunmanın önemine, çeşitli hava saldırılarına karşı halkın tedbirli olması üzerinde durmaktadır. Atatürk’ten sonra İsmet İnönü’de bu konuda sıklıkla uyarılarda bulunmaktadır. Bu çalışma da Atatürk ve İsmet İnönü dönemlerini de içine alacak şekilde 1960’lara kadar Cumhuriyet Türkiye’sinde toplumun savaşa bakışı, savaşlardan çıkarılan dersler, muhtemel savaş senaryolarına karşı ne gibi önlemler alındığı, vatandaşların pasif korunma önlemlerini hangi düzeyde anladıkları, katkı sağlamak adına neler yaptıkları üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Türk Kuşu, Pasif Korunma

PDF

___

Arşiv Kaynakları
T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, Devre.10, Cilt.15, İçtima.13, s.113.
Süreli Yayınlar
Anadolu
Cumhuriyet
Milliyet
Yeni Asır
Havacılık ve Spor
Ülkü
Kitaplar ve Makaleler
OKAR, Avni, Türkiye’de Tayyarecilik (1910-1924), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.10, İletişim yayınları, İstanbul, 1982.
ÖZER, Doğan, İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Hava Kuvvetleri ve Muhtemel Hava Saldırılarına Karşı Aktif-Pasif Korunma Tedbirleri, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2018.
CELFİŞ, Erdem, Soğuk Savaş Dönemi Hükümetlerinin Askeri Havacılık Politikaları (1950-1991), Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Basılmamış)Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
GÖKGÖZ, Gurbet, ”Türkiye’de Sivil Havacılığın Serüveni’’, İzmir Ulaşım Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İzmir, 2009, s.s.213-219.
KARABULUT, Umut, “Davetsiz Misafiri Beklerken İkinci Dünya Savaşı Türkiye’sinde Pasif Güvenlik Önlemleri (1939-1940),” Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.14, S.28.
ŞEN, Müslime, “İkinci Dünya Savaşında İzmir’de Uygulanan Sivil Savunma Önlemleri ve İtalyan-İngiliz Esirlerinin Değişimi,” Altıncı Askeri Tarih Semineri Bildiriler Kitabı, Ankara, 1998, s.396.
ZAİF, Oktay, (Atatürk’ün Kurduğu Bir Müessese Olarak) Türk Hava Kurumu, Dünü Bugünü Yarını, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora Tezi, İstanbul, 1995.
ÇETİN Sabit, İkinci Dünya Savaşı’nda İstanbul ve Trakya’da Alınan Tedbirler: Pasif Korunma Ve Tahliye, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
DİNÇELLER, Tuncer, “Atatürk Dönemi Havacılık Faaliyetleri” Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı (Basılmamış)Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2004.