XIX. Yüzyılda Halep Vilayetinin Etnik* Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme

Halep 1516 yılında Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır. Halep, yüzyıllardır farklı medeniyetlere ev sahipliği yaptığı için içinde çok değişik etnik yapıları barındırmaktadır. Halep Osmanlı idaresine geçtikten sonra XVIII. Yüzyılın ikinci yarısında Kafkaslardan gelen Çerkezlerin yerleştirilmesi dışında etnik yapısında önemli bir değişiklik olmamıştır. Halep, Hicaz Yemen ticaret yolu üzerinde olması ve liman ticaretinin yoğun olması sebebiyle hep batılı devletler için önemli bir bölge olmuştur. Özellikle, İngilizler bölgeyi ve bölgedeki etnik yapıları tanımaya ayrı bir önem göstermiştir ki bunu Halep İngiliz konsolosluğu raporlarından anlamaktayız. İngiliz konsolosluğu Türkmenler, Kürtler, Ermeniler, Çerkezler ve Araplar hakkında raporlar tutmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Halep, Türkmen, Arap, XIX. Yüzyıl, Osmanlı

An Evaluation on the ethnic Structure of Aleppo Vilayet in The nineteenth Century

Aleppo was conqured by Ottoman Empire in the era of The Sultan Yavuz Selim in 1516. Aleppo has different ethnics throughout the history because There has been many different civizilation in Aleppo. There were no change of Aleppo’s ethnics except the Circassians till the second half of Eighteenth century after Ottoman had begun to govern Aleppo.Aleppo has been an important central for Western Countries . Especially, As it has been on the way of hijaz and Halep’s harbour trade had been very active. We understand these from English Consulate of Aleppo’s records. English Consulate had been reported about Turcomans, Kurdish, Armenian,Circassians and Arabics.

Keywords:

Aleppo, Arabic, Nineteenth Century, Ottoman, Turcoman,

PDF

___

Akköz, H. (2016). XIX. Yüzyılın Son Çeyreğinde Halep Vilayetinin Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Yapısı (İngiliz ve Amerikan Kaynaklarına göre). KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü,yayınlanmamış Doktora Tezi. Kahramanmaraş.
Aslanova, S. (2008). 20. Yüzyılın Başında Rusya’nın Osmanlı Politikası (1903-1917). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
Beydilli, K. (1995). ”Tehcir”. İslam Ansiklopedisi, 40, 320. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Clarke, E. (1834, Feb.). SOME ACCOUNT OF KOORDISTAN, AND ITS INHABITANT. Saturday Magazine, 4(105 ), 68.
Çeker, M. E. (2010). Süriye Türkleri Ve Türkiye-Suriye İlişkileri(Osmanlı Dönemi),. Kahramanmaraş: KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetin, T. (2014). Suriye Türkmenleri. Türk Yurdu Dergisi, Ocak(317). Dağ, A. E. (2015). Emevilerden Arap Baharına Halep Türkmenleri. İstanbul: Taş Mektep yay. Erol, M. (2012). Halep Türkmenleri. Ankara: Grafiker Ofset yayıncılık Ltd.şti. Goetz, P. W. (1988). ”Halep, Halep Türkmenleri”. İstanbul: Ana Britannica, Ana Yayıncılık, İstanbul, C,10,ss, 292-293. Günay, N. (2012, Aralık). Ermenilerin Kurdukları Cemiyetler Ve Komitelerin Maraş Ve Çevresindeki Faaliyetleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16, 22-32. Isya, J. (1909, JANUARY). “Yezıdıs Text”. The American Journal of Semitic Languages and Literatures(XXV ), 218-254.
Kalafat, M. (2014). ”Suriye Türk Halk Kültüründen Kesitler”. Türk Yurdu Dergisi, 137(Ocak), 30-34.
Külekçi, C. (2010). “Arşiv Vesikalarına Göre Osmanlı Devleti'nde Ermeni Cemiyetleri (1875-1925 YILLARI ARASI). İstem Dergisi(15), 143- 157.
Murray, J. (1864). Rambles In The Deserts Of Syria And Among The Turkomans And Bedaweens. London: Printed By Spotııswoobe And Co.Albemarle Street, Hetv-Steeet Sqttaee.
Ortaylı, İ. (2012). Yakın Tarihin Gerçekleri, Osmanlının Küllerinden Doğan Cumhuriyet. İstanbul: Timaş Yayınları.
Özoğlu, H. (2004). Kurdish Notables and the Ottoman State. New York, USA: New York University Press. PRO, F,O 424/107/E23032/p,356.
PRO, F.O. 424/E2032/107/201/347.
PRO, F.O. 424/E2032/107/201/348.
PRO, FO,424-106/180.
PRO, FO,424-106/p,35.
PRO, FO,424-106/pp,35-36.
PRO. F.O. 424/106/E 2032/p, 360.
PRO. F.O. 424/106-E2032,p,352–353.
Quataert, D. (2000). The Ottoman Empire 1700-1922. Cambridge: Cambridge University Press.
Sakr Abu Fakhr. (2000(Summer)). “ Voice From The Golan”. Journal Of Palastine Studies xxıx(4), 5-36.
Sümer, F. (2012). Türkmenler. T. Ansiklopedisi içinde, TDV Ansiklopedisi. İstanbul.
Süslü, A. (1994). Armenians And The 1915 Events Of Displacement. Ankara: Sistem Ofset.
Tutar, A. (2000). Xıx. Yüzyılın İkinci Yarısında Halep Şehrinin Kültürel Yapısı. Fırat Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 79-89.
Uras, E. (1976). Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi. İstanbul: Belge Yayınları.
Winter, S. (2006, 3). The Other "Nahḍah": The Bedırxans, The Mıllîs And The Trıbal Roots Of Kurdısh Natıonalısm In Syrıa. Oriente Moderno, 25 (86).3, 461-74.
Yıldız, H. D. (1991). “ Arap”. TDV İslam Ansiklopedisi, 3, s. 272.