CELAL BAYAR’ IN BAŞBAKANLIĞI DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI

Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. ve 10. Hükümet’lerinin Başbakanı olan Celal Bayar 1937 – 1939 yılları arasında görev yapmıştır. Celal Bayar’ın Başbakanlığı döneminde Türkiye’nin dış politikada hem Batılı devletlerle hem de komşusu olduğu devletlerle arasında ekonomik ve siyasi önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönemin en önemli dış siyasal gelişmesi Hatay sorununun çözülmesi ve Hatay’ın anavatana katılmasıdır. Ayrıca bu dönemde Türkiye’nin de arabuluculuğu ile Bulgaristan Balkan Antantı’na dahil olan devletler ile bir antlaşma imzalamıştır. Türkiye bu yıllarda Sovyetler Birliği ile Ticaret Antlaşması, İngiltere ve Almanya ile Mali Antlaşmalar imzalamıştır. Bu yazıda Celal Bayar’ın Başbakanlığı döneminde ki dış siyasal alandaki gelişmeler ve Türkiye’nin uluslararası alandaki girişimleri incelenecektir. Anahtar Kelimeler : Celal Bayar, Başbakan, Türkiye, Dış Politika, Hatay

Anahtar Kelimeler:

-

THE TURKISH FOREIGN POLICY DURING CELAL BAYAR’S PRIME MINISTRY

Celal Bayar was the President of the 9th and 10th government of Turkish Republic. He served from 1937 to 1939. At the period of Prime Minister Celal Bayar, on foreign policy economical and political developments happened with both Western states and its neighbour states. At this period, the most important development on foreign policy is solving the problem about Hatay and adding Hatay to motherland furthermore. At this period Bulgaria was singed agreement with states which include at Balkan Pact thanks to the mediator Turkey. In these years, Turkey signed trade treaties with Soviet Union and financial treaties with Germany and England. In this article, developments on foreign policy at the period of Prime Minister Celal Bayar and the international enterprises of Turkey will be studied. Key Words : Celal Bayar, Prime Minister, Turkey, Foreign Policy, Hatay

Keywords:

-,

PDF

___

KAYNAKÇA
Kitaplar
AKŞİN, Aptülahat. Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi, TTK Basımevi, Ankara, 1991.
ARAS, Tevfik Rüştü. Atatürk’ün Dış Politikası, 2. Baskı, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2010.
ARAS, Tevfik Rüştü. Görüşlerim, Tan Basımevi (tarih yok).
BAYAR, Celal. Şark Raporu, Sad.Nejat Bayramoğlu, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2006.
GÖNLÜBOL, Mehmet. Olaylarla Türk Dış Politikası, 9. Baskı, Siyasal Kitapevi, Ankara, 1996.
GÜRÜN, Kamuran. Türk – Sovyet İlişkileri ( 1920 – 1953 ), TTK Yayınları, 2.Baskı, Ankara, 2010.
HALE, William, Türk Dış Politikası(1774-200), Mozaik Yayınları, İstanbul 2003.
İNÖNÜ, İsmet. Hatıralar, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.
KARPAT, Kemal H.. Türk Dış Politikası, Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
KOÇAK, Cemil. Türk-Alman İlişkileri 1923-1939, TTK Yayınevi, Ankara, 1991.
KUTAY, Cemal. Celal Bayar IV, Kenan Basımevi, İstanbul, 1939.
MAZICI, Nurşen. Celal Bayar Başbakanlık Dönemi 1937 – 1939, Der Yayınları, İstanbul, 1996.
MELEK, Abdurrahman. Hatay Nasıl Kurtuldu, TTK Basımevi, Ankara 1986.
ORAN, Baskın. Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, C. I, 1919- 1980, 15.Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.
SOYAK, Hasan Rıza. Atatürk’ten Hatıralar, C. II, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Yayınları, İstanbul, 1973.
SÖKMEN, Tayfur. Hatay’ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu TTK Yayınları, Ankara 1997.
TEZEL,Yahya S.. Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Maya Matbaacılık, Ankara, 1986.
YENAL, Oktay. Cumhuriyet’ in İktisat Tarihi, 2. Baskı, Türkiye İş Bankası, İstanbul, 2013.
Kitapta Bölümler ve Makaleler
AKÇORA, Ergünöz. “Hatay’ın Anavatan’a İlhakı’nın Türk Dış Politikasındaki Yeri ”, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, der. Berna Türkdoğan, AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2010, ss.335-365.
AYDIN, Ayşe. “ Hatay Meselesinin Çözümü Esnasında Başbakan Celâl Bayar’ın Faaliyetleri ”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. XIV, S.1, 2012, s.143-153.
ALANTAR, Özden Zeynep. “ Türk Dış Politikasında Milletler Cemiyeti Dönemi ”, der. F.Sönmezoğlu, Türk Dış Politikasının Analizi, 3.Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2004, ss.99-130.
BİRLİK, Gültekin Kamil. “ Celal Bayar’ın Başbakanlığı İsmet İnönü’den Devralması ve Bunun Siyasi Müsteşarlık Üzerine Etkisi ”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.46, Ankara, 2010, ss.255-293.
GÖKSU, Günay.“ II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk-Alman İlişkilerinde İç ve Dış Politika Aracı Olarak Pan-Türkizm ”, Türk Dış politikasının Analizi, der. Faruk Sönmezoğlu, Der Yayınları, İstanbul, 2004, ss.131-145.
SARINAY, Yusuf. “ Atatürk’ün Hatay Politikası - I (1936 – 1938) ”, der. Berna Türkdoğan, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2010, ss.365-431.
Dergiler
Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi
Zabıt Cerideleri
TBMM Zabıt Ceridesi, D: 5, C :8 1 Kasım 1936
TBMM Zabıt Ceridesi, D:5, C: 27, 1 Kasım 1938
Arşiv
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
Gazeteler
Cumhuriyet, 1 Ağustos 1938
Son Posta, 30 Haziran 1938
Son Posta, 3 Eylül 1938