İZMİR'DE 1989 YEREL SEÇİMLERİ

Yerel Seçimler, sonuçları itibariyle zaman zaman genel seçimler kadar etkili olabilir. 26 Mart 1989 yerel seçimleri de cumhuriyet tarihinin en önemli yerel seçimlerinden biridir. Bu makalede 1989 yerel seçimlerinin Türkiye’nin üçüncü büyük kenti olan İzmir özeline ağırlık vermekle beraber, seçim ortamı, seçimlerin yereldeki ve Türkiye genelindeki sonuçları da değerlendirilecektir. İzmir’de yerel seçimlere yedi siyasi parti katılmakla birlikte, seçim yarışı ANAP, DYP ve SHP arasında geçmiştir. Seçimlere katılım %75 civarında olmuştur. Sağ oylar beş sağ parti arasında bölünürken, sol oyları iki parti temsil etmiştir. SHP, 1987 genel seçimlerinden başlayan yükselişini, 1989 yerel seçimlerinde de sürdürerek İzmir merkezde Büyükşehir ile birlikte 5 belediye başkanlığını kazanmıştır. Diğer ilçelerden birinde ANAP, üçünde DYP belediye başkanlıklarını kazanırken, diğer ilçelerdeki belediye başkanlıkları SHP’nin olmuştur. İktidar partisi, İzmir’le birlikte Ankara ve İstanbul’u da kaybetmiştir. 1992 genel seçimlerine kadar iktidarda kalmayı hedefleyen Anavatan Partisi, 1989 yerel seçimlerinden ağır bir yara alarak, 1991’de erken genel seçimlere gitmek zorunda kalacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yerel Seçimler, İzmir, Anavatan Partisi, Sosyal Demokrat Halkçı Parti, Burhan Özfatura, Yüksel Çakmur

Local Elections Of 1989 in İzmir

Local elections may sometimes be as impressive as general elections in regard to their results. Local elections which held on March 26, 1989 were one of the most important local elections in the history of the Republic. In this paper, it is focused particularly on local elections of 1989 in İzmir. Besides, it is evaluated the ambiance and the results of elections both in provincial and national levels. Even though seven political parties participated into the local elections in İzmir, competition was mainly among only three political parties, namely Motherland Party, True Path Party and Social Democratic Populist Party. Voter turnout was approximately 75%. When rightist votes were shared by five parties, leftist votes were represented by only two parties. Social Democratic Populist Party continued to rise since general election of 1987, and won greater city municipality of İzmir with 5 mayoralities. When Motherland Party won only one mayoralty, True Path Party won 3 mayoralities, and Social Democratic Populist Party won all the remaining mayoralities in districts. Ruling party lost Ankara and İstanbul greater city municipalities besides İzmir’s. Motherland Party which aims to be in power until the general election of 1992, lost its ground heavily and was forced to contest in early general election in 1991.

Keywords:

Local Elections, İzmir, Motherland Party, Social Democratic Populist Party, Burhan Özfatura, Yüksel,

PDF

___

Gazeteler: Günaydın Hürriyet Milliyet Sabah Yeni Asır Kitaplar Alada, Adalet, “Türk Belediyeciliğine Kronolojik Yaklaşım” , Türk Belediyeciliği’nde 60 Yıl Sempozyumu, Ankara, 23-24 Kasım1990, yay. Haz: Metropol İmar A.Ş., Ankara,1990, içinde ss.119-143. Çelebi, Işın, Türkiye’nin Dönüşüm Yılları, Alfa yay., 3.Baskı, İstanbul, 20 Çitçi, Oya, Yerel Seçimler Coğrafyası, Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, No:329, Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi, Ankara, 2005. Çukurçayır, M. Akif, “Yerel Demokrasi ve Yerel Siyaset”, Yerel Siyaset, Okutan yay., İstanbul, 2008. Demokrasi’nin 50 Yılı 1945-1995, Cilt: 2(1971-1995), Aydın Kitaplar yay., İstanbul, 1995. Koçak, Süleyman Yaman ve Ali EKŞİ, “Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye’de Yerel Yönetimler”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2010, Sayı:21, ss.295-307. Nadaroğlu, Halil, Mahalli İdareler, Betaş yay., 7.Bası, İstanbul, 2001. Özkan, Necati, Seçim Kazandıran Kampanyalar, MediaCat Kitapları, Baskı, İstanbul, 2004. Sunay, Cengiz, “Türkiye’de Yerel Siyasetin Tarihi Gelişimi”, Yerel Siyaset, Okutan yay., İstanbul, 2008. Şener, Mustafa “Seçim Sonuçları Değerlendirmesi 1989 Yılı Raporu”, http://eski.yerelnet.org.tr/secimler/secim_analizleri1989.php, (erişim: 4 Mart 2014). Toprak, Zerrin, Yerel Yönetimler, D.E.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi yayını, 8.Baskı, İzmir, 2010. Tosun, Tanju, Türk Siyasal Hayatında Seçimler ve İzmir, Orion Kitabevi yay., Ankara, 2009.
Türk Belediyeciliği’nde 60 Yıl Sempozyumu, Ankara, 23-24 Kasım1990, yay. Haz: Metropol İmar A.Ş., Ankara,1990. Türkiye Tarihi-5 Bugünkü Türkiye 1980-1995, Cem yay., İstanbul, 19 Yavuz, Turgay, Özal’ın Mirası, Ufuk yay., 2.Baskı, İstanbul, 2013. Yerel Seçimler Panoraması, 1963-1999, ed. Oya Çitçi, Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını, No:306, Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi, Ankara, 2001. Yerel Siyaset, Okutan yay., İstanbul, 2008. Kaynak Kişiler: Burhan ÖZFATURA, 4 Mart 2014 tarihinde yapılan görüşme. Yüksel ÇAKMUR, 8 Mart 2014 tarihinde yapılan görüşme. İnternet: http://www.tuik.gov.tr http://eski.yerelnet.org.tr/secimler/secim_analizleri1989.php