Tarihi kaynaklara göre Cüçi adının kökeni ve Cengiz Kağan'a oğul olma sorunsalı

Moğol Tarihi’nin en önemli şahsiyetlerinin başında şüphesiz Cengiz Kağan ve oğulları gelmektedir. Cengiz’in en büyük oğlu olan Cüçi, henüz babasının sağlığında ölmüş ve onun mirası olan Cüçi Ulusu’nun sınırlarını, oğulları Batu ve Berke başta olmak üzere, diğer Altın Orda Hanları daha da genişletmiştir. Cüçi, diğer kardeşlerine kıyasla daha geri planda kalmış gibi görünse de, zekâsı ve ileri görüşlülüğü sayesinde Cengiz’in zaferlerinde önemli bir rol üstlenmiştir. Cüçi’nin, babası Cengiz’in hayatında edindiği yer mutlak suretle dikkate şayandır. Gerek kaynaklardaki veriler gerekse Cüçi adının onomastik açıdan incelenmesi neticesinde Cengiz’in Cüçi’yi gerçek oğlu olarak kabul ettiği anlaşılmaktadır.

The root of the name Juchi according to historical sources and the problematic of Juchi's beging in the bloodline of Chinggis Khan

The Root of the Name Juchi According to Historical Sources and the Problematic of Juchi's Being in the Bloodline of Chinggis Khan The most prominent of the men in Mongolian history is definitely Chinggis Khan. His son Juchi died while Chinggis was still alive. The borders of the Juchi nation, a legacy of Juchi, was broadened by the Khans of the Golden Horde, primarily by Juchi’s sons Batu and Berke. Even though Juchi presented a weaker profile comparing to his brothers, his intelligence and farsightedness placed him in a critical position in Chinggis’ victories. Juchi’s place in Chinggis’ mind is quite noticable. It is clear in the sources and also in an onomastic analysis of his name that Chinggis accepted Juchi as his real son.

PDF

___

Bartol’d 1963 V. V. Bartol’d Soçineniya, T. II Ç. I, AN SSSR, In-t narodov Azii, Moskva.
Baybars 2005 Baybars, “İz letopisi Rukn ad-Din Baybarsa”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Cannabî 2005 Cannabî, “İz soçineniya Cannabî”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Cuzcanî 2006 Cuzcanî, “İz Nasirovıh razryadov (Tabakat-i-nasiri)”, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Cüveynî 1999 Ata Melik Cüveynî, Tarih-i Cihan Güşa, Çev-Mürsel Öztürk, Ankara.
Fahretdin 1996 Rizaetdin Fahretdin, Hanı Zolotoy Ordı (Altın Orda hannarı), Per. Sultan Şamsi, Tatarskoe knijnoe izd-vo., Kazan.
Gaffarî 2006 Gaffarî, “İz Spiskov uskoritelya mira Gaffari”, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Hondemir 1834 Hondemir, İstoriya Mongolov ot drevneyşih vremen do Tamerlana, Per. V.Grigor'ev, Sankt-Peterburg.
İbn Haldun 2005 İbn Haldun, “İz istorii İbn Halduna”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
İz Rodosloviya 2006 “İz Rodosloviya Tyurkov (Şacarat al-atrak)”, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı, 2006.
Kalkaşandî 2005 Kalkaşandî, “İz soçineniya al-Kalkaşandî”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Kazvini 2006 Hamdallah Kazvini, “İz İzbrannoy istorii Hamdallaha Kazvini i prodolzheniy k ney”, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Lubsan Danzan, 1973 Lubsan Danzan, Altan Tobçi (Zolotoe Skazanie), Per. N. P. Şastinoy, Nauka, Moskva.
Makrizî 2005 Makrizî, “İz soçineniya al-Makrizî”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Men-Da Bey-Lu 1975 Men-Da Bey-Lu (Polnoe opisanie mongolo-tatar), Per. N. C. Munkueva, Nauka, Moskva, 1975.
Moğolların 2011 Moğolların Gizli Tarihçesi, Çev. M. Levent Kaya, Yay. Haz. Ekrem Kalan, İstanbul, 2011.
Monggol-un 1990 Monggol-un niguça tobçi'an (Yuan' Çao Bi Şi), Red. Ş. Gaadamba, Ulanbaatar.
Oğuz Kağan 2012 Oğuz Kağan Destanı, Yay. Haz. N. Uğurlu, İstanbul.
Raşid-ad-Din 1952 Raşid-ad-Din, Sbornik letopisey, Per. L. A. Hetagurova. T. I. Kn. 1, İzd-vo AN SSSR, Moskva-Leningrad.
Raşid-ad-Din 1960 Raşid-ad-Din, Sbornik letopisey, Per. Yu. P. Verhovskogo Т. II, İzd-vo AN SSSR, Moskva- Leningrad.
Tömörtogoo vd. 2004 D. Tömörtogoo vd. Orçin Tsagiyn Mongol Hel, Red. U. Ariunbold, Ulanbaatar.
Umarî 2005 İbn Fadlallaha al-' Umarî, “İz soçineniya İbn Fadlallaha al-' Umarî”, İstoriya Kazahstana v arabskih istoçnikah, T. I, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Vassaf 2006 Vassaf, “İz istorii Vassafa”, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Yazdî 2006 Şaraf-ad-Din Yazdî, “İz Knigi pobed” Şaraf-ad-Din Yazdî, İstoriya Kazahstana v persidskih istoçnikah, T. IV, Sbornik materialov otnosyaşiysya k istorii Zolotoy Ordı, Almatı.
Yuan 2002 Yuan' ulsın sudar “Yuan' şi”, Per. Ç. Demçigdorja (Dandaa), Ulan-Bator.