Saruhan Sancağında İzmir'in İşgaline Gösterilen Tepkiler

İtilâf Devletleri; Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra toplanan Paris Barış Konferansı'nda İzmir'in, daha önce vaat edildiği gibi İtalya'ya değil, Yunanistan'a verilmesine karar verdiler. Bu karar doğrultusunda İzmir, 15 Mayıs 1919 günü Yunan birlikleri tarafından işgal edildi. İşgalin kanlı bir surette gerçekleştirilmesi ve İzmir'in işgali, Yunanistan'ın Anadolu'yu vatan yapmasının başlangıcı olarak görüldüğü için tepkiyle karşılandı. Türkler, başta İstanbul olmak üzere Anadolu'nun hemen her yerinde düzenledikleri mitinglerle ve İtilâf Devletleri temsilcilerine gönderdikleri telgraflarla işgali protesto ettiler. Yunan işgali tehlikesini yakından yaşamakta olan Saruhan sancağında da bu tepkiler çeşitli yollarla ortaya konuldu. Saruhan halkı, tepkisini, Avrupa kamuoyuna daha kolay ulaşacağını düşündüğü için, İtalyanlara yaptı. Saruhan halkı adına yapılan protestoların dikkate değer bir yönü, kadınların da aktif bir şekilde bu protesto hareketlerine katılmış olmalarıdır.

Reaction Against Invasion of İzmir in Sandjak of Saruhan

After the World War I, England, France, United States of America and Italy decided to invade İzmir by Greece at the Paris Peace Conference. Then Armies of Greece had landed in İzmir on 15 May 1919. Turkish people had reacted against invasion of İzmir by Greeks. Because, they thought that this invasion was all of West Anatolia. So, all Turkish people made reaction meeting and sent to European country telegraph. Greek army had moved towards sandjak of Saruhan after invasion of İzmir. People of Saruhan had sent telegrams to European countries to protest the invasion of İzmir.

PDF

___

A- Arşiv Belgeleri
Archivio Storico Diplomatico Ministero degli Affari Esteri,
Affari Politici, 1919-1930, B.1646-7738.
Ambasciata d'Italia in Turchia, Busta, 262-1.
Conferenza della Pace, Posizione, 16, Turchia, B.56-45.
B- Gazeteler ve Dergiler
Alemdar, 22,23 Mayıs 1919,
Hâdisât, 19 Mayıs 1919.
İkdam, 18 Mayıs 1919.
İleri, 19 Mayıs 1919.
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Yıl.41, sayı:93, (Ocak 1992)
C- Basılı Eserler
Apak 1990,
Ayışığı 1994,
Bayar 1997,
Bilgi 1996,
Çelebi 1998,
Çelebi 2002,
Dayı 1998,
Ergüll991,
Apak 1990, Rahmi Apak, İstiklâl Savaşı'nda Garp Cephesi Nasıl Kuruldu?, Ankara, TTK Yay.
Ayışığı 1994, Metin Ayışığı, "Millî Mücadele'de Manisa, Manisa, sayı: 7, (Ekim 1994), 3-14.
Bayar 1997, Celâl Bayar, Ben de Yazdım, Millî Mücadele'ye Giriş 6, 8, İstanbul, Sabah Kitapları.
Bilgi 1996,Nejdet Bilgi, XX. Yüzyılın İlk Yarısında Manisa Kazası, (1908 1950), İzmir, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
Çelebi 1998, Mevlüt Çelebi, "İşgal Döneminde Manisa ve Turgutlu'dan İzmir İtalyan Temsilciliğine Gönderilen Mektuplar", Manisa, sayı: 16, (Kasım 1998), 10-20.
Çelebi 2002,Mevlüt Çelebi, Millî Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
Dayı 1998,S. Esin Dayı, Nazilli Kongreleri (1919), Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yay.
Ergül 1991,Teoman Ergül, Kurtuluş Savaşı 'nda Manisa, İzmir.
Grassı 1996,Fabio L. Grassi, L 'Italia e la questione turca (1919-1923), Opinione pubblica e politica estera, Torino, Silvio Zamarani Ed.
Gürler 1994,Hamdi Gürler, Kurtuluş Savaşı 'nda Albay Bekir Sami (Günsav), (Mayıs-Haziran 1919), Ankara, Genelkurmay Başkanlığı Yay.
İzmir Fecâyi,İstanbul, 1335.
Kaygusuz 1955,Bezmi Nusret Kaygusuz, Bir Roman Gibi, İzmir.
Köklü 1998,H.Nusret Köklü, Manisa, İşgalden Kurtuluşa, Akademi Kitabevi, İzmir.
Kurat 1973,Yuluğ Tekin Kurat, "Batılı Kaynakların Işığı Altında İzmir'in İşgali Sorunu (15 Mayıs 1919)", VII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, II. cilt, Ankara, TTK Yay., 842 853.
Kutlusoy 1971,İhsan Kutlusoy, Soma, İstanbul, Tan Matbaası.
Selek 1982,Sabahattin Selek, Milli Mücadele (Ulusal Kurtuluş Savaşı), (İkinci Baskı), İstanbul, Örgün Yayınları.
Su 1982,Kâmil Su, Manisa ve Yöresinde İşgal Acıları, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Su 2002,Kamil Su, Karaosmanoğlu Halit Paşa, Celal Bayar Üniversitesi Manisa Yöresi Türk Tarihi ve Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayım, Manisa.
S.Yzb.Ahmed 1993,Süvari Yüzbaşı Ahmed, Türk İstiklâl Harbi Başında Millî Mücadele, Yayına Hazırlayanlar: İsmail Aka-Vehbi Günay- Cahit Telci, İzmir, Akademi Kitabevi.
Şahingöz 1986,Mehmet Şahingöz, İzmir, Maraş ve İstanbul 'un İşgali Üzerine Yapılan Protesto ve Mitingler, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
Tansel 1991,Selahattin Tansel, Mondros 'tan Mudanya 'ya Kadar I, İstanbul, MEB Yayını.
Tayla 2001,Mustafa Tayla, Batı Anadolu'da Yunan Mezalimi, Ankara, Stratejik Araştırma ve Etüdler Milli Komitesi Yayım.
Turan 1999,Mustafa Turan, Yunan Mezalimi, (İzmir, Aydın, Manisa Denizli, 1919-1923), Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
Uluçay ve Gökçen 1939, Çağatay Uluçay İbrahim GÖKÇEN, Manisa Tarihi, İstanbul.