BOLŞEVİKLERİN GEÇİCİ HÜKÜMETİ DEVİRME GİRİŞİMİ: 1917 TEMMUZ AYAKLANMASI

1917 yılı Rusya için çalkantılı bir yıl oldu. Ülkede art arda gelişen olaylar Çarlık rejiminiyıkılmaya kadar götürdü. Yönetimi Geçici bir hükümet devraldı, lakin onun icraatları devrimiyapan örgütleri pek memnun etmedi. Özellikle Bolşevik Partisi ilk günden itibaren hükümetleuzlaşmayarak ona karşı faaliyetlerde bulundu. Dahası diğer partileri de hükümetle iş yapmaklasuçlayarak Temmuz ayında bir ayaklanma girişimi yaptı, lakin başarısız oldu. Türkiye’deBolşeviklerin faaliyeti üzerine yapılan çalışmalarda genellikle Ekim Devrimi üzerindedurulmaktadır. Bunun nedeni Ekim ayındaki devrimi başarıyla sona erdirmiş olmalarıdır. Fakatonların Ekim’den önce de bir ayaklanma girişiminde bulundukları ve hükümeti devirmekistedikleri bilinmektedir. Yalnız bu hususun çalışmalarda pek yer almadığı tespit edilmiştir.Bundan dolayı çalışmada Bolşeviklerin Temmuz’daki ayaklanma girişimi incelenmiş, nasılhazırlandıkları ve taraftarlarını ne denli organize ettikleri üzerinde durulmuştur. Çalışmaesnasında dönemin resmi ve gayri resmi basını, ilk dönem Sovyet kaynakları ve son dönemaraştırmaları üzerinden Bolşeviklerin ayaklanma girişimindeki rolü tetkik edilmiştir.

The Bolsheviks Attempt to Overthrow the Provisional Government: July Uprising 1917

1917 was a turbulent year for Russia. Successive events in the country led to the collapse of the tsarist regime. The administration was taken over by a provisional government, but its actions did not satisfy the revolutionary organizations. Especially, the Bolshevik Party did not compromise with the government and acted against it. Moreover, accusing other parties on cooperating with the government they attempted riot in July, but failed. It is generally focused on October Revolution in studies about the activities of the Bolsheviks in Turkey. This is because they succeeded in the October revolution. But they are known to have attempted riot and wanted to overthrow the government even before October. However, it was identified that this issue did not take part in the studies. Therefore, in this study Bolsheviks' riot attempt in July was examined and focused on how they were prepared and how they organized their supporters. During the study, the role of the Bolsheviks in the riot was scrutinized in the light of the official and unofficial press of the period, the first period of Soviet resources and the recent researches.

PDF

___

GARF Gosudarstvennoy Arhiv Rossiyskiy Federatsiy (Rusya Federasyonu Devlet Arşivi) Fond 601, Op. 1, Delo 265, List 66- 67.
GARF Gosudarstvennoy Arhiv Rossiyskiy Federatsiy, Fond 1834, Op. 2, Delo 21, List 1.
RGİA Russkiy Gosudarstvennıy İstoriçeskiy Arhiv (Rusya Devlet Tarih Arşivi) Fond 1329, Op. 1, Delo 1021, List 132.
Armeyskiy Vestnik, 28 İyun 1917; 9 İyul 1917; 13 İyul 1917; 25 İyul 1917.
Armiya İ Flot Svobodnoy Rossiy, 5 İyul 1917.
Golos Soldata, 5 May 1917; 23 İyun 1917; 4 İyul 1917.
Delo Naroda, 4 İyul 1917.
Den, 5 İyul 1917; 6 İyul 1917; 8 İyul 1917; 9 İyul 1917.
Narodnoye Slovo, 8 İyul 1917.
Petrogradskaya Gazeta, 4. İyul 1917; 7 İyul 1917; 9 İyul 1917; 11 İyul 1917.
Petrogradskiy Listok, 5 Mart 1917; 20 Aprel 1917; 21 Aprel 1917; 23 Aprel 1917; 20 İyun 1917; 4 İyul 1917; 6 İyul 1917; 7 İyul 1917.
Pravda, 5 Aprel 1917; 7 Aprel 1917; 17 İyun 1917; 2 Iyul 1917; 4 İyul 1917; 5 İyul 1917; 6 İyul 1917; 25 Ocak 1918.
Reç, 17 İyun 1917; 4 İyul 1917; 7 İyul 1917.
Russkiye Vedomosti, 3 Mart 1917; 23 Aprel 1917; 20 İyun 1917.
Veçerneye Vremya, 4 İyul 1917.
Vestnik Gorodskogo Samoupravleniya, 5 İyul 1917.
Vestnik Vremennago Pravitelstva, 20 İyun 1917; 4 İyul 1917; 8 İyul 1917.
Volya Naroda, 5 İyul 1917; 7 Iyul 1917; 8 İyul 1917.
Vpered, 12 İyul 1917.
Yedinstvo, 6 İyul 1917; 7 İyul 1917.
Jizn 50-oy Diviziy, 11 İyul 1917.
Alekseyev 1925 Sergey Alekseyev, Fevralskaya Revolyutsiya: Memuarı Rodzyanko, Milyukov, Kerenski, Şulgin, Denikin, Lukomski, Peşehanov i Dr., Moskva-Leningrad: Gosudarstvennoye İzdatelstvo 1925.
“Aprel Tezisleri” 1976 Azerbaycan Sovet Ensklopediyası, cilt I, Bakı: Azerbaycan Sovet Ensklopediyasi Baş Redaksiyası.
Barsenkov ve Vdovin 2010 Aleksandr Sergeyeviç Barsenkov, Aleksandr İvanoviç Vdovin, İstoriya Rossiy: 1917-2009, Moskva: Aspekt Press.
Bonç- Bruyeviç 1925 Vladimir Dmitriyeviç Bonç-Bruyeviç, V. İ. Lenin v Rossiy: Posle Fevralskoy Revolyutsiy Do Tretye İyulskogo Voorujennogo Vıstupleniya Proletariata i Soldat v Petrograde, Moskva: İzdatelstvo Jizn i Znaniye.
Buharin ve Zinovyev 1918 Nikolay İvanoviç Buharin, Grigoriy Yevseyeviç Zinovyev, İyulskiye Dni 1917, Moskva: İzdatelstvo VTSİK.
Carr 1989 Edward Hallet Carr, Bolşevik Devrimi 1, çev: Orhan Suda, İstanbul: Metis Yayınları.
Denikin 1921 Anton Denikin, Oçerki Russkoy Smutı, Tom 1, Parij: J. Povolozky and C, Editeurs.
“Devyatoye Yanvarya” 1964 “Devyatoye Yanvarya”, Sovetskaya İstoriçeskaya Ensklopediya, tom 5, Moskva: İzdatelstvo Sovetskaya Ensklopediya.
“Eserı” 1957 “Eserı”, Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya, Tom 49, Moskva: Gosudarstvennoye Nauçnoye İzdatelstvo Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya.
Fortunatov 2010 Vladimir Valentinoviç Fortunatov, Oteçestvennaya İstoriya Dlya Gumanitarnıh Vuzov, Sankt Peterburg: İzdatelstvo Piter.
Gaysinskiy 1927 Mihail Gaysinskiy, Fevralskaya Revolyutsiya 1917-1927, Moskva- Leningrad: Molodaya Gvardiya.
Gonçarenko 2007 Oleg Gonçarenko, Pohod ot Tihovo Dona do Tihovo Okeana, Moskva: İzdatelstvo Veçe.
Gorkiy ve diğerleri 2004 M. Gorkiy, V. Molotov, K. Voroşilov, S. Kirov, A. Jdanov, J. Stalin, 1917 Sovyet Devrimi, Çev. Alaattin Bilgi, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Hosking 2000 Jeffrey Hosking, İstoriya Sovetskogo Soyuza, Smolensk: İzdatelstvo Rusiç.
İlyin-Jenevski 1927 Aleksandr Fedoroviç İlyin-Jenevski, Ot Fevralya K Zahvatu Vlasti, Leningrad: Raboçeye İzdatelstvo Priboy.
“İyunskoye Nastupleniye” 1965 “İyunskoye Nastupleniye”, Sovetskaya İstoriçeskaya Ensklopediya, tom 6, Moskva: İzdatelstvo Sovetskaya Ensklopediya.
“İyulskiye Dni 1917” 1953 “İyulskiye Dni 1917”, Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya, Tom 19, Moskva: Gosudarstvennoye Nauçnoye İzdatelstvo Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya.
“İyulskiye Dni 1917” 1965 “İyulskiye Dni 1917”, Sovetskaya İstoriçeskaya Ensklopediya, tom 6, Moskva: İzdatelstvo Sovetskaya Ensklopediya.
İstoriy Rossiy 2006 İstoriya Rossiy: XX- Naçala XXI Veka, Pod. Red. Leonid Vasilyeviç Milov, Moskva: İzdatelstvo Eskmo.
İstoriya SSSR 1967 İstoriya SSSR: S Drevneyşih Vremen Do Naşih Dney, tom 7, Moskva: İzdatelstvo Nauka.
İvantsova 2012 Olesya İvantsova, Sledstvennoye Delo Bolşevikov, Kniga 1, Moskva: Rosspen.
Juravlev 1998 Valeriy Juravlev, Politiçeskaya İstoriya Rossiy, Moskva: Yurist.
Kadişev 1921 Arnold Kadişev, Fevralskaya Revolyutsiya, Smolensk: Literaturno-İzdatelskiy Otdel Politupravleniya Revvoenstva Zapfronta.
Kasva 2012 Leonid Kasva, İstoriya Oteçestva: Spravoçnik Dlya Starşeklassnikov i Postupayuşih v Vuzı, Moskva: Ast Press Kniga.
Klimişin 1985 İvan Klimişin, Kalendar İ Hronologiya, Moskva: Nauka.
Kuçkin 1938 Andrey Kuçkin, Fevralskaya Burjuazno-Demokratiçeskaya Revolyutsiya 1917 Goda, Moskva: Gosudarstvennoye Sotsialno-Ekonomiçeskoye İzdatelstvo.
“Lenin” 1953 “Lenin”, Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya, Tom 24, Moskova: Gosudarstvennoye Nauçnoye İzdatelstvo Bolşaya Sovetskaya Ensklopediya.
Lenin 1964 Vladimir İlyiç Lenin, Seçilmiş Eserleri, cilt 2, Bakı: Azerneşr.
Lenin 1969 Vladimir İlyiç Lenin, Polnoye Sobraniye Soçineniy, İzdaniye 5, Tom 34, Moskva: İzdatelstvo Politiçeskoy Literaturı.
Ludak 1932 Otto Avgustoviç Ludak, 1917 God, Moskva Leningrad: Partiynoye İzdatelstvo.
Lukomski 1922 Aleksandr Lukomski, Vospominaniya Generala A. S. Lukomskago, tom 1, Berlin: Knigoizdatelstvo Otto Kirhner.
Melgunov 1953 Sergey Melgunov, Kak Bolşeviki Zahvatili Vlast, Paris: La Renaissance.
Moorehead 1958 Alan Moorehead, The Russian Revolution, London: Colinsh With Hamish Hamilton.
Olminskiy 1926 Mihail Stepanoviç Olminskiy, 1917 God, Moskva: İzdatelstvo Kommunistiçeskogo Universiteta İmeni Y. M. Sverdlova.
Perepelitsın 2000 Anatoliy Perepelitsın, İstoriya Rossiy (VII-XX vv.), Pyatigorsk: Kavkazskaya Zdravnitsa.
Pyatetskiy 1999 Leonid Pyatetskiy, İstoriya Rossiya XX. Vek, Moskva: İzdatelstvo Moskovskiy Litsey.
Rabinoviç 1989 Aleksandr Rabinoviç, Bolşeviki Prihodyat K Vlasti: Revolyutsiya 1917 Goda v Petrograde, Moskva: İzdatelstvo Progress.
Rabinoviç 1992 Aleksandr Rabinoviç, Krovavıye Dni: İyulskiye Vosstaniye 1917 Goda v Petrograde, Moskva: İzdatelstvo Respublika.
Raskolnikov 1990 Fedor Fedoroviç Raskolnikov, Kronştadt İ Piter V 1917 Godu, Moskva: Politizdat.
Saharov 2011 İstoriya Rossiy S Drevneyşih Vremen Do Naşih Dney, Pod. Red. Andreya Saharova, Moskva: Prospekt.
Sadıgov 2016 Ramin Sadıgov, “Lavr Kornilov: Darbeci Bir Generalin Portresi”, Akademik Bakış, sayı 58, Kasım-Aralık 2016, s. 618- 641.
Starikov 2013 Nikolay Starikov, Stalin: Vspominayem Vmeste, Sankt Peterburg: İzdatelstvo Piter.
Suverov 1998 Suverov Vasiliy Mihayloviç, İstoriya Rossiy IX-XX Vekov, Barnaul: İzdatelstvo ALT GTU.
Şlyapnikov 1931 Aleksandr Şlyapnikov, Semnadtsatıy God, Kniga 4, Moskva 1931: Gosudarstvennoye Sotsialno-Ekonomiçeskoye İzdatelstvo.
Tarasov-Rodionov 1927 Aleksandr İgnatyeviç Tarasov-Rodionov, İyul, Moskva: İzdatelstvo Moskovskoye Tovarişestvo Pisateley.
Tobolin 1927 İ. Tobolin, “İyulskiye Dni v Petrograde”, Krasnıy Arhiv: İstoriçeskiy Jurnal, tom 23, Moskva Leningrad: Gosudarstvennoye İzdatelstvo, s. 1-63.
Tobolin 1927 İ. Tobolin, “İyulskiye Dni v Petrograde”, Krasnıy Arhiv: İstoriçeskiy Jurnal, tom 24, Moskva Leningrad: Gosudarstvennoye İzdatelstvo, s. 3-70.
Troçki 1924 Lev Troçki, Soçineniya, Seriya I, Tom III, Moskva: Gosudarstvennoye İzdatelstvo.
Vladimirova 1923 Vladimirova Vera, Revolyutsiya 1917 Goda, tom 3, Moskva: Gosudarstvennoye İzdatelstvo 1923.
Vert 1998 Nicolas Vert, İstoriya Sovetskogo Gosudarstva 1900-1991, Moskva: İzdatelstvo Ves Mir.
Volobuyev ve Kuleşov 2009 Oleg Volobuyev, Sergey Kuleşov, İstoriya Rossiy XX-Naçalo XXI Veka, Uçebnik, Moskva: Mnemozina.
Yakuşev 2011 Aleksey Yakuşev, İstoriya Rossiy (Konspekt Leksiy), Moskva: A-Prior.
Zagladin ve diğerleri 2007 Nikita Zagladin, Sergey Kozlenko, Sergey Minakov, Yuriy Petrov, İstoriya Rossiy: XX-Naçalo XXI Veka, Moskva: Russkoye Slovo.
Zinovyev 1925 Grigoriy Zinovyev, God Revolyutsiy (Fevral 1917-Mart 1918), Leningrad: Gosudarstvennoye İzdatelstvo.
Znamenskiy 1964 Oleg Znamenskiy, İyulskiy Krizis 1917 Goda, MoskvaLeningrad: İzdatelstvo Nauka.
Zubov 2016 İstoriya Rossiy: XX. Vek, Pod. Red. Andrey Zubova, Tom 1, Moskva: İzdatelstvo E.