Bir Eyyubi Melikinin Portresi: Melik Efdal Nureddin Ali b. Selahaddin Eyyubi

Melik Efdal, Selahaddin’in ölümünden sonra Eyyubi hanedanı içinde baş gösteren krizin en önemli aktörlerinden biridir. Selahadinin en büyük oğlu olması nedeniyle onun yerini doldurma konusunda en güçlü adaydı. Fakat devlet yönetimindeki tecrübesizliği ve yeteneksizliği, amcası Melik Adil’ le rekabet etmek zorunda kalması gibi nedenlerle bu avantajlı konumunu kaybetti. Önce Dımaşk’ı sonra da Mısır’ı amcası Melik Adil’e kaptıran Melik Efdal, Eyyubi topraklarının kuzey ucunda yer alan küçük Sümeysat kalesi ile yetinmek zorunda kaldı Uğradığı hayal kırıklığı onu Anadolu Selçukluları’ na yakınlaştırdı. Bu devletin himayesi altına giren Melik Efdal, I. İzzeddin Keykavus’ un Halep seferine katıldı. Bu sefer sırasında Kuzey Suriye’deki egemenlik alanmı genişletmek isteyen Anadolu Selçukluları tarafından kullanıldığmın farkına vararak ikinci bir hayal kırıklığı daha yaşadı. 1225 yılında Sümeysat’ta ölen Melik Efdal, takip etmiş olduğu siyasetle Selahaddin sonrası dönemde ortaya çıkan Selçuklu—Eyyubi mücadelesinin ilk kıvılcımını yakmıştır

Anahtar Kelimeler:

Eyyubiler, Melik Efdal, Türkiye Selçukluları, Samsat

PDF

___

A. Tarihi Kaynaklar
Ahmed b. İbrahim el-Hanbelî; Ebu’l-Ferec İbn Bibi İbn Hallikan İbn Kesir İbn Vasıl İbnü’ l—Adim İbnü’l—Esir İbnü’n—Nazif Patrik Mihael
Sıbt İbnü’l—Cevzi Yakut Abdülkerim
İbnü’n—Nazif el—Hamavî, Tarihu’l—Mansurî, (neşr: Ebu’l
Iyd Dudu), Cezayir 1981
Patrik Mihael; Süryani Patrik Mihael ’in Vekayinamesi
—1195, (çev: Hrant Andreasyan), Ankara 1944
Sıbt İbnü’l-Cevzi, Mir’atü’z—zaman Ş tarihi’l—ayân, II, Haydarabad 1953.
Yakut el-Hamavî, Mu’cemü’l-Buldan, Beyrut 1986, III. B. Araştırma Eserleri Açanal 1997 Alptekin 1991 Ardıçoğlu 1964 Artuk ve Artuk 1971 Artuk ve Artuk 1993 Balog 1980 Baykara 1997 Bezer 2000 Blaum 2000 Cahen 1979 Dahlmanns 1975
"'bâığif'ığeğiı'ğg“ "
Gottsehalk 1958 Gökhan 2001 Hartmann 1986
Angelica Hartmann, “al-Malik al-Mansur (gest.
/ 1220) ein Ayyubidischer Regent und
Geschichtschreiber”, Zeitschrift der Deutschen
Morgenlandischen Gesellschaft, CXXXVI, 570-606. Heyd 1975 W. Heyd, Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, (çev: E. Ziya
Karal), I, Ankara. Hourani 1997 A. Hourani, Arap Halkları Tarihi, (çev: Y. Alogan), İstanbul. Humphereys 1977 Stephen Humphereys, From Saladin to the Mongols
(1193—1260), Albany. Kaya 2000 Önder Kaya; Eyyubi Devleti Meliklerinden I. El- Eşref
Muzaşereddin Musa Döneminin Siyasî Tarihi (597/1200
—— 635/1237), M.Ü. Türkiyat Araşt. Enst. Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Kılıç 2001 Mustafa Kılıç; Melik Nasır Salahaddin Yusuf II devrinde
Eyyubiler Devleti. Hicri 634—659 / Miladi 1234—1261,
M. Ü. Türkiyat Araşt. Enst. Basılmamış Doktora Tezi, İst. Koca 1997 Salim Koca; Sultan I. İzzeddin Keykâvus (1211—1220),
TTK yay., Ankara. Monte 1941 J. L. Monte, “Taki ad—Din. Prince of Hama”, Muslim
World, 149-160. Özergin 1959 Muammer Kemal Özergin; Anadolu Selçukluları
Çağında Anadolu Yolları, IUEF . Tarih Bölümü
Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul. Plessner 1979 M. Plessner, “Suruc”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul. Sevim 1983 A. Sevim, Selçuklu—Ermeni İlişkileri, TTK. Yay, Ankara. Le Strange 1905 Guy Le Strange, The Lands of the Eastern Caliphate, Cambridge. Suyla Doğan Kent Şanlı Urfa, (editör: Şaziye Karlıklı), Garanti Leasing yay. .,
İstanbul 1999. Sümer 1991 Faruk Sümer, “Eyyubi Hükümdarı el—Melikül Adil ve
Komşu Türk Hanedanları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 72, İstanbul. Şeşen 1971 Ramazan Şeşen; “İmâd al—Dîn al—Kâtib al—İsfehanî
eserlerinde Anadolu tarihi ile ilgili bahisler” Selçuklu
Araştırmaları Dergisi, III, Ankara. Şeşen 1983 R.Şeşen, Salâhaddin Devrinde Eyyubiler Devleti, İstanbul. Şeşen 1993 R.Şeşen, “Eyyubiler”, Doğuştan Günümüze Büyük Islam
Tarihi, VI, Istanbul. Şeşen 2004 Turan 1993 Vath 1987 Yazıcı 1997
Talib Yazıcı; “Halep”, TDV İslam Ansiklopedisi, XV, İstanbul. Önder Kaya