Başdefterdar El-Hac Mehmed Efendi Vakfiyesi

Osmanlı toplum ve kültür hayatı üzerinde etkili olan müesseselerin başmda vakıfların geldiği bilinmektedir. Vakıflar dinî, ilmî, iktisadî, beledî, siyasî, içtimaî, vs. gibi alanlarda yapmış oldukları faaliyetlerle toplumun her kesimine hitap edebilmişlerdir. H.1088/M.1677'de kurulan el-Hâc Mehmed Efendi vakfı da faaliyet sahası olan İstanbul ve Edirne'de eğitim ve öğretim alanında topluma hizmet götürmek amacıyla kurulmuş bir vakıftır. Her ne kadar Kadiasker Camii ile Yakut Paşa Mescidi'nin aydınlatılması ve su yollarının tamirine yönelik şartlar görülüyorsa da, vakıf gelirlerinin çok büyük bir kısmının eğitim ve öğretime tahsis edildiği anlaşılmaktadır.

The Vaqfiye of Chief Defterdar el-Hac Mehmed Efendi

It is known that vaqfs came in the first place of the foundations which had an effect upon social and cultural life of Ottoman Empire. Vaqfs addressed to all parts of the society by the activities in religious, scientific, financial, municipal, political, and social aspects etc. The vaqf of el-Hac Mehmed Efendi is also one of those vaqfs founded (H.1088/M.1677) in Istanbul and Edirne with the aim of serving the public in education fields. Although there were some conditional transactions that the vaqf had to do about lighting Kadiasker Mosque and Yakut Pasha Mescid and about mending watercourses, it is understood that a great deal of the vaqf income was assigned to the education.

PDF

___

A- Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Evkaf Defterleri, Gömlek 27211, 26534, 25995, 23737, 14826.
B- Basılı Eserler Anonim, 1994a, "Kazasker Camii", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VIII, Kültür Bakanlığı Yayınlan, İstanbul, 251.
Anonim, 1994b, "Kazasker Mescidi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VIII, Kültür Bakanlığı Yayınlan, İstanbul, 251.
Bilgin 2000, Azmi Bilgin, Ümmî Sinan Divanı (İnceleme - Metin), İstanbul.
Bursalı Mehmed Tahir, 1333, Osmanlı Müellifleri, I, İstanbul.
Danişmend 1971, İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, V, Türkiye Yayınevi, İstanbul. Defterdar Sarı Mehmed Paşa, 1995,
Zübde-i Vekayiât Tahlil ve Metin (1066-1116/ 1656-1704), Haz. Abdülkadir Özcan, Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara.
Eyice 1997, Semavi Eyice, "Hamam", DİA, XV, Diyanet Vakfı Yayınlan, İstanbul, 402-430.
Gökbilgin 1952, M. Tayyib Gökbilgin, XV. ve XVI. Asırlarda Edirne ve Paşa Livasındaki Has - Mukataa, Mülk ve Vakıflar, İstanbul Üniversitesi Yayınlan, İstanbul.
Kurnaz ve Tatcı 1998, Cemâl Kurnaz - Mustafa Tatcı, Ümmî Sinan Hayatı ve Şiirleri, Akçağ Yayınlan, Ankara.
Kütükoğlu 1994, Mübahat S. Kütükoğlu, "Defterdar", DİA, IX, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, 94-96.
Mantran 1986, Robert Mantran, 17. Yüzyılın İkinci Yansında İstanbul, I, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay - Enver Özcan, V Yayınlan, Ankara. Mehmed Süreyya, 1308, Sicill-i Osmânî, II, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Nail Tuman 1949, Nail Tuman, Tuhfe-i Nâîli, I. İstanbul Öz 1987, Tahsin Öz, İstanbul Camileri, II, Türk Tarih Kurumu Yayınlan, Ankara.
Pamuk 1999, Şevket Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu 'nda Paranın Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınlan, İstanbul.
Pamuk 2004, Şevket Pamuk, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Para 1326- 1914", Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, II, Edt. Halil İnalcık - Donald Quataert, Eren Yayıncılık, İstanbul.
Şeyhî Mehmed Efendi, 1989, Vekayiü 'l-fudalâ, I, Neşre Hazırlayan Abdulkadir Özcan, Çağn Yayınlan, İstanbul.
Uludağ 1997, Süleyman Uludağ, "Halvetiyye", DİA, XV, Diyanet Vakfı Yayınlan, İstanbul, 393-395.
Uzunçarşıh 1997, İ. Hakkı Uzunçarşılı, "Defterdar", İA, III, MEB, Eskişehir, 506^508.
Yediyıldız 1987, Bahaeddin Yediyıldız, "Vakıf Müessesinin XVIII. Asırda Kültür Üzerindeki Etkileri", Türkiye'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi, Edt. Osman Okyar - Halil İnalcık, Ankara, 157-161.
Yediyıldız2003, Bahaeddin Yediyıldız, XVIII. Yüzyılda Türkiye'de Vakıf Müessesesi - Bir Sosyal Tarih İncelemesi-, TTK, Ankara.

ISSN: 0257-4152
Başlangıç: 1983
Yayıncı: Prof. Dr. Süleyman Özkan

Arşiv