ŞEMS GAZETESİ VE İSTANBUL'DAKİ İRANLILAR

Şems gazetesi, II. Meşrutiyet Dönemi'nin özgür basın ortamında İstanbul'da yayımlanan İran diasporasının Fars dilindekibir yayınıdır ve İstanbul'daki İranlıların siyasi ve sosyal hayatlarına dair kesitler sunar. 1908 Haziran'ında Muhammed Ali Şah'ın emriyle Tahran'da meclisin topa tutturulması ile başlayan İstibdat-ı Sağir Dönemi'nde, anayasal reformcu muhalefetin İran'da yeniden meşrutiyetin tesis edilmesine yönelik kamuoyu oluşturması açısından önem arz eder. Bu makalede Şems gazetesinin 1908-1909 yılları arasında yayımlanan sayılarından yola çıkarak İstanbul'daki İranlılar ve meşrutiyet hareketlerine olan katkılarıkonu edilecektir.

SHAMS NEWSPAPER AND IRANIANS IN ISTANBUL

Shams newspaper is an Iranian diaspora publication in Persian language that published in free press athmosphere in the Second Constitutional Period in Istanbul and It presents parts of political and social lives of Iranians in Istanbul. It has importance that in the Period of Minor Despotism that It begins with bombardment of the parliament in Tehran in the month ofJune 1908 by command of Muhammed Ali Shah, the opposition of constitutional reformists to form public opinion for in terms of the re-establishing of constitutionalism in Iran. In this article, based on numbers of Shams newspaper that published between 1908-1909, Iranians in Istanbuland contributionsofthemintheconstitutionalismmovementswere mentioned.

PDF

___

Akşin, Sina, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi (1789-1980),Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 1. Cilt, 1997.
Browne, Edward G., The Press and Poetry of Modern Persia, Cambridge University Press, s. XIV, 1914.
Cudeki, Hüccetullah, "Encümen-i Saadet-i İraniyan-ı İstanbul", Name-i Ferheng, 2.yıl, Sayı 5-6, 1991, s. 118-120.
Han Melik, Sasani, Yadbudha-yı Sefaret-i İstanbul, İntişarat-ı Babek, Tahran, 2. Baskı, 1975.
Hassani, Ataullah, "Tahlil-i Muhteva-yi Şems-i İstanbul", Mecelle-i Danişkede-i Ulum-i İnsani: Daneşgah-ı Tehran, Nr. 59, Bahar, 2008, s. 48-49.
Kesrevi, Ahmed, Tarih-i Meşrute-i İran, Müessese-i İntişarat-ı Emir Kebir, Tahran, 1984.
Koloğlu, Orhan, Osmanlı'dan Günümüze Basın, İletişim Yayınları, İstanbul, 1. Basım, 1992.
Liddell, Henry George; Scott, Robert, A Greek-English Lexicon, American Book Company: New York, Chicago, Cincinati, 8. Baskı, 1897.
Musevi İbadi, Seyyid Ali Asger, "Nakş-i Ruzname-i Şems der Ettelaresani-yi Meşrutiyet u Fihrist-i Sal-i Evvel-i An", Yad, Sayı 86, Kış, 2007. s. 228.
Parlatır, İsmail v.d., Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, Cilt 1.,9. Baskı, 1998.
Tevekkeli, Faize, "Evvelinha-yi Meşrute", Hukuk-i Zenan, Nr. 28, 2007, s. 38.
Topuz Hıfzi, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1. Baskı, 1975.
Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler: İkinci Meşrutiyet Dönemi (1908-1919), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, İkinci Baskı, 1998.
Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Mektubi Kalemi, 1281/38/1/2/3/4.
Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Mektubi Kalemi, 2617/97/1.
Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Hariciye Siyasi, 2896/11/1/2/3/4/5.
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, TBMM Basım Evi, Ankara Devre 1, Cilt 1, İçtima 1, 26 Kanunusani 1324 (8 Şubat 1909) 1982,s. 493-494.
Şems, 8 Şaban 1326-22 Ağustos 1324(4 Eylül 1908)-19 Recep 1327-23 Temmuz 1325 (5 Ağustos 1909), İstanbul, sy. 1-48.