Mübadeleden Kurtulma Çabası Olarak: İhtidâ

Birtakım nedenlerle devlet eliyle ya da toplumsal baskı sonucu gerçekleşen, mübadele, göç ettirme gibi olağanüstü zamanlarda gerçekleştirilen zorunlu nüfus hareketleri sürecinde, tamamen insani, sosyal, psikolojik ve ekonomik gerekçelerden dolayı, bu hareketlerin dışında kalmak için egemen toplumun niteliklerine sahip olma veya egemen toplumun özelliklerini paylaşma amacıyla evlilik ve din değiştirme gibi yöntemlere başvurulması, karşılaşılan bir durum olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de yaşayan Rum Ortodoksların mübadeleden kurtulma amacıyla ihtidâ yoluyla, Türk-Yunan Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol Anlaşmasının dışında kalma çabaları incelenecektir

İhtidâ (Conversion to Islam) as an Effort to be Exempt from the Exchange of Populations

The marriages and conversions could be seen due to the humanitarian, social, psychological and economic reasons in order to share the features or to possess the characteristics of the dominant culture during the compulsory demographic mobility processes like the forcible migration or the exchange of populations that were actualized by state or communal force. Throughout this study, ihtida (Conversion To Islam) was analyzed as an attempt of Greek orthodoxes in Turkey in order to stay outside The Protocol Agreement Relating The Exchange Of Populations Between Turks and Greeks

___

  • BCA, Sayı: 213, FK.: 30.18.1.1., Yer No:8.49.17.
  • BCA, FK.: 30.18.1.118., Yer No: 102.62.1925.
  • BCA, FK.: 272.00.11, Yer No: 18.29.23.
  • BCA, FK.: 272.00.11, Yer No: 20.98.10.
  • BCA, Sayı:732, FK.: 30.18.1.1., Yer No: 10.36.9.
  • BCA, Sayı:205, 30.18.1.1., Yer No:8.49.9.
  • BCA, 23.11.1926, FK.: 272.00.12,Yer No: 50.106.23.
  • BCA, 24.8.1925., FK.: 30.18.1.1.,Yer No: 15.54.1.
  • BCA, 20.2.1929., FK.: 30.18.1.1.,Yer No: 02.16.6. Kitap ve Makaleler
  • Adıyeke, Nuri, “Girit’te Cemaatler Arası Evlilikler”, Kebikeç, S.16, 2003.
  • Adıyeke, Nükhet, “17. Yüzyıl Girit (Resmo) Şer’iye Sicillerine Göre İhtidâ Hareketleri ve Girit’te Etnik Dönüşüm”, XIV. Türk Tarih Kongresi, (9-13 Eylül 2002), Ankara 2006.
  • Aladağ, Ertuğrul, Andonia Küçük Asya’dan Göç, Belge Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Atuner, Mehmet Esad, Mübadeleye Dair Türkiye ve Yunanistan Arasında İmza Olunan Mukavelenameler (Muhtelit Mübadele Komisyonu Kararları, Bi-taraf Azaların Hakem Kararları), Damga Matbaası, 1937.
  • Çetin, Osman, Sicillere Göre Bursa’da İhtidâ Hareketleri ve Sosyal Sonuçları (1472-1909), TTK Yayınları, Ankara, 1999.
  • Düstur, III. Tertip, C.V, Ankara, 1969.
  • Emgili, Fahriye, “Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinin Mersin’in Sosyo-Ekonomik Yapısına Etkileri”, Tarih İçinde Mersin Kolokyumu II, 22-24 Eylül 2005, Mersin Üniversitesi Yayınları, Mersin 2005.
  • --------------------- “Cumhuriyet Döneminde Balkanlardan Anadolu’ya Yönelik Göçler Ve Bu göçlerin Toplumsal, Ekonomik ve Siyasal Yönden Etkileri”, 9.Askeri Tarih Semineri Bildirileri, 22-24 Ekim 2003, Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2006.
  • Üniversitesi Yayınları, Mersin 2005, s. 136-142; Emgili, Fahriye, “Cumhuriyet Döneminde Balkanlardan Anadolu’ya Yönelik Göçler Ve Bu göçlerin Toplumsal, Ekonomik ve Siyasal Yönden Etkileri”, 9. Askeri Tarih Seminer Bildirileri, 22-24 Ekim 2003, Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2006, ss.501-525.
  • ---------------------, Mersin Mübadilleri, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2004.
  • Erdal, İbrahim, Mübadele: Uluslaşma Sürecinde Türkiye ve Yunanistan 1923-1925, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2006.
  • Hırschon, René, “Ege Bölgesindeki Ayrışan Halklar”, Ege’yi Geçerken 1923 Zorunlu Nüfus Mübadelesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Hökelekli, Hayti, Din Psikolojisi, Ankara, 1993.
  • Kara, Melike, Girit Kandiye’de Müslüman Cemaati 1913-1923, Kitap Yaynevi, İstanbul, 2008.
  • Lozan Sulh Muahedenamesi Mukavelenamesi 24 Temmuz 1339-1923, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hariciye Vekaleti.
  • McCarthy, Justin, Ölüm ve Sürgün, Çev. Bilge Umar, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Ortaylı, İlber, Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayincilik, İstanbul 2001.
  • Öksüz, Hikmet, “Türk-Yunan Nüfus Değişimin Sebep ve Bazı İstisnaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XVI, Sayı:48, Kasım 2000.
  • Özçelik, Selahattin, “Osmanlı İç Hukukunda Zorunlu Bir Tehir(Mürted) Maddesi”, OTAM, S.11, Ankara 2000.
  • Soysal, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları I. Cilt (1920-1945), Ankara, 2000, TTK Yayınları.
  • Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1983.
  • Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000.
  • Yeni Adana, 24. 05. 1926.