1797-1800 Tarihlerinde Osmanlı-Rusya Arasında Karadeniz Üzerinden Gerçeklesen İhracat ve İthalat (87/5 Numaralı Rusya Ahkam Defterine Göre)

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 3 Eylül 1739 tarihli Belgrad antlaşmasının dokuzuncu maddesi ile ilk defa Karadeniz’deki Rus tüccarlarının statüleri ortaya konulmuştur. Buna göre Rus tüccarlar, Osmanlı Devletinin reâyâ gemileri ile ticaret yapmaya başlamışlardır. Rusya, Osmanlı Devleti ile 1782 ticaret antlaşmasına kadar bu yeni usulle ticaret yapmaya devam etmiştir. 1782 ticaret antlaşmasıyla birlikte artık kendi gemileriyle de Osmanlı Devleti ile ticaret yapan Rusya, bu ticarette Osmanlı reâyâ gemilerini de kullanarak Osmanlı Devletine önemli miktarda ihracat gerçekleştirmiştir

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Rusya, İhracat, İthalat

İmportation-Exportation Between Ottoman Empire and Russia Across Black Sea Between 1797-1800 (According to Nu: 87/5 Russian Judgments Registers)

The status of Black Sea Russia merchants has been for the first time stated by the Belgrad agreement of September, 03, 1739 between Ottoman State and Russuia. Under the rules of the agreement, Russian merchants used the ships belonged to Ottoman residents of moslem and non-moslem people, known as Ottoman people ships. Russia has continued its trade with Ottoman State guiding the rules of the agreement until the Trade Agreement of 1782 allowing to use Russia ships together with Ottoman people ships in the trade, which contributed to increase the import from Russia in an enormous quantity

Keywords:

Ottoman, Russia, Export, Imports,

PDF

___

BOA Rusya Ahkam Defteri, no. 83/1.
BOA Rusya Ahkam Defteri, no. 87/5.
BOA Rusya Ahkam Defterleri, no. 88/6.
Bağış, Ali İ., “III George Döneminde İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ekonomi Siyaseti 1760-1815”, Türk-İngiliz İlişkileri 1583-1984, Başbakanlık Bas. Yay. Enfor. Gnl. Mdr. Yay., Ankara 1985, s. 43-52.
Barthold, W., “Kefe”, İ.A., c. VI, İstanbul1967, s. 535-537.
Beydilli, Kemal, “Karadeniz’in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve Miri Ticaret Teşebbüsü”, Belleten, LV/214, Ankara1991, s. 687-755.
Bostan, İdris, “İzn-i Sefine Defterleri ve Karadeniz’de Rusya ile Ticaret Yapan Devlet-i Aliyye Tüccarları 1780-1846”, TDAD, Sayı 6, İstanbul 1991, s.21-49.
--------------- “Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu (1700- 1787)”, Belleten, c. LIX, Sayı 225 (Ağustos 1995),s. 353-394.
Falkus, M.E., Rusya’nın Endüstrileşmesi 1700-1914, Çev. Alaaddin Şenel, Ankara 1986.
Fidan, Murat, “XIX. Yüzyılda Osmanlı-Rusya Ticari Münasebetleri”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, (Basılmamış Doktora Tezi), Samsun 2002.
nalcık, Halil, “İmtiyazat”, Encyclopaedia of İslam, Leiden-Londra 1971, s. 1179-1189.
--------------- Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, İstanbul 2000.
Kazgan, Gülten, İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evreleri, İstanbul 1993.
Kazıcı, Ziya, Osmanlılarda İhtisap Müessesesi, İstanbul 1987.
Köse, Osman, 1774 Küçük Kaynarca Atlaşması, T.T.K., Ankara 2006.
Kurat, Akdes N., Rusya Tarihi, T.T.K., Ankara 1993.
Kurdakul, Necdet, Ticaret Antlaşmaları ve Kapitülasyonlar, İstanbul 1981.
Muahedat Mecmuası, c. III, Hakikat Matbaası, İstanbul 1294.
Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II, İstanbul 1971.
Pamuk, Şevket, 100 Soruda Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914, İstanbul 1990.
Sarc, Ömer C., “Tanzimat ve Sanayiimiz” Tanzimat I, İstanbul, 1940, s. 423.
Strak, Werner, “İktisadi Düşünce ve Toplumsal Gelişme”, İktisat Risaleleri, Çev. M. Özel, İstanbul 1994, s. 231.
Tukin, Cemal, Boğazlar Meselesi, İstanbul 1999.
Turanlı, Rona, İktisadi Düşünce Tarihi, İstanbul, 1988.