Sultan 'Abdülhamit hala tam açığa kavuşturulamamış, karanlık kalmış bir çok nokta bulunan bir devrin, çelişik, karmaşık, değişik ve ev-. hamlı bir simıisıydı.Amcası Abdülaziz Han ve kardeşi V. Murat Han'ın tahttan iiıdiriJişleri bunu yapan kişilerin kendisini belli bazı şartlar'altında tahta çıkarmaları, İmparatorluğun gİigide zayıflaması, bazı kişilerin artan nüfuzununtehlikesi, Abdülhamifin zaten zayıf olansinirlerini olumsuzyönde etkilemişti.