Hacı Bayram-ı Veli'nin Öğretisinde Din Eğitimi Açısından Öne Çıkan Değerler

Hacı Bayram Veli, Anadolu’nun sosyal ve siyasî açıdan buhran içerisinde bulunduğu 14. yüzyılda, halkın manevî rehber olarak kabul ettiği önemli isimlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Onun rehberliği manevî olduğu kadar sosyal ve ekonomik hayata da yönelik olması hasebiyle bütüncül bir anlayışın yansıması şeklinde kendini göstermektedir. Bütüncül bakış açısına binaen yaşadığı dönemde hem bir sığınak hem de bir rehber olarak kabul gördüğü ifade edilen Hacı Bayram Veli’nin örnek şahsiyeti günümüz için de önemli bir modeldir. Zira zorlu değişim dönemlerinden birine tekabül eden zamanımızda, bencilliğe varan bireyselleşmenin, ayrımcılığa varan gruplaşmaların olumsuz etkilerini çokça tecrübe ettiğimiz düşünüldüğünde, kültürümüzün önemli temsilcilerinden Hacı Bayram Veli gibi örneklerin bugüne dair ne söyleyebileceklerini anlamak, geçmiş, gün ve gelecek arasında sağlıklı bağ kurmak için mühimdir. Değer aktarımını ve güzel örnek olmanın sağlanmasını hedefleyen din eğitiminin söz konusu bağı kurmada etkin rolü bulunmaktadır. Bu noktalardan hareketle çalışmamızda Hacı Bayram Veli’nin öğretisinde günümüz için öne çıkan değerler incelenmeye ve anlaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

التعليم الديني, التعليم الديني ، القيمة ، حاجي بيرم ولى ، كونه نموذجًا ، تغيير اجتماعي, القيمة, حاجي بيرم ولى, كونه نموذجًا, تغيير اجتماعي, Din eğitimi, Değer, Hacı Bayram Veli, Örnek olma, Sosyal değişme

Values Shedding Light on Today in Terms of Religious Education in the Doctrine of Hacı Bayram-ı Veli

Hacı Bayram Veli appears as one of the important names accepted by the people as a spiritual guide in the 14th century, when Anatolia was in a social and political crisis. His guidance manifests itself as a reflection of a holistic understanding, since it is aimed at social and economic life as well as spiritual. The exemplary personality of Hacı Bayram Veli, who is stated to have been accepted as both a shelter and a guide in his lifetime due to his holistic perspective, is also an important model for today. Because in our time, which corresponds to one of the difficult periods of change, it is important to understand what examples such as Hacı Bayram Veli, one of the important representatives of our culture, can say about the present, and to establish a healthy connection between the past, the present and the future, considering that we have experienced the negative effects of individualization leading to selfishness and groupings leading to discrimination. Religious education, which aims to transfer value and to be a good example, has an active role in establishing the said bond. Based on these points, in our study, the values that stand out for today in the doctrine of Hacı Bayram Veli will be tried to be examined and understood.

Keywords:

Religious education, Value, Hacı Bayram Veli, Being a model, Social change, القيمة, حاجي بيرم ولى, كونه نموذجًا, تغيير اجتماعي,

PDF

___

KAYNAKÇA: ALPAYDIN, Mehmet Akif. “Âdem’e (a.s.) Öğretilen İsimler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (Aralık, 2016), 4/2: 124-138.
AZAMAT, Nihat. Hacı Bayrâm-ı Velî, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 14, İstanbul, 1996. ______________Melâmet, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 29, İstanbul, 2004.
BANDURA, Albert. “Social Cognitive Theory of Mass Communication”, Media Psychology, 3, ( 2001).
BAYKARA, Tuncer. “Hacı Bayram-ı Veli Dönemine Umumi Bir Bakış, V. Vakıf Haftası (1-7 Aralık 1986): Türk Vakıf Medeniyeti Çerçevesinde Hacı Bayram-ı Veli ve Dönemi Semineri (2-3 Aralık 1986), 1986: 15-18.
BAYRAKLI, Bayraktar. Kur’ân’da Değişim, Gelişme ve Kalite Kavramları, İstanbul: İFAV, 1999.
___________. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, C.1, İstanbul, 2001.
___________. Kur'ân'da İçsel, Sosyal, Maddî Çevre Kavramları, İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2009.
BUHÂRÎ, İmâm. el-Edebü’l-Müfred Tercüme ve Şerhi. Çeviren ve Şerheden: Yaşar Kandemir, İstanbul: Tahlil Yayınları, 2017.
CEBECİOĞLU, Ethem. Hacı Bayram Velî ve Tasavvuf Anlayışı, Muradiye Kültür Vakfı (5/3), Ankara 1994.
CEYLAN, İsa. “Manevi Eğitim Açısından Hacı Bayrâm-ı Velî’nin Şiirlerinde Varoluşçu Temalar”. Eskiyeni Dergisi (39), Eylül 2019.
ÇAĞRICI, Mustafa vd. Kur'an Yolu Tefsiri, Cilt: 1, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020.
ÇAĞRICI, Mustafa. “Hevâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 17, İstanbul, 1998. ÇAPÇIOĞLU, İhsan. “Anadolu İrfan Geleneğinde Bir Arada Yaşamanın Temel Değerleri: Hacı Bayram-ı Veli Örneği.” II. Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 1(3-4 Mayıs, 2017), Editör: Ethem Cebecioğlu vd., Ankara: Kalem Neşriyat, 2017.
ÇELİK, İsa. “Hacı Bayram Veli’nin Yaşadığı Dönemde Tasavvufi Hayata Genel Bir Bakış.” Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 1 (25-26 Mayıs, 2016), Editör: Ahmet Cahid Haksever, 2016.
__________. “Bir Zirve Öyküsü: XIV-XV. Asırlarda Anadolu’da Tasavvuf ve Tarikatlara Hacı Bayram-ı Veli Merkezli Genel Bir Bakış.” II. Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 1(3-4 Mayıs, 2017), Editör: Ethem Cebecioğlu vd., Ankara: Kalem Neşriyat, 2017.
DALKILIÇ, Bayram. “Hacı Bayram Velî’nin ‘Şar’ Kavramının Yorumlanması Üzerine Düşünceler ve Çözümlemeler.” Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 2 (25-26 Mayıs, 2016), Editör: Ahmet Cahid Haksever, Kalem Neşriyat, Ankara, 2016.
EKİM, Gökhan. “‘Sohbet’ Toplantılarında, Topluluğun Kuruluşuna Yönelik Gerçekleştirilen İlk Toplantı ve Önemi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(1): 97-110.
GÜRER, Banu. “Helal Lokma”, Diyanet Aile Dergisi, Ankara 2015.
GÜZEL, Abdurrahman Güzel. “Hacı Bayram Velî’nin Üç İlâhisinin Tasavvufi Açıdan Açıklanması”. Hacı Bayram Veli Sempozyumu Bildirileri (8-9 Mart), Ankara, 1990.
İVGİN, Hayrettin. “Ankara’nın Manevi Mimarı: Hacı Bayram Velî”, Kültür Evreni, 30: 74-90.
IŞITAN, İbrahim. “Hacı Bayrâm-ı Velî’nin Mânevî Kişiliği ve Psiko-Sosyal Etkisi”. Journal of History Culture and Art Research (Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi) C. 5, S. 3, Eylül 2016.
KAHRAMAN, Ferruh. “Hazreti Âdem’e Öğretilen İsimler: İnsanoğlunun Gerçek Mahiyetinin Tezahürü”. Balıkesir İlahiyat Dergisi (Haziran 2020), 11: 39-63.
KAZANÇ, Fethi Kerim. “Tevhîd İnancı ve Evrensel Ahlâk İlişkisi: Hz. İbrâhîm Örneği.” Kelam Araştırmaları, 9:1 (2011): 77-126.
KILIÇ, Cevdet. “Hacı Bayram Velî’de İnsanın Ontolojik Varlığı ve Olgunlaşması Süreci”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Y:7 S: 16, Ankara, 2006.
KURNAZ, Cemal. “Gönül.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 14, İstanbul, 1996.
OKUDAN, Rıfat. “Hacı Bayrâm Velî’nin Şiirinde Şehir Metaforu”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (16), Isparta, 2012.
ÖZAFŞAR, Mehmet Emin vd. (Ed.). Hadislerle İslâm, Cilt: 3, İstanbul, 2020.
ÖZKÖSE, Kadir. “Hacı Bayram Velî ve Yaşadığı Döneme Tesiri”. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 2004.
TATCI, Mustafa. “Gönül Çocuğunu Aşk Fırınında Pişiren Bir Halvetî Somuncu Baba.” Uluslararası Hacı Bayrâm-ı Velî Sempozyumu (14-16 Aralık 2012), Ankara, 2012.
TEK, Abdürrezzak. Ankara’nın Gönül Sultanı Hacı Bayram-ı Velî. Ankara: Diyanet Yayınları, 2015.
TİRMÎZİ, EbûÎsâ. el-Câmiu’l-kebîr. Thk. Beşşâr Avad Ma’rûf. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
ULUDAĞ, Süleyman. “Fütüvvet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 13, İstanbul, 1996.
_______________. “Ma’rifet-i Nefs.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 28, Ankara, 2003.
_______________. “Sohbet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 37, İstanbul, 2009.