Oğuzhan FIRAT, Merve KARAKUŞ, Ethem ARSAVA, Mehmet Akif TOPÇUOĞLU, Kutay DEMİRKAN

İskemik İnmelerde Risk Faktörlerinin Yönetiminde Kılavuz Karşılaştırması

Fokal veya global serebral fonksiyon bozukluğuna ait klinik bulguların 24 saat ve daha uzun sürdüğü klinik bir durum olan inme, engellilik ve ölümle sonuçlanması yönüyle toplumsal bir sağlık sorunu olarak tanımlanmaktadır. Ölümle sonuçlanmayan inmelerin kötü yaşam kalitesi ve artmış bakım maliyetleri gibi sonuçlara neden olduğu bilinmektedir. İnme, gelişim mekanizmasına göre genel olarak iskemik ve hemorajik inmeler olarak iki sınıfa ayrılmaktadır. Toplumda iskemik inmelerin (%85- 90) görülme sıklığı hemorajik inmelere (%10-15) göre daha yüksek olduğu bildirilmektedir. Hipertansiyon, diyabet, ateroskleroz ve atriyal fibrilasyon gibi risk faktörlerinin yönetimi ile inme görülme sıklığının azaltıldığı belirtilmektedir. Risk faktörlerinin yönetimi, hastalığa özgü tedavi yöntemlerini ve yaşam tarzı değişikliklerini içermektedir. İnme için tanımlanan risk faktörlerinin yönetiminde başvurulan birçok kılavuz bulunmakta ve bu kılavuzlar arasında farklılıklar olduğu düşünülmektedir. Bu değerlendirmede inme risk faktörlerinin yönetiminde sıklıkla başvurulan 5 farklı kılavuz arasındaki farklar tespit edilmiştir. Amerikan İnme Derneği/Amerikan Kalp Derneği kılavuzu, diğer kılavuzlara göre daha fazla risk faktörlerinin tanımlanması yönüyle daha kapsamlı olduğu, Çin kılavuzunda yaşam tarzı değişikliklerine diğer kılavuzlara kıyasla daha az öneri bulunduğu ve Kanada ve Avrupa İnme Organizasyonu kılavuzlarında kriptojenik inmeler için risk faktörlerine yönelik az sayıda öneri sunduğu tespit edilmiştir. Ülkemizdeki ulusal kılavuzda ise tedavi önerilerinin kanıt düzeyinin belirtilmemesinin, diğer kılavuzlara kıyasla önemli bir eksikliği olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İnme, risk faktörleri, kılavuz karşılaştırması

PDF

___

1. Howard VJ, Kleindorfer DO, Judd SE, McClure LA, Safford MM, Rhodes JD, et al. Disparities in stroke incidence contributing to disparities in stroke mortality. Ann Neurol. 2011;69(4):619-27.
2. Fatahzadeh M, Glick M. Stroke: epidemiology, classification, risk factors, complications, diagnosis, prevention, and medical and dental management. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2006;102(2):180-91.
3. Konduru SST, Ranjan A, Bollisetty A, Yadla V. Assessment of risk factors influencing functional outcomes in cerebral stroke patients using modified rankin scale. World J Pharm Pharm Sci. 2018;7(3):755-69
4. Hebert D, Lindsay MP, McIntyre A, Kirton A, Rumney PG, Bagg S, et al. Canadian stroke best practice recommendations: stroke rehabilitation practice guidelines, update 2015. Int J Stroke 2016;11(4):459-84.
5. Singer J, Gustafson D, Cummings C, Egelko A, Mlabasati J, Conigliaro A, et al. Independent ischemic stroke risk factors in older Americans: a systematic review. Aging (Albany NY). 2019;11(10):3392.
6. Boehme AK, Esenwa C, Elkind MS. Stroke risk factors, genetics, and prevention. Circ Res. 2017;120(3):472-95.
7. Tsai C-F, Anderson N, Thomas B, Sudlow CL. Comparing risk factor profiles between intracerebral hemorrhage and ischemic stroke in Chinese and white populations: systematic review and meta-analysis. PloS one. 2016;11(3):e0151743.
8. Oza R, Rundell K, Garcellano M. Recurrent ischemic stroke: strategies for prevention. Am Fam Physician. 2017;96(7):436-40.
9. Allen CL, Bayraktutan U. Risk factors for ischaemic stroke. Int J Stroke. 2008;3(2):105-16.
10. Alloubani A, Saleh A, Abdelhafiz I. Hypertension and diabetes mellitus as a predictive risk factors for stroke. Diabetes Metab Syndr . 2018;12(4):577-84.
11. Guzik A, Bushnell C. Stroke epidemiology and risk factor management. CONTINUUM: Lifelong Learning in Neurology. 2017;23(1):15-39.
12. Hackam DG, Hegele RA. Cholesterol Lowering and Prevention of Stroke: An Overview. Stroke. 2019;50(2):537-41.
13. Midi İ, Afşar N. İnme risk faktörleri. Klinik Gelişim. 2010;10(1):1-14.
14. Park J, Yeo M, Kim J, Kim S, Lee S-H, Kwon S, et al. Sleep-disordered breathing and wake-up stroke: a differential association depending on etiologic subtypes. Sleep Med. 2020;76:43-7.
15. Mackie P, Weerasekara I, Crowfoot G, Janssen H, Holliday E, Dunstan D, et al. What is the effect of interrupting prolonged sitting with frequent bouts of physical activity or standing on first or recurrent stroke risk factors? A scoping review. PloS one. 2019;14(6).
16. McIntyre WF, Healey J. Stroke prevention for patients with atrial fibrillation: Beyond the guidelines. J Atr Fibrillation. 2017;9(6). 1475
17. Niewada M, Michel P. Lifestyle modification for stroke prevention: Facts and fiction. Curr Opin Neurol. 2016;29(1):9-13.
18. Bang OY, Ovbiagele B, Kim JS. Nontraditional risk factors for ischemic stroke: an update. Stroke. 2015;46(12):3571-8.
19. Spence JD. Nutrition and risk of stroke. Nutrients. 2019;11(3):647.
20. Li F, Xie Z, Zhu L, Zhang J, He H, Qin Y, et al. Oral contraceptives use and increased risk of stroke: a dose-response meta-analysis of observational studies. Front Neurol. 2019;10:993.
21. Christensen H, Bushnell C. Stroke in Women. CONTINUUM: Lifelong Learning in Neurology. 2020;26(2):363-85.
22. Hankey GJ, Eikelboom JW. Homocysteine and stroke. Curr Opin Neurol. 2001;14(1):95-102.
23. Angelini F, Fortuni F, Tsivgoulis G, Agnelli G, Bocchino PP, Franchin L, et al. Comparison of antithrombotic strategies in patients with cryptogenic stroke and patent foramen ovale: An updated meta-analysis. Cardiovasc Drugs and Ther. 2020:1-7.
24. De Amorim L, Maia F, Rodrigues C. Stroke in systemic lupus erythematosus and antiphospholipid syndrome: risk factors, clinical manifestations, neuroimaging, and treatment. Lupus. 2017;26(5):529-36.
25. Jordan LC, Kassim AA, Wilkerson KL, Lee CA, Waddle SL, Donahue MJ. Using novel magnetic resonance imaging methods to predict stroke risk in individuals with sickle cell anemia. Hematol Oncol Stem Cell Ther. 2020. 13(2);76-84.
26. Kernan WN, Ovbiagele B, Black HR, Bravata DM, Chimowitz MI, Ezekowitz MD, et al. Guidelines for the Prevention of Stroke in Patients With Stroke and Transient Ischemic Attack. Stroke. 2014;45(7):2160-236.
27. Wein T, Lindsay MP, Côté R, Foley N, Berlingieri J, Bhogal S, et al. Canadian stroke best practice recommendations: Secondary prevention of stroke, sixth edition practice guidelines, update 2017. Int J Stroke. 2018;13(4):420-43.
28. Committee ESOE, Committee EW. Guidelines for management of ischaemic stroke and transient ischaemic attack. Cerebrovasc Dis. 2008;25(5):457-507.
29. Wang Y, Liu M, Pu C. Chinese guidelines for secondary prevention of ischemic stroke and transient ischemic attack: Compiled by the Chinese Society of Neurology, Cerebrovascular Disease Group. Int J Stroke. 2017;12(3):302-20.
30. Uzuner N, Balkan S, Güngör L, Dora B, Öztürk V, Işikay C ve ark, İnmede Birincil Koruma- Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği İnme Tanı ve Tedavi Kılavuzu . Türk Beyin Damar Hast Der. 2015;21:60-7.