Amasya İl Merkezindeki Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran Kadınların Aile Planlaması Yöntem Kullanımı ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Araştırma, aile sağlığı merkezlerine başvuran kadınların aile planlaması yöntem kullanımı ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan araştırma, 24 Temmuz-1 Eylül 2017 tarihleri arasında aile planlaması danışmanlığı almak için Amasya İl Merkezindeki 6 Aile Sağlığı Merkezine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 1061 kadın ile yürütülmüştür. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan veri toplama formu kullanılarak toplanmış ve SPSS 22 paket programında analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan kadınların (n=1061) yaş ortalamaları 31,05±7,00 (min=17, max=52)’dir. Kadınların %36,9’u lise mezunu, %85,5’i ev hanımı, %99,6’sı evli ve %89,5’i kentte yaşamaktadır. Kadınların %46.4’ü modern, %31.3’ü geleneksel yöntem ile gebelikten korunmaktadır. Kadınların en çok kullandıkları modern kontraseptif yöntemler sırasıyla erkek kondomu, RİA, hormonal yöntemler ve tüp ligasyonudur. Kadınların herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanma durumları ile yaşı, eşin yaşı, yaşadığı yer, gebelik sayısı, doğum sayısı, son iki doğum arasında geçen süre, son doğumun üzerine geçen süre ve yaşayan çocuk sayısı gibi özelikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Aynı zamanda kadının öğrenim durumu, evlilik yaşı, yaşadığı yer ve son iki doğum arasında geçen süre ile etkili aile planlaması yöntem kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Aile planlaması hizmetlerinin yürütüldüğü aile sağlığı merkezlerine başvuran her kadının aile planlaması konusundaki gereksinimleri fark edilmelidir. Kadınların düşünce, seçim ve kararları ile uyumlu rehberlik sağlık hizmetleri kapsamında sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Kadın, aile planlaması, danışmanlık

Use of Family Planning Methods by Women Applicants to Amasya Central Public Health Centre and Influencing Factors

Objective: The survey was conducted to identify methods of contraception used by women applying to family health centres and factors affecting this use. Materials and Method: This descriptive survey was conducted in the period 24 July-1 September 2017 with 1,061 women applying to 6 Family Health Centres at Amasya provincial centre to receive counselling in family planning and accepting to take part in the survey. Data were collected by using the form designed by researchers and analysed with SPSS 20 programme. Findings: The average age of women participating to the survey (N=1061) is 31.05±7.006 (min=17, max=52). 36.9% of women are high school graduates, 85.5% are housewives, 99.6% are married and 89.5 are living in the city. Of these women 46.4% use modern and 31.3% use conventional methods of contraception. The modern methods of contraception most widely used by women include male condom, IUA, hormonal methods and tube ligation. Evaluating women’s use of any family planning method with respect to their socio-demographic characteristics it is found that there is statistically significant relationship between this practice and age, education status, age of husbands and the place they live (p 0.05). Conclusion: Needs of all women applying to family health centres delivering family planning services must be noted and taken into account. Guidance in line with ideas, choices and decisions of women must be provided in the context of health services.

Keywords:

Woman, Family planning, Counselling,

PDF

___

1. WHO (2017). http://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs351/en/
2. Çayan A. 15–49 yaş evli kadınların aile planlaması yöntemlerine ilişkin tutumlarının kullandıkları kontraseptif yöntemler ile ilişkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2009.
3. Duman NB, Yılmazel G. Doğum sonrası ev ziyaretleri yoluyla verilen aile planlaması danışmanlığının etkili aile planlaması yöntemi kullanımına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2014;11 (2): 52-58.
4. Budak MŞ, Toğrul C, Balsak D, Sakar MN, Tahaoğlu AE, Akgöl S ve ark. İsteğe bağlı küretaj olan kadınların kontrasepsiyon yöntemleri ve küretaj nedenleri açısından değerlendirilmesi. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2015; 12(3), 106–109.
5. Selassie, T. G. (2017). Determinants of contraceptive use among urban youth in Ethiopia. The Ethiopian Journal of Health Development (EJHD), 10(2). ISO 690.
6. Bostancı MS. Doğu Anadolu bölgesindeki bir ilçede kadınların kullandıkları kontraseptif yöntemleri için bilgi kaynakları ve istenmeyen gebeliklerle ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi 2011; 38 (2): 202-207. doi: 10.5798/diclemedj.0921.2011.02.0015.
7. Tohma YA, Özdeğirmenci Ö, Çoşkun B, Çolak E, Dilbaz B, Erkaya S. İstemli gebelik sonlandırılması, bir aile planlaması yöntemi midir? Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2014; 11(4): 110 – 112.
8. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013.
9. Doğru HY, Oktay G, İşgüder ÇK, Özsoy AZ, Çakmak B, Delibaş İB ve ark. Yaş gruplarına göre kadınların eğerlendirilmesi: Tersiyer tek merkez deneyimi. Dicle Tıp Dergisi 2016; 43 (3): 413-418. doi:10.5798/diclemedj.0921.2016.03.0706.
10. Cetişli NE, Top ED, Arkan G, Kaba F, Ertop F. Evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin cinsel yaşam ve benlik saygısına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2016;13 (2): 101-106. doi:10.5222/HEAD.2016.101.
11. Lindh, I., Skjeldestad, F. E., Gemzell ‐ Danielsson, K., Heikinheimo, O., Hognert, H., Milsom, I., & Lidegaard, Ø. (2017). Contraceptive use in the Nordic countries. Acta obstetricia et gynecologica Scandinavica, 96(1), 19-28.
12. Kutlu R, Sayın S, Uçar M, Aslan R, Demirbaş O. Kadınların sosyodemografik özelliklerine göre kontraseptif yöntem kullanma durumları ve bu yöntemleri tercih nedenleri. Türk Aile Hek Derg 2014; 18 (3): 134-141. doi: 10.15511/tahd.14.03134.
13. Kitapçıoğlu G, Yanıkkerem E. Manisa Doğumevinde doğum yapan kadınların doğurganlık öyküleri, aile planlaması davranışı ve doğum sonrası aile planlaması danışmanlığı. Ege Tıp Dergisi 2008; 47(2) : 87 – 92.
14. Balcı BK. Rize ili Çayeli ilçesinde kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran hastalar arasında kontraseptif yöntem seçimi. Ortadoğu Tıp Dergisi 2015; 7 (1): 1- 4.
15. Gılıç E, Ceyhan O, Özer A. Niğde Doğumevi'nde doğum yapan kadınların aile planlaması konusundaki bilgi tutum ve davranışları. Fırat Tıp Dergisi 2009;14(4): 237-241.
16. Çalışkan BG, Doğan B, Olçum GG. Kırsal bölgede yaşayan kadınların aile planlaması yöntemi tercihlerine yaş ve eğitimin etkisi. Türk Aile Hek Derg 2014; 18 (4): 189-194. doi:10.15511/tahd.14.04189.
17. Giray H, Keskinoğlu P. Işıkkent Sağlık Ocağına başvuran 15-49 yaş evli kadınların etkili aile planlaması yöntemi kullanımı ve etkileyen etmenler. Sted 2006; 15(2):23-26.
18. Kutlu R, Kılıçaslan AÖ. Bir aile planlaması polikliniğine başvuran kadınların rahim içi aracı terk etme nedenleri. Türk Aile Hek Derg 2014; 18 (3): 149-155. doi:10.15511/tahd.14.03149.
19. Çağlayan EK, Kara M, Aslan N. Yozgat ilinde yaşayan kadınların kullandığı kontraseptif yöntemler. Cumhuriyet Tıp Derg 2014; 36: 57-61. http://dx.doi.org/10.7197/1305-0028.2188.
20. Singh, A., Meena, P., Radhakrishnan, G., & Rutela, M. (2017). A knowledge, attitude and practice study on awareness and acceptance of contraception in postpartum women in a tertiary care hospital. International Journal of Reproduction, Contraception, Obstetrics and Gynecology, 5(6), 1921-1924. ISO 690
21. Tawiah, E. O. (1997). Factors affecting contraceptive use in Ghana. Journal of Biosocial Science, 29(2), 141-149.
22. Oltuluoğlu H, Başer M. Malatya il merkezinde yaşayan evli kadınların kullandıkları aile planlaması yöntemleri ve seçme nedenlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012;19(3):167-74. aile planlamasına bakışları ve seçtikleri yöntemleri