RİSK ODAKLI İÇ DENETİMİN STRATEJİK YÖNETİM ANLAYIŞI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Günümüz iş dünyasında işletmeler değişim hızından her zamankinden daha fazla etkilenmektedir. Bir yönetim tekniği ve tercihi olarak değerlendirilen stratejik yönetim anlayışı bu süreçte, işletmeler açısından geleceği kurgulayabilmek için etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Stratejik yönetim, işletmelerin yönetsel açıdan olduğu kadar denetim süreçlerinin yapılandırılmasında da etkin rol oynamaktadır. Küreselleşmeyle birlikte artan iş yoğunluğu, işletmelerin geleneksel denetim uygulamalarını yetersiz hale getirmiştir. İşletmeler için riskli faaliyetlerin artması ile birlikte iç denetim uygulamalarından, risk odaklı iç denetim uygulamalarına geçiş gerçekleşmiştir. İşletmelerin gelecekte karşılaşma ihtimali bulunan riskli alanlara yönelmesi, işletmelerin en az kayıpla en fazla kazancı elde etmesi açısından önem taşımaktadır. Söz konusu avantaj ancak, işletmelerin risk barındıran faaliyetleri önceden tespit etmesi ile mümkün olabilecektir. Bu çalışmanın amacı örgütlerde geleceğe yönelik planlanan hedefler ve alınması gereken kararların sağlıklı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirilmesi için risk odaklı iç denetim anlayışına yönelik uygulamamalarından ne düzeyde faydalanılması gerektiğine dair tespitler yapılmasıdır. Bu bağlamda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışmada iç denetim, risk odaklı denetim, risk yönetimi, stratejik yönetim açısından risk odaklı iç denetim konuları ve ilişkileri incelenmiştir. Çalışma sonucunda özellikle dinamik bir yapı barındıran bazı sektörlerde risk odaklı iç denetim anlayışına dönük bir yönetim kültürünün örgütlere ciddi katkı sağlayabileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Risk Odaklı İç Denetim, İç Denetim, Risk Yönetimi, Stratejik Yönetim

EVALUATION OF RISK BASED INTERNAL AUDIT IN TERMS OF STRATEGIC MANAGEMENT

In today's business world, organizations are affected much more than ever from the pace of change. Strategic management approach, which is evaluated as a management technique and preference, is used effectively by enterprises in this process for building the future. Strategic management plays an active role in structuring the audit processes of the enterprises as well as the managerial aspects. The increasing workload with globalization has turned traditional auditing practices of organizations to be insufficient. For organizations, the increased risky activities provided a transition from internal audit practices to risk focused internal audit practices. The orientation of enterprises to risky areas that they are likely to encounter in the future is quite important for them to attain maximum income with minimum loss. The advantage in question can only be attained if the organizations determine the risk-bearing activities in advance. The aim of the study is to determine to what extent the risk oriented internal audit approaches should be utilised for the realisation of future objectives and the decisions to be taken in organizations in a healthy and reliable manner. In this context, one of the qualitative research methods, namely document analysis technique, is used in the study. Risk-oriented internal audit subjects and relations are examined in terms of internal audit, risk-oriented audit, risk management and strategic management in the study. As the result of the study, it is foreseen that a management culture towards risk-oriented internal audit concept would yield serious contributions to the organizations, particularly for those in certain sectors having a dynamic structure.

Keywords:

Risk Based Internal Audit, Internal Audit, Risk Management, Strategic Management,

PDF

___

Acar, A. (2016). Risk odaklı denetim. Muhasebe ve Denetim Dünyası Dergisi, 1(1), 55-66.
Ansoff, I. (1979). Strategic management. New York: John Wiley & Sons.
Akgemci, T. (2007). Stratejik yönetim. Ankara: Gazi Kitapevi.
Akkaya, G. (2011). Risk odaklı iç denetim ve risk odaklı iç denetim planlamasında risk matrisinin oluşturulmasına yönelik bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Aksoy, T. (2018). Risk odaklı iç denetim sürecinde operasyonel risklerin belirlenip ölçülmesine yönelik uygulamalı bir 3*5 risk matriksi ve risk analiz anket formu önerisi. Mali Çözüm Dergisi, (28), 37-77.
Aktuğlu, M. A. (1996). Denetleme ve revizyon. İzmir: Barış Yayınları.
Başar, H. (1997). İşletmelerde stratejik planlama ve yönetim, yönetim ve organizasyon seminer notları. Konya: KTO Yönetici Eğitim Merkezi Yayınları, Konya.
Cengiz, S. (2013). İşletmelerde kurumsal yönetim kapsamında iç denetimin yeri ve önemi: Borsa İstanbul’da bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(11), 403-448.
Çalgan, E., Menteşe, E., Işıloğlu, F. ve Toroslu, M. V. (2008). Muhasebe denetimi, İstanbul: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşaviler Odası Yayınları.
Çankaya, F., Dinç, E. ve Kara, M. (2012). Etik ilkeler ve raporlama zamanlılığının risk odaklı iç denetimin başarısına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 239-264.
Çetin, A. A. ve Pamukçu A. (2019). İç denetçilere ait demografik ve sosyo-ekonomik faktörlerin işletmelerde kurumsal sürdürebilirlik ve risk odaklı iç denetime etkisi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(1), 20-32.
Demirbaş, M. (2005). İç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin kapsamında meydana gelen değişimler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 167-188.
Dinçer, Ö. ve Fidan, Y. (1996). İşletme yönetimine giriş. İstanbul: Beta Yayınları.
Doğmuş, D. M. (2010). Avrupa Birliği’nde iç denetim sistemi. Ankara: Maliye Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Araştırma Serisi.
Eren, E. ( 2009). Yönetim ve organizasyon (çağdaş ve küresel yaklaşımlar). İstanbul: Beta Yayınları.
Fayol, H. (2008). Genel ve endüstriyel yönetim. 2. Baskı, M. A. Çalıkoğlu (Çev.), Ankara: Adres Yayınları.
Gökçen, A. B. ve Yelken, R. (2019). Holdinglerde risk odaklı iç denetim yapısı ve bir araştırma. İda Academia, 2(2), 155-177.
Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 61-85.
Güredin, E. (2008). Denetim ve güvence hizmetleri. İstanbul: Arıkan Yayınları.
İşcan, Ö. F. (2000). Stratejik yönetim ve işgören eğitimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 231-242.
Kara, S. ve Sakarya, Ş. (2012). Kurumsal risk yönetimi çerçevesinde risk odaklı iç denetim ve İMKB uygulaması, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 5(1), 69-96.
Karacan, S. ve Uygun, R. (2012). Denetim ve raporlama. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Karakelleoğlu, İ. M., Gönen, S. ve Rasgen, M. (2017). Determination of risks based internal auditing approach and a sample case study. The Journal of Academic Social Science, 5(51), 380-393.
Karcıoğlu, R., Kurnaz, E. (2017). Türkiye’de kamu sektöründe risk odaklı iç denetim yaklaşımı: Kamu iç denetçilerine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 31, (5), 1087-1104.
Kıral, H. (2014). İç Denetim, Yönetime Değer Katmak. Ankara: İç Denetim Koordinasyon Kurulu Yayınları.
Kışhalı, Y. ve Pehlivanlı D. (2006). Risk odaklı iç denetim ve IMKB uygulaması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (30), 75-87.
Koontz, H. (1961). The managament theory jungle. The Academy Of Management Journal, 4(3), 174-87.
Köse A. ve Döş İ. (2014). Risk tabanlı denetimin eğitim alanında uygulanabilirliğinin maarif müfettişlerinin görüşlerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 45-64.
Önder, F. (2008). Türk hukukunda iç denetim ve uluslararası standartlara uyumu. Ankara: Asil Yayınları.
Özer, M. A. (2010). İç denetime yönelik, etkin kontrol ve yönetim sistemi için-kuruluşlarda süreç, performans ve risk analizi/yönetimi. Ankara: Adalet Yayınları.
Özgül, B. ve Mengi, T. B. (2016). Kurumsal sürdürülebilirlik ve güvencesi iç denetim, İstanbul: Beta Yayınları.
Pehlivanlı, D. (2011). Denetim yaklaşımlarından butik denetime. Denetişim, (8). 14-17.
Porter, M. E. (1980). Competitive strategy. New York: The Free Press.
Poister, T. H.ve Streib, G. D. (1999). Strategic management in the public sector; concepts, models and processes. Public Productivity And Management Review, 22(3), 308- 325.
Robertson, J.C. (1990). Auditing. Boston: BPI-IRWIN
Safranskı, S. ve Kwon, W. (1991). How to write a business plan?. Boston: Linda Pinson And Jerry Kinnet Pres.
Söyler, İ. (2007). Kamu sektöründe stratejik yönetim uygulanabilir mi? (engeller/güçlükler). Maliye Dergisi (152).
Toroslu, V. M. (2014). TTK kapsamında iç kontrol ve iç denetim. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
Türedi, H., Zor, Ü. ve Gürbüz, F. (2015). Risk odaklı iç denetim. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (1-17).
Uysal, C. M. (2018). Kamu kurumlarında kurumsal risk yönetimi ve risk odaklı iç denetim: iç denetçiler üzerine bir araştırma. Denetişim, 8(18), 35-44.
Uzun, K. A. (2009). Kamu yönetiminde iç kontrol ve iç denetim yaklaşımı. Denetişim, 59-65.
Yereli A. N. ve Susmuş T. (2009). Globalleşme sürecinde YMM’lik mesleği ve YMM’lerin yeni TTK tasarısının muhasebe ve denetim alanına bakış açılarının analizi: İzmir ili örneği. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Matbaası.
Yılancı, M. F. (2006). İç denetim, Türkiye’nin 500 büyük sanayi işletmesi üzerine bir araştırma, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Yılmaz, M. L. (2009). İlk 500'de faaliyet gösteren Konya'daki işletmelerin stratejik yönetime bakış açıları, sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (8)16.