ÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARI: NÖROGÖRÜNTÜLEMENİN TANIYA KATKISI VAR MI?

Amaç Baş ağrısı, çocukluk çağında sık görülen bir yakınmadır. Genellikle etiyolojide migren, gerilim tipi baş ağrısı gibi benign sebepler saptanmakla birlikte, altta yatan ciddi bir patolojiyi atlama endişesi ile hastalara kraniyal görüntüleme sıklıkla yapılmaktadır. Bu çalışmada, çocuklarda görülen baş ağrılarının etiyolojisini ve klinik özelliklerini değerlendirmek, görüntüleme yöntemlerinin tanıya olan katkısını belirlemek istedik. Gereç ve Yöntem Bu retrospektif çalışmaya, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Polikliniği’ne, 2019-2022 yılları arasında, baş ağrısı yakınması ile başvuran hastalar dahil edildi. Baş ağrısı ile ilgili bilgiler (sıklık, süre, tipi, karakteri, şiddeti, lokalizasyonu, eşlik eden bulgular) alındı, kraniyal görüntüleme yapılan hastaların sonuçları kayıt edildi. Baş ağrıları, Uluslararası Baş Ağrısı Cemiyeti’nin kriterlerine göre sınıflandırıldı. Bulgular Yaşları 2-18 arasında değişen, % 64,5’i kız olan, 234 hasta dahil edildi. Yaş ortalaması 12,56 yıl idi. Hastaların % 68,4’ü birincil baş ağrısı tanısı aldı; gerilim tipi baş ağrısı % 46,2, migren % 31,2 ve diğer birincil baş ağrısı sebepleri % 22,5 oranlarında görüldü. İkincil baş ağrıları arasında %79,7 oranında kraniyum, boyun, gözler, kulaklar, burun, sinüsler, ağız ya da diğer yüz veya kraniyal yapıların bozukluklarına bağlı başağrısı görüldü ve en sık sebep sinüzit olarak belirlendi. Hastaların % 66,7’sine kraniyal görüntüleme yapıldı, % 51.9’u anormal saptandı. Anormal olarak değerlendirilen görüntüleme sonuçlarının %14,1’i tesadüfen saptanan, potansiyel klinik önemi olan serebral anormallikler; %10,3’ü tesadüfen saptanan, klinik önemi olmayan bulgulardı. Bu hastaların tedavileri görüntüleme sonucu ile değişmedi. %25’i de baş ağrısı ile ilişkili ekstraserebral anormallik olarak değerlendirildi. Sadece bir hastanın sonucu baş ağrısı ile ilişkilendirildi, sinus ven trombozu tanısı aldı ve tedavisi düzenlendi. Sonuç Bu çalışmada, çocukluk çağı baş ağrılarının büyük çoğunluğunun benign olduğu, etiyolojide ilk sırayı gerilim tipi baş ağrısı, enfeksiyon ve migrenin yer aldığı, görüntüleme yöntemlerinin tanıya katkısının az olduğu görüldü. Baş ağrısı ile başvuran hastalarda, ayrıntılı bir klinik değerlendirilme sonrasında etiyolojinin aydınlatılabileceği, görüntüleme yöntemlerinin seçilmiş vakalarda yararlı olabileceği sonucuna varıldı.

PEDIATRIC HEADACHES: DOES NEUROIMAGING CONTRIBUTE TO DIAGNOSIS?

Objective Headache is a common complaint in childhood. While the etiology is usually benign, such as migraine or tension-type headache, cranial imaging is often performed on patients to identify any missed or serious underlying pathology. In the present study we assess the etiology and clinical characteristics of headaches in children and establish the diagnostic contribution of imaging methods. Material and Method This retrospective study included patients who presented with headaches to the Pediatric Neurology Outpatient Clinic of Süleyman Demirel University Faculty of Medicine between 2019 and 2022. Headache information (frequency, duration, type, characteristics, intensity, localization, and accompanying findings) was obtained, and the cranial imaging results of patients were recorded. Headaches were classified according to the criteria established by the International Headache Society. Results The study included 234 patients aged 2–18 years with a mean age of 12.56 years, of which 64.5% were female. The diagnosis was primary headaches in 68.4% of the patients, with tension-type headaches in 46.2%, migraine in 31.2%, and other primary headache causes in 22.5%. Among the secondary headaches, disorders of the cranium, neck, eyes, ears, nose, sinuses, teeth or other cervical structures accounted for 79.7%, with the most common cause being sinusitis. Cranial imaging was performed on 66.7% of the patients, of which 51.9% were identified with abnormal findings. 14.1% of the imaging results evaluated as abnormal were incidentally detected cerebral abnormalities with potential clinical significance; 10.3% were findings that were found incidentally and had no clinical significance. The treatment of these patients did not change with the imaging result. Another 25% were evaluated as extracerebral abnormality associated with headache. Only one patient's outcome was associated with headache. The patient was diagnosed with sinus vein thrombosis and the treatment was arranged. Conclusion The majority of childhood headaches identified in the present study were found to be benign, with the leading causes being tension-type headache, infection and migraine, and imaging methods were found to be of little diagnostic benefit. It was concluded that a detailed clinical assessment of patients presenting with headaches could clarify the etiology, while imaging methods may be useful in selected cases.

PDF

___

1. Rossi R, Versace A, Lauria B, et al. Headache in the pediatric emergency department: A 5-year retrospective study. Cephalalgia 2018;38(11):1765-72.
2. Ekici A, Yimenicioğlu S, Carman K. Kocak O, Yarar C, Yakut A. Evaluation of headache in children: a retrospective study. EuRJ 2015;1(3);136-40.
3. Yılmaz Ü, Çeleğen M, Yılmaz TS, Gürçınar M, Ünalp A. Childhood headaches and brain magnetic resonance imaging findings. Eur J Paediatr Neurol 2014;18(2):163-70.
4. Köken ÖY, Dünya B, Çelik A, Yılmaz D, Kurt AN. Pediatric Headaches: One year of Observation from A Tertiary Center. Türkiye Çocuk Hast Derg 2021; 15(6): 488-493.
5. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia 2018;38:1–211.
6. Gurkas E, Karalok ZS, Taskın BD, Aydogmus U, Yılmaz C, Bayram G. Brain magnetic resonance imaging findings in children with headache. Arch Argent Pediatr 2017;115:349-55.
7. Raucci U, Della Vecchia N, Ossella C, Paolino MC, Villa MP, Reale A, et al. Management of Childhood Headache in the Emergency Department. Review of the Literature. Front Neurol 2019;23(10): 886.
8. Kelly M, Strelzik J, Langdon R, DiSabella M. Pediatric headache: overview. Curr Opin Pediatr 2018;30(6):748-54.
9. Dao JM, Qubty W. Headache Diagnosis in Children and Adolescents. Curr Pain Headache Rep 2018;22(3):17.
10. Rho YI, Chung HJ, Suh ES, et al. The role of neuroimaging in children and adolescents with recurrent headaches e multicenter study. Headache 2011;51(3):403e8.
11. P.F. Streibert, W. Piroth, M. Mansour, et al. Magnetic resonance imaging of the brain in children with headache: the clinical relevance with modern acquisition techniques. Clin Pediatr 2011;50 (12):1134-39.
12. J. Maytal, R.S. Bienkowski, M. Patel, L. Eviatar. The value of brain imaging in children with headaches. Pediatrics 1995;96(31):413-16.
13. Lewis DW, Dorbad D. The utility of neuroimaging in the evaluation of children with migraine or chronic daily headache who have normal neurological examinations. Headache 2000;40:629-32.
14. Schwedt TJ, Guo Y, Rothner AD. "Benign" imaging abnormalities in children and adolescents with headache. Headache 2006;46(3):387-98.
15. E. Bayram, Y. Topcu, P. Karaoglu, et al. Incidental white matter lesions in children presenting with headache. Headache 2013,53(6):970-76.
16. Kim BS, Illes J, Kaplan RT, Reiss A, Atlas SW. Incidental findings on pediatric MR images of the brain. Am J Neuroradiol 2002;23(10):1674-77.