Kanserli Hastalara Bakım Verenlerin Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışma, kanserli hastalara bakım verenlerin yaşam kalitesini ve etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla planlandı. Materyal-Metot: Araştırmanın örneklemini Eylül 2017-Ocak 2018 tarihleri arasında Edirne’de bir Üniversite’de Medikal Onkoloji Hastanesinde yatarak tedavi gören hastaya bakım veren 110 hasta yakını oluşturdu. Veriler, Hastaya İlişkin Özellikler ve Bakım Verene İlişkin Özellikler Bilgi Formu ve Kanserli Hastalara Bakım Verenlerde Yaşam Kalitesi Ölçeği (The Caregiver Quality of Life Index Cancer Scale-CQLC) kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde yüzdelik, ortalama, Pearson’s korelasyon analizi, student-t testi, One-Way Anova testleri kullanıldı. Anlamlılık düzeyi p< 0,05 olarak kabul edildi. Bulgular: Kanserli hastaya bakım verenlerin yaş ortalaması 47,34±12,86 yıl olup, %70,9’u kadın, %80,9’u evli, %78,2’si çocuk sahibiydi. Bakım verenlerin %93,6’sı aile üyeleri ile birlikte yaşadığını, %55,5’i bakım verdikleri hastaya başka bakım verecek biri olmadığını ve %92,8’inin bakım verdiği hastanın aile üyesi/akrabası olduğunu ifade etti. Kanserli hastaya bakım verenlerin CQOLC toplam puan ortalaması 72,16±14,07 olarak bulundu. Başka bakım vereni olmayan, sosyal güvencesi olmayan ve kötü gelir durumuna sahip bakım verenlerin yaşam kalitesinin istatistiksel olarak daha düşük olduğu belirlendi (p<0,05). Sonuç: Kanserli hastaya bakım verenlerin yaşam kalitesinin iyi düzeyde olmadığı ve yaşam kalitesinin bazı özelliklerden (başka bakım verenin varlığı, sosyal güvence, gelir durumu vb.) etkilendiği bulundu.

Anahtar Kelimeler:

Kanserli Hasta, Bakım Veren, Yaşam Kalitesi

PDF

___

1. Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu (WHO), Dünya Kanser Raporu 2018, Erişim 26.03.2019, http://www.who.int/cancer/en.
2. Karabulutlu Ö. Kemoterapi alan hastalarda semptom yönetimi ve yaşam kalitesinin sürdürülmesi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg. 2009; 17 (3): 218-25 .
3. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Kanser İstatistikleri 2017, Erişim 26.03.2019, http://kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanser-istatistikleri.html.pdf.
4. Karabuğa Yakar H, Pınar R. Kanserli hastalara bakım veren aile üyelerinin yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013; 15(2): 1-16.
5. Kitrungrote L, Cohen MZ. Quality of life of family caregivers of patients with cancer: A literature review. Oncol Nurs Forum.2006; 33(3): 625-32.
6. Orak OS, Sezgin S. Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing. 2015; 6(1): 33-9.
7. Hudson PL, Remedios C, Thomas K. A systematic review of psychosocial interventions for family carers of palliative care patients. BMC Palliative Care. 2010 9(17): 1-6.
8. Kim Y, Given BA. Quality of Life of Family Caregivers of Cancer Survivors. Cancer Supplement. 2008; 112(11): 2556-68.
9. Weitzner MA, Jacobsen PB, Wagner H, Friedland J, Cox C. The Caregiver Quality of Life Index-Cancer (CQOLC) Scale: Development and validation of an instrument to measure quality of life of the family caregiver of patients with cancer. Qual Life Res. 1999; 8: 55-63.
10. Karabuğa Yakar H, Pınar R. Reliability and validity of Turkish version of the caregiver Quality of Life Index Cancer Scale. Asian Pac J Cancer Prev. 2013; 14 (7), 4415-19.
11. Yıldız E, Dedeli Ö, Çınar Pakyüz S. Kanser hastalarına bakım veren aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve araştırma Dergisi. 2016; 13(3): 216-25.
12. Kabataş Yıldız M, Ekinci M. Kanserli hastaya bakım veren aile üyelerinin bakım yükleri ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve araştırma Dergisi. 2017; 13(3): 216-25.
13. Şahin ZA, Polat H, Ergüney S. Kemoterapi alan hastalara bakım verenlerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2009;12(2):1-9.
14. Yeşil T, Çetinkaya Ulusoy E, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 5(4): 54-66.
15. Tang WR. Hospice family caregivers’ quality of life. Journal of Clinical Nursing. 2009; 18, 2563-72.
16. Hacıalioğlu N, Özer N, Karabulutlu E, Erdem N, Erci B. The quality of life of family caregivers of cancer patients in the east of Turkey. Eur J Oncol Nurs. 2010;14: 211-17.
17. Meyers JL, Gray LN. The relationships between family primary caregiver characteristics and satisfaction with hospice care, quality of life, and burden. Oncology Nursing Forum. 2001; 28(1): 73-82.
18. Çeler HG, Cengiz Özyurt B, Elbi H, Özcan F. Meme kanseri hastalarının yakınlarında yaşam kalitesinin ve bakım yükünün değerlendirilmesi. Ankara Med J. 2018; 18(2): 164-74.
19. Karaaslan A. Kanserli hastalara bakım veren aile üyelerinin bakım yükü ve algıladıkları sosyal destek düzeyi, [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2013.