Sacide YILDIZELİ TOPÇU, Bilkay ERGÜL BASKIN

Cerrahi Girişim Bekleyen Kolorektal Kanser Hastalarında Sosyal Destek Algısı ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Kanserin tedavisinde sık başvurulan tedavi yöntemi olan cerrahi girişimler, zaten kanser nedeniyle önemli düzeyde yaşanan psiko-sosyal sorunlara ameliyat ile ilişkili yeni endişelerin eklenmesine neden olarak, hastaların sosyal destek gereksinimlerini arttırmaktadır. Bu çalışmanın amacı da, kolorektal kanser tanısı nedeniyle cerrahi girişim geçirecek hastaların algıladıkları sosyal destek düzeyini ve etkileyen faktörleri incelemektir. Yöntem: Bu tanımlayıcı araştırma Aralık 2016 - Haziran 2017 tarihleri arasında, kolorektal kanser nedeniyle cerrahi girişim geçirmek üzere hastaneye yatan 51 hasta ile yapıldı. Verilerin toplanmasında “ Veri Toplama Formu” ve “Kanser Hastası Sosyal Destek Ölçeği” kullanıldı. Hastalar ameliyattan 1-3 gün önce araştırmacılar tarafından odalarında ziyaret edilerek, veriler toplandı. Elde edilen veriler, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, t testi, varyans analizi ve korelasyon analizi kullanılarak analiz edildi. Sonuçlar %95 güven aralığında ve anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Bulgular: Hastaların hastaların KHSDÖ’den 136,47±10,87 puan aldığı belirlenirken, ölçeğin güven desteği alt boyutundan 54,09±4,64, duygusal destek alt boyutundan 48,60±5,30 ve bilgi desteği alt boyutundan da 33,76±3,89 puan aldığı bulundu. Yaş, eğitim düzeyi ve gelir durumunun yanısıra hastaların geleceğe ilişkin kaygılarının bulunması, sağlık çalışanlarının verdiği desteğin hasta tarafından yeterli görülmesi ve hastalık sürecinde aile, çevre ve/veya profesyonel destek alınmasının hastaların sosyal destek düzeyini etkilediği bulundu. Sonuç: Araştırma sonuçları kolorektal kansere ilişkin cerrahi girişim bekleyen hastaların algıladıkları sosyal desteğin oldukça iyi düzeyde olduğunu ve hastaların ihtiyaç duydukları sosyal desteği sağlayabildiğini gösterirken, bazı demografik ve kişisel faktörlerin hastaların sosyal destek algılarını etkileyebildiğini göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, cerrahi girişime hazırlık sürecinde, kolorektal kanserli hastaların sosyal destek düzeyleri ile sosyal destek algılarını etkileyebilecek faktörlerin de değerlendirilerek, gereksinim duydukları sosyal desteği sağlamalarına yardımcı olabilecek bakım uygulamalarının ameliyat öncesi hemşirelik bakımına dahil edilmesi ve kolorektal kanserli hastaların cerrahi girişime hazırlık süreçlerindeki sosyal destek ve ilişkili özellikleri inceleyen yeni çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ameliyat öncesi dönem, hemşirelik bakımı, kolorektal kanser, sosyal destek

Social Support Perception and Affecting Factors in Colorectal Cancer Patients Waiting for Surgical Intervention

Aim: Surgical interventions, which are frequently used in the treatment of cancer, increase the social support needs of patients by adding new surgical-related concerns to psycho-social problems already experienced due to cancer. The aim of this study was to investigate the perceived social support level of the patients who will undergo surgery for colorectal cancer and the factors that affecting that.Method: This descriptive study was conducted between December 2016 and June 2017 with 51 patients who were hospitalized for applying colorectal cancer surgery. For data collection, the patients were visited by the researchers in their rooms 1-3 days before the operation and “Data Collection Form” and “Social Support Scale for Cancer Patients” were used. The data were analyzed using descriptive statistical methods, t test, variance analysis and correlation analysis. Results were evaluated at 95% confidence interval and p <0.05 significance level.Results: It was determined that the patients scored 136.47 ± 10.87 points from the CPSSS, 54.09 ± 4.64 from the trust support sub-dimension, 48.60 ± 5.30 from the emotional support sub-dimension and 33.76 ± 3.89 from the information support sub-dimension. It was found that factors affected the social support level of the patients were age, educational level and income status, concerns of the patients about the future, thinking that the support of the health personnel is sufficient and to receiving the support from family, environment and/or professional during the disease process. Conclusion: The results of the study showed that the perceived social support of patients expecting surgical intervention for colorectal cancer was quite good and that they could provide the social support they needed, while some demographic and personal factors could affect their perception of social support. In line with these results, it is recommended that in the process of preparation for surgical intervention, the social support levels of patients with colorectal cancer and the factors that may affect their perceptions of social support should be evaluated, preoperative nursing care should include the applications that might help to provide the social support. New studies investigating social support and related features in the preparation process of surgical intervention for patients with colorectal cancer should be conducted.

Keywords:

Colorectal cancer, nursing care, preoperative period, social support,

PDF

___

1. Sütçü GG. Tanı- ameliyat süreci yakın zamanlı olan meme kanseri hastalarının öfke, depresyon, stresle başa çıkma ve sosyal destek değişkenleri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2010.
2. Özdemir D. Onkoloji eğitim hemşireliği biriminde eğitim alan meme kanseri hastalarında stresle başa çıkma yolları ve algılanan sosyal destek düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi; 2017.
3. Uchino BN. Social support and health: A review of physiological processes potentially underlying links to disease outcomes. J Behav Med. 2006;29(4):377–87.
4. Rosenberger PH, Jokl P, Ickovics J. Psychosocial factors and surgical outcomes: An evidence-based literature review. Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons. 2006;14:397-405.
5. Usta YY. Importance of Social Support in Cancer Patients. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2012;13:3569–72.
6. Özyurt BY. Kanser hastalarının algıladıkları sosyal destek düzeyine ilişkin betimsel bir çalışma. Kriz Dergisi. 2007;15(1):1–15.
7. Eylen B. Kanser Hastası Sosyal Destek Ölçeği' nin geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002;15(1): 109–17.
8. Hogan BE, Linden W, Najarian B. Social support interventions: Do they work? Clinical Psychology Review. 2002; 22:381–440.
9. Reblin UB. Social and emotional support and its implication for health. Current Opinion in Psychiatry. 2008;21:201–5.
10. Dedeli Ö, Fadıloğlu Ç, Uslu R. Kanserli bireylerin fonksiyonel durumları ve algıladıkları sosyal desteğin incelenmesi. Türk Onkoloji Dergisi. 2008;23(3):132–9.
11. Çalışkan T, Duran S, Karadaş A, Ergün S TÖ. Kanser hastalarının yaşam kalitesi ve sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015;17(1):27–36.
12. Gonzalez-Saenz de Tejada M, Bilbao A, Baré M, Briones E, Sarasqueta C, Quintana JM, et al. Association of social support, functional status, and psychological variables with changes in health-related quality of life outcomes in patients with colorectal cancer. Psychooncology. 2016;25:891–7.
13. Aliche JC, Ifeagwazi CM, Chukwuorji JC, Eze JE. Roles of Religious Commitment, Emotion Regulation and Social Support in Preoperative Anxiety. Journal of Religion and Health. 2018; Available from: http://link.springer.com/10.1007/s10943-018-0693-0
14. Yilmaz M, Sezer H, Gürler H, Bekar M. Predictors of preoperative anxiety in surgical inpatients. Journal of Clinical Nursing. 2012;21(7–8):956–64.
15. Krampe H, Barth-Zoubairi A, Schnell T, Salz AL, Kerper LF, Spies CD. Social Relationship Factors, Preoperative Depression, and Hospital Length of Stay in Surgical Patients. International Journal of Behavioral Medicine. 2018;25(6):658–68.
16. Adogwa O, Elsamadicy AA, Vuong VD, Mehta AI, Vasquez RA, Cheng J, et al. Effect of Social Support and Marital Status on Perceived Surgical Effectiveness and 30-Day Hospital Readmission. Global Spine Journal. 2017;7(8):774–9.
17. Wu KT, Lee PS, Chou WY, Chen SH, Huang YT. Relationship between the social support and self-efficacy for function ability in patients undergoing primary hip replacement. Journal of Orthopaedic Surgery and Research. 2018;13(1):1–8.
18. Yilmaz SD, Bal MD, Beji NK, Arvas M. Ways of coping with stress and perceived social support in gynecologic cancer patients. Cancer Nursing. 2015;38(2):E57–62.
19. Ozdemir D, Tas Arslan F. An investigation of the relationship between social support and coping with stress in women with breast cancer. Psychooncology. 2018;27(9):2214–9.
20. Soylar P, Genc MF. The Treatment Approach and Social Support Needs for Patients with Breast Cancer. Journal of Breast Health. 2016;12(2):56–62.
21. Koçak Uyaroğlu A, Gül M, Sari E, Göktaş S. A study of uro-oncology patient perceptions of social support and hope levels. Turkish Journal of Oncology. 2016;31(2):31–8.
22. Ayaz S, Yaman Efe Ş, Korukluoǧlu S. Jinekolojik Kanserli Hastaların Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2008;28(6):880–5.
23. Zumsteg DM. The impact of social support and resilience on surgical outcomes MAster Thesis. USA: Boston University School of Medicine; 2016.
24. Drageset S, Lindstrøm TC, Giske T, Underlid K. “The support i need”: Women’s experiences of social support after having received breast cancer diagnosis and awaiting surgery. Cancer Nursing. 2012;35(6).
25. Ruis C, Wajer IH, Robe P, van Zandvoort M. Anxiety in the preoperative phase of awake brain tumor surgery. Clinical Neurology and Neurosurgery. 2017;157:7–10.
26. Almalki MS, Hakami OAO, Al-Amri AM. Assessment of Preoperative Anxiety among Patients Undergoing Elective Surgery. The Egyptian Journal of Hospital Medicine. 2018;69(4):2329–33.
27. Alacacioglu A, Binicier. O, Gungor O, Oztop I, Dirioz M, Yilmaz U. Quality of life, anxiety, and depression in Turkish colorectal cancer patients. Support Care Cancer. 2010;18(4):417–21.
28. Karaveli S, Özbayır T, Karacabay K. Kolorektal kanser ameli̇yatı geçi̇ren hastaların ameli̇yat öncesi̇ ve ameli̇yat sonrası dönemde yaşadıkları deneyi̇mleri̇n ı̇ncelenmesi̇. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(2):90–6.
29. Drageset S. Psychological distress , coping and social support in the diagnostic and preoperative phase of breast cancer. Doctoral Thesis. Norway: University of Bergen; 2012.
30. Ercan S. Relationship between psychological preparation, preoperative and postoperative anxiety, and coping strategies in children and adolescents undergoing surgery. Master Thesis. Ankara: Mıddle East Technical University; 2003.
31. Uysal N. Baş boyun kanserli hastalarda fonksiyonel durum ve sosyal desteğin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2011.