Martin Jay, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları

Frankfurt Okulu veya Eleştirel Teori’nin tarihi hakkında en geniş ve güvenilir kitap olarak değerlendirilen Martin Jay’in Diyalektik İmgelem adlı eseri büyük ölçüde ilk elden kaynaklardan faydalanarak oluşturulmuştur. Kitap her ne kadar bir tarihçi tarafından bir tarih doktora tezi olarak hazırlanmış ise de konunun içeriği veya incelenen kişilerin felsefe veya sosyoloji ile ilişkili olması sebebiyle eser, tarihçilerden daha çok bu belirttiğimiz alanlar hakkında okuma yapanların dikkatini çekmektedir. Kitap sekiz bölümden oluşmaktadır. Her bölümün 30-40 sayfa arası bir hacimde olması istenmiş, bu yüzden bazı bölümler gereksiz yere uzatılmıştır. İlk iki bölümde Frankfurt Okulu’nun oluşumu ve teorinin genel olarak doğuşu anlatılmıştır. 3. Bölümde Erich Fromm ve psikoloji düşüncesinin temelleri anlatılmış, 4. bölümde otorite ve onunla ilişkili konular işlenmiş, 5. Bölümde Franz Neumann ve Friedrich Pollock üzerinden enstitünün hukuk ve ekonomi görüşü açıklanırken, hukuk eğitimi almış olan Otto Kircheimer düşünce tarzındaki eğilimleriyle eleştirel teoriye yakın olduğu için daha genişçe ele alınmıştır.. Kitabın altıncı bölümünde Frankfurt Okulu’nun estetik eleştirisini, hem geleneksel burjuvadan hem de Ortodoks Marksist rakiplerinden ayıran öğeler sunulmuş bölüm sonunda da Enstitünün sanat eleştirisini, daha genel modern toplum analiziyle bütünleştirme biçiminin bir değerlendirmesi verilmiştir. 7. bölümde otoriteryan kişilik konusu işlenirken 8. bölüm Aydınlanmanın Diyalektiği’nden bahsetmektedir.

___

  • Martin Jay, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları (1923-1950)(The Dialectical Imagination: A History of the Frankfurt School and the Institute of Social Research), çev. Sevgi Doğan, 2014, İstanbul Ayrıntı Yayınları.