YOĞUNLAŞTIRILMIŞ İŞ HAFTASI, DENKLEŞTİRME SÜRESİ VE BUNDAN DOĞAN HUKUKİ SORUNLAR
Çalışma sürelerinde esneklik tiplerinden biri de çalışmamızınkonusunu oluşturan yoğunlaştırılmış iş haftasıdır. Yoğunlaştırılmış işhaftasının hukukumuzdaki örneği ise denkleştirme süresidir. Denkleştirmesüresi, işverenlere, fazla çalışma ücreti ödemek zorunda kalmaksızın bazıhaftalarda normal çalışma süresinin üzerinde çalışma yaptırma imkânı sağlar.Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde işçileri işten çıkarmadan maliyetleriazaltmanın bir yolu da bu düzenlemedir. Çalışmada yoğunlaştırılmış iş haftasıkavramı derinlemesine incelenmektedir. Avantaj ve dezavantajlarıbelirtilmektedir. Bazı ülke hukuklarında denkleştirme süresinin nasıluygulandığı örneklendirilmektedir. Türk iş hukukunda denkleştirmeuygulamasının özellikleri ve şartları konusu ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.İş Kanununun 63. maddesine göre, “Tarafların anlaşması ile haftalık normalçalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saatiaşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içindeişçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresiniaşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadarartırılabilir.” Denkleştirme uygulamasına ilişkin düzenlemeden kaynaklanan birtakım hukuki sorunlar bulunmaktadır. Çalışma kapsamında bu sorunlarizah edilmekte ve çözüm yolları önerilmektedir.
___
- KAYNAKÇA
AKYİĞİT, Ercan: İş Kanunu Şerhi, Cilt 2, 3. Baskı, Ankara 2008.
ALP, Mustafa: İş Sözleşmesinin Değiştirilmesi, Ankara 2005.
ALPAGUT, Gülsevil: “Ücret ve İşin Düzenlenmesi”, İş Hukuku
Uygulama Sorunları ve Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılanma,
İstanbul 2006, 15-69.
ARICI, Kadir: Çalışma Sürelerinin Hukukî Gelişimi ve Yeterliliği
Açısından 1475 Sayılı İş Kanunu’nda Çalışma Süreleri, Ankara 1992.
ASTARLI, Muhittin: İş Hukukunda Çalışma Süreleri, Ankara 2008.
BAECK, Ulrich/DEETSCH, Markus: Arbeitszeitgesetz Kommentar, 2.
Auflage, München 2004.
BAŞBUĞ, Aydın/YÜCEL BODUR, Mehtap: İş Hukuku, 5. Baskı,
İstanbul 2018.
BAŞBUĞ, Aydın: İşverenin Yönetim Hakkı ve Çalışma Şartlarında
Değişiklik, Ankara 2008.
BAYCIK, Gaye: “Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik
Uygulamaları”, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, Marmara Üniversitesi
Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Yıl 2014, Cilt 20, Sayı 1, Özel
Sayı, 223-262.
BOLAT, Tamer/SEYMEN, Oya Aytemiz/BOLAT, Oya İnci:
“Örgütlerde Esnek Çalışma Uygulamaları ve Buna İlişkin Olarak 4857 Sayılı İş
Kanununda Getirilen Düzenlemelerin İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi İİBFD,
Cilt 8, Sayı 1, 2006, 1-30.
346 Mehtap YÜCEL BODUR
SDÜHFD CİLT: 9, SAYI 1, YIL 2019
CANİKLİOĞLU, Nurşen: Çalışma Sürelerinde Esneklik, (Esneklik)
http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/CANIKLIOGLU-TUSIADISKANUNUNUNESNEKLIGEILISKINHUKUMLERI.
pdf (Erişim Tarihi:
04.03.2013)
CANİKLİOĞLU, Nurşen: “4857 Sayılı Kanuna Göre Çalışma Süresi ve
Bu Sürenin Günlere Bölünmesi”, Toprak İşveren, 1-15.(Çalışma Süresi)
http://dosya.toprakisveren.org.tr/makale/2005-66-nursencaniklioglu.pdf
(Erişim Tarihi: 10.03.2019)
CANİKLİOĞLU, Nurşen: “4857 Sayılı İş Kanununun Çalışma
Sürelerine İlişkin Düzenlemeleri”, III. Yılında İş Yasası Semineri, Türkiye
Toprak Seramik Çimento ve Cam Sanayi İşverenleri Sendikası, 21-25 Eylül
2005, Bodrum, 149-199. (III. Yıl)
CENTEL, Tankut: “Çalışma Sürelerinde Esneklik Öngören
Hükümlerin Uygulanması”, 10. Yılında İş Kanunu Semineri, İstanbul 2013, 59-
67.
ÇELİK, Nuri/ CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat: İş Hukuku
Dersleri, 31. Bası, İstanbul 2018.
ÇİL, Şahin: “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Fazla Çalışma ve Fazla
Sürelerle Çalışma”, Çalışma ve Toplum, 2007/3, 57- 79.
EKMEKÇİ, Ömer: “Yeni İş Kanununun Getirdikleri”, Yeni İş Kanunu
Ne Getiriyor Semineri, TİSK Yayınları, İzmir 2003, 43- 52.
EKONOMİ, Münir: “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Fazla Çalışma”,
Kamu-İş, Cilt 7, Sayı 3, 2004, 1-14.
ENGİN, Murat: “Denkleştirme Esası Uygulamasında Çalışma ve
Dinlenme Sürelerine İlişkin Emredici Hükümler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı
5, Mart 2007, 69-75.
Yoğunlaştırılmış İş Haftası, Denkleştirme Süresi Ve Bundan Doğan Hukuki
Sorunlar
Hakemli Makale
347
SDÜHFD VOL: 9, NO 1, YEAR 2019
EYRENCİ, Öner: “Türkiye’de Çalışma Sürelerinin Esnekleştirilmesi”,
Çalışma Hayatında Esneklik Flexibilitaet Im Arbeitsleben, İzmir 1994, 159-173.
(1994)
EYRENCİ, Öner: “4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Türleri
ve İşin Düzenlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, İş Hukuku
ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, İstanbul 2014, 150-186.
(Forum)
EYRENCİ, Öner/ TAŞKENT, Savaş/ ULUCAN, Devrim: Bireysel İş
Hukuku, 7.Baskı, İstanbul 2016.
GÜNAY, Cevdet İlhan: “Çalışma Sürelerinde Esneklik”, Kamu-İş, Cilt
7, Sayı 3, 2004, 1-17. (Esneklik)
GÜNAY, Cevdet İlhan: Türk İş Hukukunda Fazla Saatlerle Çalışma
Ücreti, Ankara 2007.(Fazla Saatler)
GÜVEN, Ercan/AYDIN, Ufuk: Bireysel İş Hukuku, 5. Baskı, Eskişehir
2017.
HAFIZOĞLU, Ece Sıla: “Çalışma Süreleri”, Prof. Dr. Turhan Esener’e
Armağan, Cilt 2, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel
Sayısı, Cilt 15, Sayı 1, Ocak 2016, 123-164.
HENSSLER, Martin/WILLEMSEN, Heinz Josef/KALB, Heinz Jürgen:
Arbeitsrecht Kommentar, Köln 2004.
KITTNER, Micheal/ZWANZIGER, Bertram: Arbeitsrecht Handbuch
für die Praxis, 3. Auflage, Frankfurt 2005.
KOBERSKI, Wolfgang: Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht,
Band 2: Individualarbeitsrecht II, 4 . Auflage 2018.
348 Mehtap YÜCEL BODUR
SDÜHFD CİLT: 9, SAYI 1, YIL 2019
KOCK, Martin: BeckOK Arbeitsrecht,
Rolfs/Giesen/Kreikebohm/Udsching, 51. Edition, 01.03.2019.
MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi: “4857 Sayılı Yeni İş Kanunu’nun
Getirdiği Önemli Bazı Yenilikler”, Kamu-İş, Cilt 7, Sayı 4, 2004, 1-37.
MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş:
İş Hukuku, 6. Bası, Ankara 2014.
NARMANLIOĞLU, Ünal: “İş Kanunu’na Göre Fazla Çalışma ve
Karşılığı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 17, Mart 2010, 27-44.
NEUMANN, Dirk: Landmann/Rohmer, Gewerbeordnung 79. EL Juni
2018.
ODAMAN, Serkan: “Liberal İş Hukuku Mantığı Çerçevesinde Türk İş
Hukukunda Denkleştirme Uygulamasına Yönelik Bazı Tespitler”, Prof. Dr. Ali
Rıza Okur’a Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk
Araştırmaları Dergisi, Yıl 2014, Cilt 20, Sayı 1, Özel Sayı, 67-90.
ÖKTEM SONGU, Sezgi: Türk İş Hukukunda Çalışma Süresinin
Düzenlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2007. (Tez)
ÖKTEM SONGU, Sezgi: “Çalışma Süresinin Örtülü Olarak
Denkleştirilmesi Mümkün Müdür? Yargıtay’ın Bir Kararı Üzerine Bazı
Düşünceler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 2,
2006, 169-188. (Örtülü)
ÖZVERİ, Murat: “4857 Sayılı Yasa Döneminde Fazla Çalışma Kavramı
Üzerine”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Yargı Kararları ve
İncelemeleri Dergisi, Legal, 2006/2, 193-203.
PARLAK, Zeki/ ÖZDEMİR, Süleyman: “Esneklik Kavramı ve Emek
Piyasalarında Esneklik”, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı 60, 2011/1, 1–60.
Yoğunlaştırılmış İş Haftası, Denkleştirme Süresi Ve Bundan Doğan Hukuki
Sorunlar
Hakemli Makale
349
SDÜHFD VOL: 9, NO 1, YEAR 2019
http://www.iudergi.com/tr/index.php/sosyalsiyaset (Erişim Tarihi:
02.04.2019)
PLANTENGA, Janneke/REMERY, Chantal: Flexible Working Time
Arrangements And Gender Equality A Comparative Review Of Thirty
European Countries, Belgium 2010.
SENYEN KAPLAN, E.Tuncay: Bireysel İş Hukuku, 9. Baskı, Ankara
2018.
SEVİMLİ, Ahmet: “Karayolu Taşımacılığı Sektöründe İş Kanununa
Tabi Olarak Çalışan Sürücülerin Çalışma ve Dinlenme Süreleri Konusundaki
Hukuki Sorunlar”, İş Dünyası ve Hukuk Prof. Dr.Tankut Centel’e Armağan,
İstanbul 2011, 444-476.
SOYER, Polat: “İş Kanunu Tasarısının Çalışma Süresinde Esneklik
Sağlayan Düzeltmeler”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku’na İlişkin
Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 2003 Yılı Toplantısı:2, Yeni İş Yasası
Sempozyumu, İstanbul 2003, 185-198. (Esneklik Sağlayan)
SOYER, Polat: “4857 Sayılı Yeni İş Kanununun Ücret, İşin
Düzenlenmesi, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Bazı Hükümleri Üzerine
Düşünceler”, Türk-İş 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu Değerlendirme Konferans
Notları, Bolu 2003, 12-36.(İşin Düzenlenmesi)
SUBAŞI, İbrahim: “İş Hukukunda Çalışma Süreleri”, A.Can Tuncay’a
Armağan, İstanbul 2005, 301-360.
SÜRAL, Nurhan: “Esnekliğin Sosyal Güvenlik Boyutu”, İşveren Dergisi,
Cilt 43, Sayı 4-5-6, Ocak-Şubat-Mart 2005,76-79.
SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 16.Baskı, İstanbul 2018.
350 Mehtap YÜCEL BODUR
SDÜHFD CİLT: 9, SAYI 1, YIL 2019
ŞEN, Sabahattin: “Esnek Üretim ve Esnek Çalışma”, TÜHİS, Kasım
1999-Şubat 2000, 24-55.
TOPCUK, Yılmaz: Esnek Çalışma ve Esnek Çalışanların Sosyal
Güvenliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2006.
TOPCUK, Yılmaz: Yoğunlaştırılmış - Denkleştirilmiş Haftalarda
Çalışan İşçilerin Sosyal Güvenliği,
https://www.hukuki.net/hukuk/index.php?article=800 (Erişim Tarihi:
10.04.2019)
TOWNSEND, Keith J./BROWN, Kerry A./ BRADLEY, Lisa
M./LINGARD, Helen C.: When Working Five Days a Week Seems Radical:
Compressed Working Weeks in the Australian Construction Industry,
Proceedings 22nd Conference of the Association of Industrial Relations
Academics of Australia and New Zealand - Workers, Corporations and
Community: Facing Choices for a Sustainable Future, 429-437(Çalışmada 1-11),
Melbourne 2008.
TOZLU, Emine: “Genel Olarak Esnek Çalışma Sistemleri ve Tele
Çalışma ve Sıkıştırılmış İş Haftasının Karşılaştırılması”, Süleyman Demirel
Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, 2011, 99-116.
TUCKER, Philip: “Compressed working weeks”, Conditions of Work
and Employment Series No. 12, International Labour Office, Geneva 2006, 1-
56.
ULUCAN, Devrim: “Günümüzdeki Mal ve Hizmet Üretim
Modellerinin İş Süreleri Üzerindeki Etkisi, Esnek Çalışma Süreleri ile İlgili
Bazı Düşünceler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 7, Eylül 2007, 5-10.
WEDDERBURN, Alexander (Edited by): “Compressed Working
Time”, Bulletin of European Studies on Time, Number 10, Ireland 1996.
Yoğunlaştırılmış İş Haftası, Denkleştirme Süresi Ve Bundan Doğan Hukuki
Sorunlar
Hakemli Makale
351
SDÜHFD VOL: 9, NO 1, YEAR 2019
YILDIZ, Gaye Burcu: “Güvenceli Esneklik ve 4857 Sayılı İş Kanunu”,
Prof.Dr.Sarper Süzek’e Armağan, Cilt 1, İstanbul 2011, 203-231.
YÜCEL, Mehtap: Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Mevsimlik İş,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2012.
Compressed work week Arrangements and Common Questions,
March 2011, employment.alberta.ca/esfactsheets (Erişim Tarihi: 05.08.2013)
(Alberta)
Compressed work week, A Guide To Job Flexibility At MIT: Tools for
Employees and Supervisors Considering Flexible Work Arrangements,
Massachusetts Institute of Technology, June 2004.
http://hrweb.mit.edu/system/files/all/worklife/flexible_work_arrangements.p
df (Erişim Tarihi: 05.06.2013)
International Labour Office: Compressed workweeks, Conditions of
Work and Employment Programme Social Protection Sector, Information
Sheet No. WT-13, August 2004 http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---
ed_protect/---protrav/---travail/documents/publication/wcms_170701.pdf
(Erişim Tarihi: 05.08.2013) (Compressed workweeks)
Is time on your side? An overview of flexible working time options
http://www.flexibility.co.uk/flexwork/time/time-options.htm (Erişim Tarihi:
01.02.2019)
Çalışma Süresine İlişkin 2003/88/EC Sayılı Yönergenin AB Üye
Devletleri Tarafından Uygulanması Hakkında Avrupa Komisyonu Raporu
Özet Bilgi Notu
http://www.mess.org.tr/content/Calisma%20Surelerine%20iliskin%20AB%2
352 Mehtap YÜCEL BODUR
SDÜHFD CİLT: 9, SAYI 1, YIL 2019
0Yonergesinin%20Uygulamasina%20iliskin%20Komisyon%20Raporu%20O
zet%20Bilgi%20Notu.pdf (Erişim Tarihi: 8.3.2013)
Gesetzliche Änderungen hinsichtlich Arbeitszeit und Arbeitsruhe
per 1.9.2018,
https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/at/Documents/Tax/Legal_
News_aenderungen-arbeitszeit_19072018_DE.pdf (Erişim Tarihi: 02.05.2019)
Yargıtay kararları için; www.kazanci.com