AMERİKAN SİYASİ TARİHİNDE BAŞKANLARIN IMPEACHMENT USULÜ İLE SUÇLANDIRILMASI: JOHNSON, NIXON, CLINTON VE TRUMP ÖRNEKLERİ ÜZERİNDEN ANAYASAL BİR İNCELEME

Tarihsel süreçte Johnson, Nixon, Clinton ve Trump suçlandırmalarını incelediğimizde, impeachment ile ilgili anayasal hükümlerin özgün anlamlarının ne olduğu bağlamında gerek akademik görüş gerekse Hamiltoncı anlayıştan ayrıldığını görmekteyiz. Esasen yetkilerini kötüye kullanan federal görevlerinin Kongre bünyesinde suçlandırılıp mahkûm olmaları suretiyle görevden alınmalarını sağlayan siyasi ve anayasal bir denge ve denetleme mekanizması olarak tasarlanmasına rağmen impeachment usulü, bölünmüş ve yarı-bölünmüş yönetim dönemlerinde Kongre’nin Başkana karşı kullandığı siyasi bir silah hüviyetine bürünmüştür. Impeachment mekanizması ile Kurucuların esas niyeti olan siyasal düzenin başkanın keyfi işlemlerine karşı korunması ve anayasal düzenin muhafaza edilmesi işlevi, zaman içerisinde yerini başkanların sadece Kongre’nin kendisine muhalif parti tarafından kontrol edildiği dönemlerde suçlandırıldığı partizan merkezli bir uygulamaya bırakmıştır. Nitekim suçlandırmanın anayasal dayanağı olan ağır suçlar ve kabahatler ifadesinin anlamı belirsizliğini koruyarak partizan çekişmenin merkezinde olmanın yanında Johnson, Nixon, Clinton ve Trump’a ilişkin suçlandırma süreçlerinin her birinde az ya da çok politik saik göze çarpmaktadır. Söz konusu politik saik sadece sadece suçlandırmayı yapan Kongre üyeleri değil, suçlandırılan Başkanın partisine mensup Kongre üyelerinde de görünmektedir. Mevcut olayda ağır suç veya kabahatin işlenip işlenmediğini takdir etme yetkisinin tamamen Temsilciler Meclisi’nde olması impeachment sürecini politik bir mahiyete büründürmektedir. Yine de impeachment mekanizması, kamu yararına aykırı bir şekilde yetkilerini kötüye kullanan başkanı görevden almanın tek yolu olarak anayasal önemini muhafaza etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Suçlandırma İbaresi, Ağır Suçlar ve Kabahatler, Birleşik Devletler Temsilciler Meclisi, Birleşik Devletler Senatosu, Birleşik Devletler Başkanları

PDF

___

BLACK Jr., Charles L. - BOBBITT Philip, Impeachment: A Handbook, Yale University Press, New Haven & London, 2018.
BROWN, H. Lowell, High Crimes and Misdemeanors in Presidential Impeachment, Palgrave MacMillan, New York, 2010.
BOBBITT Philip, Constitutional Fate: Theory of the Constitution, Oxford University Press, New York & Oxford, 1982.
DICKOVICK, J. Tyler – EASTWOOD, Jonathan, Comparative Politics: Integrating Theories, Methods and Cases, 2nd Edition, Oxford University Press, Oxford, 2016.
EREN, Abdurrahman, Anayasa Hukuku Dersleri: Genel Esaslar – Türk Anayasa Hukuku, 3. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
FARRAND, Max, The Records of the Federal Convention, Vol. II, Yale University Press, New Heaven, 1911.
FISHER, Louis - HARRIGER, Katy J., American Constitutional Law, 11th Edition, Carolina Academic Press, Durham/North Carolina, 2016.
FRANKLIN, Daniel P. – CARESS, Stanley M. – SANDERS, Robert M. – TARATOOT, Cole D., The Politics of Presidential Impeachment, State of New York University Press, Albany, 2020.
GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi: Cilt I, 2. Bası, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2020.
HERINGA, Aalt Willem, Constitutions Compared: An Introduction to Comparative Constitutional Law, 6th Edition, Eleven, Den Haag, 2021.
HIRSCH, Alan, Impeaching the President: Past, Present, and Future, City Lights Books, San Francisco, 2018.
HORST Patrick, “The Politics of Removal: The Impeachment of a President”, Mobilization, Representation, and Responsiveness in the American Democracy, Ed. Michael T. Oswald, Palgrave Macmillan, Cham, 2020.
METİN, Yüksel, Başkanlık Sistemi: Amerika Birleşik Devletleri ile Latin Amerika Ülkelerinin Mukayesesi, Hukuk Yayınları, Ankara, 2017.
VILE, John R., A Companion to the United States Constitution and Its Amendments, 5th Edition, Praeger, Santa Barbara/Denver/Oxford, 2010.