AHLAK KURALLARININ TÜRK HUKUK SİSTEMİNE ETKİSİ

Toplum hayatı içinde kişilerin davranış ve ilişkilerini düzenleyen bir takım kurallar bulunmaktadır. Ahlak kuralları da bu kurallardan bir kısmını oluşturmaktadır. Devlet tarafından korunan ve ihlal edildiğinde uyulmasını sağlamaya yönelik yaptırım uygulanan hukuk kuralarının birçoğunun temelinde aslında ahlak kuralları, din kuralları ve örf adet kurallarının yattığı görülmektedir. Diğer sosyal düzen kuralları ile ahlak kuralları arasında bazı yönlerden büyük yakınlıklar olduğu gibi birçok yönden de bu kurallar arasında farklılıklar bulunmaktadır. Pozitif hukuk kuralları oluşturulurken ahlaki normlar referans alındığı gibi mevzuatta doğrudan ahlak kurallarına atıfta bulunulan birçok yasal düzenleme bulunmaktadır. Yasa koyucu kanunlaştırma faaliyeti esnasın+da toplumun genel ahlak anlayışını ve ahlaki normları dikkate almak zorundadır. Zira toplum tarafından benimsenmiş sosyal düzen kurallarına aykırı yasaların uzun süreli uygulanma kabiliyeti pek olası değildir. Bu çalışmada ahlak kurallarının diğer sosyal düzen kuralları ile ilişkisi, ahlak kurallarının özel hukukta ve kamu hukuku üzerine etkileri incelenmiştir.

THE EFFECTS OF MORAL RULES ON TURKISH LAW SYSTEM

There are some rules in community life that regulate the behaviour and relationsof people. Moral rules constitute a part of these rules. It is seen that many law rules,which are protected by the state and are imposed sanction to be obeyed when violatedare actually underlied by moral rules, religious rules and customary rules. There aresignificant similarities between other social order rules and moral rules in some aspectsas well as differences in many aspects. As moral norms are referred to while forming positive law rules, there are somany legal regulations in legislation that directly refer to moral rules. The law makershould take into consideration the general moral understanding and rules of the societyduring the legislating activity. It is because laws against social order rules that have beenadopted by the society are unlikely to be conducted for a long time.In this study, the relation between moral rules and other social order rules andthe effects of moral rules on private and public laws are examined.

PDF

___

ACEMOĞLU, Kevork: Hakkın Kötüye Kullanılması ve İsviçre Federal Mahkeme Kararları İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1967, C.1, S.1, s.149-153.
AHMED b. HANBEL, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed: el-Müsned, Dârü'l-Maârif, Kahire, 1955.
AKYILMAZ, Bahtiyar: İdare Hukuku, Sayram Yayınları, Konya, 2004, s. 37.
AKYILMAZ, Bahtiyar: “İyi Yönetim ve Avrupa İyi Yönetim Yasası -Good Administration and Code of Good Administrative Behaviour”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.VII, Y.2003, S.1-2.
ARAL, Vecdi: Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Filiz Kitabevi, İstanbul 1992.
ARSLAN, Ahmet: Felsefeye Giriş, Adres Yayınları, Ankara, 2009.
BAŞOGLU, Tuncay: Hrıstiyan Hukuku, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2007, S.9, s.25- 66.
BAUMAN, Zygmunt: Postmodern Etik, Ayrıntı Yayınları, (Çev. Alev Türker), İstanbul 2016.
BAYRAM, Selma Aydın: Ahlak Felsefesi (Etik), Felsefeye Giriş, Editör: Murat Arıcı, Nobel Yayınevi, 2019.
BECCARIA, Cesare: Suçlar ve Cezalar Robert Badinter’in Önsözüyle (Çev. Zuhal Özbayrak), Çağdaş Hukukçular Derneği, Ankara, 2003.
BENHABİB, Şeyla: Buhran Çağında Haysiyet: Zor Zamanlarda İnsan Hakları, Çev. Barış Yıldırım, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2013.
BERDYAEV, Nikolay: İnsanın Yazgısı, (Çev. Hüsamettin Arslan), İstanbul, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2012.
BERKİ, Ali Himmet: Hukuk Mantığı ve Tefsir, Güney Matbaacılık ve Gazetecilik TAO, Ankara 1948.
BOLAY, Süleyman Hayri: Felsefeye Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 2007.
BUHÂRÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail: Sahîhu'l-Buhârî (thk. Mustafa Dib el-Buğâ), Daru İbn Kesir, Beyrut 1987.
BULUT, Nihat: Hak Ve Özgürlüklerin Sınırlandırılma Nedeni Olarak Genel Ahlak. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, IV(1-2), 29-47.
CEVİZCİ, Ahmet: Felsefeye Giriş, Nobel Yayınları, Ankara, 2010.
CUCHE, Paul: “Hukuk Felsefesi Konferansları”, Çev. Hamide Topçuoğlu, AÜHFD, V/l-4 (1948), s.376-424.
ÇAĞIL, Orhan Münir: Hukuk Başlangıcı Dersleri, İstanbul 1963.
ÇUHADAR, Cengiz: “Hegel’in Hukuk Felsefesinin Prensipleri” Adlı Eseri Bağlamında Ahlakın Oluşumu, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.7, S. 4, 2018, s. 719-748.
ÇUHADAR, Cengiz: Coşar, Hakan, İslam Ahlak Esasları ve Felsefesi,“Ahlak ve Temel Ahlaki Kavramlar”, Editör: Erdoğan, İsmail, Demirpolat Enver, Lisans Yayıncılık, İstanbul, 2019.
DAVID, René: Çağdaş Büyük Hukuk Sistemleri (Trc. Argun Köteli), İstanbul 1985.
DOĞRU, Osman: İnsan Hakları-Avrupa Mahkemesi Kararları ve Avrupa Sözleşmesi, Kazancı Yayınları, İstanbul, 1994
DÖNMEZ, İbrahim Kafi: Müeyyide Kavramı, TDV Ansiklopedisi, C.31, s.486-489.
ESKİCİ, Beyza: Cesare Beccarıa’nın Suç ve Ceza Felsefesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 2016, s. 1- 115.
ERVEDİ, Ezel /KARA, İsmail: Ahlâk, İstanbul 2005.
FAHRİ, Macid: İslam Ahlak Teorileri, (Çev. A. Arkan, M. İskenderoğlu), İstanbul, 2004.
GÖZLER, Kemal: İdare hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, 2016.
JONAS, Hans: Philisophical Essays: From Ancient Creed to Technological Man Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1974.
HATEMİ, Hüseyin: Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları, İstanbul, 1976.
HELLER, Agnes: Bir Ahlak Kuramı, (Çev. A. Yılmaz-K. Tütüncü-E. Demirel), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2006.
İMRE, Zahit: Medeni Hukuka Giriş, İstanbul, 1980.
KARAKOÇ, Yusuf: Hukuk - Etik İlişkisi, Hukuk Felsefesı̇ ve Sosyolojı̇sı̇Arkı̇vı̇, "Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar - V" Sempozyum İstanbul Barosu - HFSA Bildiriler / 2, 2010, s.91-95.
KAYAR, İsmail / ÜZÜLMEZ, İlhan: Hukukun Temel Kavramları, Detay Yayıncılık, 2010.
KILIÇ, Muharrem: Hukuk-Ahlak İlişkisinin Temellendirilmesi ve Ayırım Kriterlerinin Analizi. İstanbul 2007, s. 585-602.
KILLIOĞLU, İsmail: Ahlak-Hukuk İlişkisi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, İstanbul 1988.
KÖSE, Saffet: Hukuk mu Ahlâk mı?, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S.17, 2011, s.15- 50.
KUÇURADI, Ioanna: (1988) Uludağ Konuşmaları. Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara.
Kur’an-ı Kerim, Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 1983.
TOLSTOY, Lev N: Din Nedir, (tre. Murat Çiftkaya), İstanbul 1995.
LUKES, Steven: Bireycilik, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2006.
MACİD, Fahri: İslam Ahlak Teorileri, (Çev. A. Arkan, M. İskenderoğlu), İstanbul, 2004.
MILL, John Stuart: “Introductory,”On Liberty, London: Longman, Roberts & Green, 1869, yeniden basım: New York: Bartleby.Com, 1999.
MÜSLİM, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî en-Nisâburî: Sahîhu Müslim, Beyrut, t.y
NUTTALL, Jon: Ahlak Üzerine Tartışmalar, (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2011.
OĞUZMAN, M. Kemal: Dürüstlük Kuralına (MK.2) Başvuru Hususunda Bazı Yargıtay Kararlarının Eleştirilmesi (Prof. Dr. Yaşar Karayalçın’a 65’inci Yaş Armağanı, 1988, s.407- 415.
ODYAKMAZ, Zehra / GÜZEL, Oğuzhan: İdarenin Uygulamaları Bakımından İdare, Etik ve Ahlâk, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3, s.19-55.
OLGAÇ, Senai: Hukuk Davalarında Gabin Hata - Hile -İkrah İzahlar İçtihatlar, Olgaç Yayınları, 1975.
ÖKTEM, Niyazi: Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet, Der Yayınları., İstanbul, 1999.
ÖMEROĞLU, Ömer: Suç ve Ahlak, Yetkin Yayınevi, Baskı 4, Ankara, 2015.
ÖZDEN, Hacı Ömer: İslam Felsefesi Tarihi, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
ÖZTAN, Bilge / YAYLA, Ozan Emre / TOLUNAY, Hatice: Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 22.3.2017 Tarih, 2017/4-1334 Esas Ve 2017/545 Karar Sayılı Kararı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım, 2017/3 Ankara Barosu Dergisi, s.197-225.
PIEPER, Annemarie: (1999) Etiğe Giris. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
POOLE, Ross, Ahlâk ve Modernlik (trc. Mehmet Küçük), İstanbul 1993.
RIPERT, “Medenî Vecîbelerde Ahlâk Kaidesi” (trc. Abdülhak Kemal), DFHFM, IV/28 (1927), s. 456.
TEKİNAY, Selahattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/ BURCUĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla: Borçlar Hukuku, 1973.
TEPE, Harun: ‘Yargı Etiği’ ya da Yargıda Etik: Yargı Nasıl Etik Olur?, Hacettepe HFD, 7(1) 2017, 85–96.
TOPÇU, Nurettin: Var Olmak, Dergâh Yayınevi, 1997.
TUNCAY, Aziz Can: Hukuksal Etik (Legal Ethics) Ders Notları, Genişletilmiş 2. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2015.
Türkçe Sözlük, Cilt 1, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara, 1988.
YAMAN, Ahmet: “Kur'an'da Yaşamanın Arka Planı Olarak Ahlak”, Marife. Yıl. 6, Sayı. 1, Bahar 2006, s. 41-49.
YASİN, Melikşah: Örf ve Adet Kuralları ile İdarı̇Teamüllerı̇n İdare Hukukundakı̇Yerı̇, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, s.29-44.
YILDIRIMER, Şaban: Tabii Hukuk Teorisi Bağlamında Hukukun Etik Karakteri Ve Etik (Meriyeti) Geçerliliği. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, (2015), 73(1), 249-258.
YILDIZ, Abdulkadir: Hukuk ve Ahlak Arasındaki İlişki, Temelleri ve Uygulamalarıyla İş Ahlakı, Editörler: Nihat Erdoğmuş, Ömer Torlak, Kübra Bilgin Tiryaki, İGİAD Yayınları, 2018.
YÖRÜK, Abdulhak Kemal: Hukukun Umumi Prensipleri, İstanbul 1949.
YÜKSEL, Mehmet: Etik Kodlar, Ahlak ve Hukuk, Hacettepe HFD, 5(1) 2015, s.9-26.
ZEVKLİLER, Aydın: Medeni Hukuk, Savaş Yayınları, 1988.